75η επέτειος από την απελευθέρωση του γερμανικού στρατοπέδου συγκέντρωσης Auschwitz Birkenau (27/01/1945), και αυτό το μέρος εξακολουθεί να προκαλεί τρόμο.
Ήταν το μεγαλύτερο ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης, που άνοιξε το 1940 στα κατεχόμενα πολωνικά εδάφη. Αρχικά προοριζόταν για τους Πολωνούς (Άουσβιτς), και επεκτάθηκε σημαντικά στην περιοχή της γειτονικής Μπρεζίνκα (Άουσβιτς-Μπίρκεναου) την περίοδο 1942-1945 (ως μέρος της “Τελικής Λύσης” – Endlösung)- και έγινε τόπος μαζικής εξόντωσης των Εβραίων. Στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Άουσβιτς-Μπίρκεναου, οι Γερμανοί Εθνικοσοσιαλιστές δολοφόνησαν πάνω από ένα εκατομμύριο Εβραίους, δεκάδες χιλιάδες Πολωνούς (70-75.000), Ρομά (21.000), Ρώσους (15.000) και αρκετές χιλιάδες κρατούμενους άλλων εθνικοτήτων. Λόγω του τεράστιου αριθμού Εβραίων θυμάτων, είναι ο τόπος της μεγαλύτερης μαζικής γενοκτονίας στον κόσμο.
Το Άουσβιτς έχει γίνει σύμβολο όλων των γερμανικών στρατοπέδων συγκέντρωσης, ακόμα και των περιοχών εξόντωσης. Είναι σαν ένα αποκορύφωμα μίσους ενάντια στον άνθρωπο και προκάλεσε τόσους θανάτους τον 20ο αιώνα. Σε αυτό τον τόπο η θέση για τη θεμελιώδη ανισότητα των ανθρώπων έφθασε στα τελικά της όρια. Εδώ, οι Ναζί θεώρησαν ότι έχουν την εξουσία να αποφασίσουν ποιος είναι άνθρωπος και ποιος όχι. Εδώ, η ευθανασία συνάντησε την ευγονική. Το Άουσβιτς-Μπίρκεναου είναι αποτέλεσμα του συστήματος που βασίζεται στην ιδεολογία του εθνικοσοσιαλισμού, πράγμα που σήμαινε την καταπάτηση της αξιοπρέπειας του ανθρώπου δημιούργημα κατ’εικόνα του Θεού. Ένας άλλος ολοκληρωτισμός, δηλαδή ο κομμουνισμός, ενήργησε με παρόμοιο τρόπο, προκαλώντας και αυτός τον θάνατο εκατομμυρίων.
Σήμερα, εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι επισκέπτονται αυτό το στρατόπεδο θανάτου κάθε χρόνο. Μεταξύ των επισκεπτών ήταν και οι τρεις τελευταίοι Πάπες. Ο Άγιος Ιωάννης Παύλος Β΄ επισκέφθηκε το Άουσβιτς-Μπιρκενάου κατά τη διάρκεια του πρώτου του προσκυνήματος στην Πολωνία (7 Ιουνίου 1979). Πέρασε μέσα από την πύλη του στρατοπέδου που φέρει την επιγραφή “Arbeit macht frei” (δηλαδή «Η εργασία απελευθερώνει»), πήγε στο κελί του Πολωνού αγίου Μαξιμίλιαν Κόλμπε, ενός ιερέα που θυσιάστηκε ο ίδιος για να σώσει έναν οικογενειάρχη και προσευχήθηκε στην αυλή του μπλοκ No.11, όπου γινόταν η εκτέλεση των κρατουμένων. Ο πάπας Βενέδικτος Ιστ΄ πέρασε μόνος του από την πύλη του στρατοπέδου (28 Μαΐου 2006) και προσευχήθηκε στο Διεθνές Μνημείο του Μαρτυρίου των Εθνών (International Monument to the Martyrdom of Nations). Ο πάπας Φραγκίσκος κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στο πρώην στρατόπεδο συγκέντρωσης Άουσβιτς-Μπίρκεναου (29/07/2016) ακολούθησε τα βήματα των δύο προκατόχων του. Δεν μίλησε, αλλά η σιωπηλή παρουσία του ήταν πολύ εύγλωττη. Στο βιβλίο επισκεπτών έγραψε: «Κύριε, ελέησε τον λαό σου, Κύριε, συγγνώμη για την τόση αγριότητα».
=====
Σε κοινή τους δήλωση η προεδρία της Επιτροπής των Συνόδων Καθολικών Ιεραρχιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (COMECE) και του Συμβουλίου Καθολικών Ιεραρχιών Ευρώπης (CCEE) για την 75η επέτειο από την απελευθέρωση του γερμανικού ναζιστικού στρατοπέδου συγκέντρωσης Auschwitz-Birkenau μεταξύ άλλων αναφέρουν:
Πριν από λίγες ημέρες, ο πάπας Φραγκίσκος έκανε μια έκκληση: «Είθε η επέτειος της ανείπωτης βαρβαρότητας που έμαθε η ανθρωπότητα πριν από εβδομήντα πέντε χρόνια να χρησιμεύσει ως κλήση για να σταθεί σιωπηλά και να θυμηθεί. Πρέπει να το κάνουμε αυτό, για να μην γίνουμε αδιάφοροι» (Ομιλία σε αντιπροσωπεία του «Κέντρου Simon Wiesenthal», 20 Ιανουαρίου 2020).
Η 75η επέτειος της απελευθέρωσης του στρατοπέδου συγκέντρωσης Άουσβιτς-Μπίρκεναου, σύμφωνα με το πνεύμα των λόγων του πάπα Φραγκίσκου, μας υποχρεώνει να αγωνιστούμε άμεσα και συγκεκριμένα ενάντια σε όλες τις πράξεις που καταπατούν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια: ρατσισμός, ξενοφοβία και αντισημιτισμός. Στην επέτειο αυτή, απευθύνουμε έκκληση στον σύγχρονο κόσμο για συμφιλίωση και ειρήνη, για σεβασμό του δικαιώματος ύπαρξης κάθε έθνους και για ελευθερία, ανεξαρτησία και την διατήρηση του δικού του πολιτισμού. Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε η αλήθεια να αγνοηθεί ή να χειραγωγηθεί για άμεσες πολιτικές ανάγκες. Αυτή η έκκληση είναι εξαιρετικά σημαντική τώρα, διότι -παρά τη δραματική εμπειρία του παρελθόντος- ο κόσμος στον οποίο ζούμε εξακολουθεί να εκτίθεται σε νέες απειλές και νέες εκδηλώσεις βίας. Εξακολουθούν να γίνονται σκληροί πόλεμοι, γενοκτονίες, διώξεις και διάφορες μορφές φανατισμού, αν και η ιστορία μας διδάσκει ότι η βία δεν οδηγεί ποτέ στην ειρήνη, αλλά, αντιθέτως, γεννά περισσότερη βία και θάνατο.
Θα πρέπει να θυμίσουμε ότι, αν και μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο η συμφιλίωση μεταξύ των εθνών φαινόταν ανθρωπίνως αδύνατη, ωστόσο, ενωμένοι με την αγάπη για το Χριστό, καταφέραμε να συγχωρήσουμε και να ζητήσουμε συγχώρεση. Απόδειξη αυτού ήταν η επιστολή που απηύθυναν οι πολωνοί επίσκοποι στους γερμανούς επισκόπους το 1965. Οι εμπειρίες του παρελθόντος μας διδάσκουν πόσο σημαντικό και εποικοδομητικό είναι να οικοδομήσουμε μια Ευρώπη συμφιλιωμένων εθνών που συγχωρούν.
