Το Άγιο Έτος 2025 ανοίγουν οι θύρες
Συμβολική σημασία αυτής της πράξης
Το απόγευμα της 24ης Δεκεμβρίου, παραμονή των Χριστουγέννων, πολλοί θα είδατε κάποιο βίντεο ή έστω κάποια φωτογραφία του Πάπα Φραγκίσκου, ο οποίος σπρώχνοντας μια μεγάλη πόρτα, την άνοιξε τη στιγμή που έπεφτε ένα κομμάτι τοίχου πίσω από αυτήν. Πρόκειται για την πόρτα του Ιωβηλαίου της Βασιλικής του Αγίου Πέτρου, που ανοίγει ο εκάστοτε Πάπας κάθε 25 χρόνια, όταν η Καθολική Εκκλησία τελεί το ιωβηλαίο έτος για να τιμήσει τη γέννηση του Ιησού.
Τις επόμενες ημέρες, ο Πάπας άνοιξε τις θύρες των τριών άλλων μεγάλων βασιλικών της Ρώμης: του Αγίου Ιωάννη στο Λατερανό, της Αγίας Μαρίας της Μείζονος και του Αγίου Παύλου, εκτός των τειχών. Από αυτές τις πόρτες, κατά τη διάρκεια αυτού του Αγίου Έτους, θα περάσουν εκατομμύρια πιστοί, προερχόμενοι από όλα τα μέρη του κόσμου, εκπληρώνοντας μια πράξη προσευχής και μετάνοιας.
Αυτές οι βασιλικές, δικαίως ονομάζονταν κάποτε «πατριαρχικές», καθώς διατηρούσαν ένα μεγάλο άνοιγμα στις άλλες χριστιανικές εκκλησίες, καθώς και μία σημαντική οικουμενική προοπτική: του Αγίου Ιωάννη για τον Πάπα της Ρώμης, του Αγίου Πέτρου για τον Πατριάρχη Αλεξανδρείας, της Αγίας Μαρίας της Μείζονος για τον Πατριάρχη της Κωνσταντινουπόλεως και του Αγίου Παύλου για τον Πατριάρχη της Αντιοχείας.
Τι σημασία έχει, όμως, αυτή η πράξη του ανοίγματος των θυρών, που για πολύ κόσμο, μπορεί να φαίνεται μία πράξη κάπως περίεργη;
Όπως είναι γνωστό, το πρώτο Ιωβηλαίο Έτος το θέσπισε ο Πάπας Βονιφάτιος ο 8ος στη Ρώμη, το έτος 1300. Το 1423 ξεκίνησε η παράδοση του ανοίγματος μίας Αγίας Πύλης στις τέσσερις κύριες βασιλικές της Ρώμης. Ένα σύμβολο που υποδηλώνει ένα ειδικό πέρασμα, ένα ευρύτερο άνοιγμα, για την υποδοχή ή την εκ νέου αποδοχή στην Εκκλησία και την πρόσβαση στην αγάπη, την καρδιά του Θεού, με την τέλεση των Μυστηρίων, ιδιαίτερα τη συμφιλίωση και τη συγχώρεση, τη Θεία Κοινωνία και την Ευχαριστία.
Από το 1500 και μετά βρίσκουμε επίσης το σύμβολο του τείχους που γκρεμίζεται, πίσω από τις Άγιες Θύρες των τεσσάρων κύριων ρωμαϊκών βασιλικών. Αυτές οι πόρτες, παραδοσιακά, ανοίγουν και στη συνέχεια κλείνουν και μάλιστα χτίζονται με τοίχο. Η προέλευση αυτής της παράδοσης προέρχεται από το γεγονός ότι εκείνη την εποχή, η εισροή των πιστών ήταν τέτοια, που απαιτούσε ένα επιπλέον άνοιγμα στον τοίχο της βασιλικής, έναν μεγαλύτερο χώρο, μια νέα πόρτα. Αυτός ο τοίχος, μόλις τελείωνε το Άγιο Έτος, ξανακτιζόταν πίσω από την κλειστή πόρτα, για να γκρεμιστεί και πάλι στο επόμενο Ιωβηλαίο. Τα τούβλα του γκρεμισμένου τοίχου προσφέρονταν στους πιστούς ως ανάμνηση και «λείψανο» του προσκυνήματος.
Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, ο συμβολισμός του τείχους είναι μια υπενθύμιση και μας θυμίζει τα τείχη που έχουν γκρεμιστεί. Ας σκεφτούμε τι συνέβη μεταξύ της ανατολικής και της δυτικής Ευρώπης στα τέλη του περασμένου αιώνα, αλλά πάνω απ’ όλα, ας μην ξεχνάμε τα πολλά, πάρα πολλά τείχη που εξακολουθούν να υπάρχουν και δυστυχώς εξακολουθούν να χτίζονται σήμερα.
Στο Χριστουγεννιάτικο μήνυμά του, ο Πάπας Φραγκίσκος αναφέρθηκε και στο τείχος που χωρίζει τη Λευκωσία στην Κύπρο: «Το Άγιο Έτος, είπε ο Πάπας, ας αποτελέσει και ευκαιρία να πέσουν τα τείχη, τα οποία χωρίζουν: τα ιδεολογικά, τα οποία επηρεάζουν καθοριστικά, τόσες φορές, την πολιτική ζωή, αλλά και τα υλικά, όπως είναι η διαίρεση που υφίσταται, εδώ και πενήντα χρόνια, στο νησί της Κύπρου και η οποία τραυμάτισε τον κοινωνικό και ανθρώπινο ιστό του. Προσδοκώ να μπορέσει να επιτευχθεί μια κοινά αποδεκτή λύση, η οποία να βάλει τέλος στη διαίρεση, με πλήρη σεβασμό στα δικαιώματα και στην αξιοπρέπεια όλων των κυπριακών κοινοτήτων».
Το σύμβολο του διαχωριστικού τείχους μας θυμίζει τον Χριστό που ήρθε για να γκρεμίσει τα σύνορα και να υποδεχθεί όλον τον κόσμο: «Αυτός, πράγματι, είναι η ειρήνη μας, αυτός είναι που ένωσε τους δύο σε ένα. Αυτός γκρέμισε τη μεσοτοιχία του χωρισμού, κατήργησε την έχθρα στην ίδια του τη σάρκα» (Εφεσ. 2,14). Μας ζητά επίσης να καταλάβουμε ότι καλούμαστε να μην είμαστε ένα αδιαπέραστο τείχος, αλλά μια ορθάνοιχτη πόρτα που δεν κρύβει τοίχο πίσω της! Ας αναρωτηθούμε, λοιπόν, αν έχουμε ακόμη τείχη να διασχίσουμε ή να γκρεμίσουμε στα σπίτια μας, στις οικογένειές μας, στις κοινότητές μας: ίσως ένα ρήγμα, ένα άνοιγμα είναι ακόμη δυνατό. Ας σκεφτούμε να ανοίξουμε τις καρδιές μας στην ελπίδα!
Υπάρχουν πολλοί τίτλοι με τους οποίους αποκαλείται ο Ιησούς ή τους οποίους χρησιμοποιεί ο ίδιος για να αναφερθεί στον εαυτόν του: «Υιός του ανθρώπου», «Υιός του Δαβίδ», «Καλός Ποιμένας», «Νυμφίος», «Οδός», «Αλήθεια και Ζωή», «Άμπελος»… αλλά ίσως ο πιο ασυνήθιστος τίτλος είναι ακριβώς αυτός: «Εγώ είμαι η θύρα» (Ιω. 10, 7-10).
Σε κάθε Άγιο Έτος, με τον συμβολισμό της πόρτας, καλούμαστε να κοιτάξουμε προς τον Χριστό που είναι η αληθινή «Θύρα» που μας φέρνει σε επαφή με το Θεό. Η καθημερινή μας εμπειρία μας οδηγεί να σκεφτόμαστε ανοιχτές πόρτες, κλειστές πόρτες, πόρτες που είναι ορθάνοιχτες, πόρτες που είναι ερμητικά κλειστές, πόρτες που είναι ανοιγμένες, πόρτες που είναι ξεκλείδωτες, πόρτες που είναι θωρακισμένες… για να εκφράσουμε τόσες διαφορετικές καταστάσεις ζωής.
Ο Ιησούς μας παρουσιάζεται ως η πόρτα των προβάτων, της μάντρας, του βοσκοτόπου. Η πόρτα για την είσοδο και την έξοδο, δηλαδή για όλη την πραγματικότητα της ζωής, η οποία είναι ένα συνεχές πηγαινέλα. Ο Χριστός είναι η πόρτα της ζωής, της αιώνιας ζωής, της πλήρους ζωής. Ο Χριστός είναι επομένως μια ορθάνοιχτη πόρτα ελπίδας, αλλά για να πάμε πού; Σίγουρα προς τον Πατέρα, προς τον Ουρανό, αλλά και προς την ανθρωπότητα.
Για όλους, ας είναι μια στιγμή ζωντανής και προσωπικής συνάντησης με τον Κύριο Ιησού, τη «θύρα της σωτηρίας», με Εκείνον, τον οποίο η Εκκλησία έχει την αποστολή να διακηρύσσει πάντοτε, παντού και σε όλους ως «την ελπίδα μας» (Α΄ Τιμ. 1,1).
+ Ιωάννης Σπιτέρης
