Ο πάπας Φραγκίσκος εξέδωσε μια νέα αποστολική παραίνεση με τίτλο “C’est la Confiance” («Είναι η εμπιστοσύνη»), αφιερωμένη στην Αγία Θηρεσία του Βρέφους Ιησού.
«Η εμπιστοσύνη και μονάχα η εμπιστοσύνη μας οδηγεί στην αγάπη».
Ήταν αυτά τα λόγια, που γράφτηκαν τον Σεπτέμβριο του 1896 από την Αγία Θηρεσία του Βρέφους Ιησού, τα οποία ενέπνευσαν τον τίτλο της νέας Αποστολικής Παραίνεσης του πάπα Φραγκίσκου.
Λέξεις, επιβεβαιώνει, που «συνοψίζουν την ιδιοφυΐα της πνευματικότητάς της και θα αρκούσαν για να δικαιολογήσουν το γεγονός ότι ονομάστηκε Διδάσκαλος της Εκκλησίας” (2).
Η κληρονομιά της αγίας ως «πνευματικός θησαυρός»
Ο πάπας Φραγκίσκος εξήγησε την απόφασή του να δημοσιεύσει την παραίνεση, στις 15 Οκτωβρίου, και όχι σε μια ημερομηνία που συνδέεται με τη ζωή της Αγίας. Ο λόγος, λέει, είναι ότι θέλει το μήνυμα να «ξεπεράσει αυτές τις γιορτές και να προσληφθεί ως μέρος του πνευματικού θησαυρού της Εκκλησίας» (4). Η ημερομηνία της έκδοσης είναι την ημέρα της μνήμης της Αγίας Θηρεσίας της Άβιλα για να σηματοδοτήσει την Αγία Θηρεσία ως τον «ώριμο καρπό» της πνευματικότητας της μεγάλης Ισπανίδας αγίας.
Αναγνώριση από τους Πάπες
Ο πάπας Φραγκίσκος ανατρέχει στα βήματα με τα οποία οι προηγούμενοι Πάπες έφτασαν να αναγνωρίσουν την εξαιρετική αξία της πνευματικής μαρτυρίας της Θηρεσίας.
Ξεκινώντας από τον πάπα Λέοντα ΙΓ΄, ο οποίος της επέτρεψε να εισέλθει στο μοναστήρι σε ηλικία 15 ετών, προχωρά στον Πίο ΙΑ΄, ο οποίος την ανακήρυξε αγία το 1925 και το 1927 προστάτιδα των ιεραποστολών. Από εκεί, φτάνει στον Άγιο Ιωάννη Παύλο Β΄, ο οποίος την ανακήρυξε Διδάσκαλο της Εκκλησίας το 1997. «Τέλος», υπενθυμίζει ο πάπας Φραγκίσκος, «το 2015, είχα τη χαρά να προΐσταμαι στην τελετή της αγιονυμίας των γονέων της, του Λουδοβίκου και της Ζελί, κατά τη διάρκεια της Συνόδου για την Οικογένεια. Πιο πρόσφατα, της αφιέρωσα μία από τις εβδομαδιαίες ομιλίες μου στη Γενική Ακρόαση» (6).
Η αγάπη μιας ιεραποστολικής ψυχής για τον Ιησού
Στο κελί της, η Αγία από το Lisieux έγραφε: «Ο Ιησούς είναι η μοναδική μου αγάπη» (8). Αναλύοντας την πνευματική της εμπειρία, ο Πάπας παρατηρεί ότι η συνάντησή της με τον Ιησού «την κάλεσε στην αποστολή», σε τέτοιο βαθμό που δεν μπορούσε να διανοηθεί «την αφιέρωσή της στον Θεό πέρα από την επιδίωξη του καλού των αδελφών της».
Είχε εισέλθει στο Κάρμηλο, στην πραγματικότητα, «για να σώσει ψυχές» (9). Η μικρή Θηρεσία εξέφρασε το ιεραποστολικό της πνεύμα με αυτόν τον τρόπο: «Αισθάνομαι ότι όσο περισσότερο η φωτιά της αγάπης καίει μέσα στην καρδιά μου (…) τόσο περισσότερο και οι ψυχές που θα με πλησιάσουν (φτωχό μικρό κομμάτι σίδερο, άχρηστο αν αποτραβηχτεί από το θείο καμίνι), τόσο περισσότερο αυτές οι ψυχές θα τρέξουν γρήγορα μέσα στην ευωδία του μύρου του Αγαπημένου, γιατί μια ψυχή που φλέγεται από αγάπη δεν μπορεί να μείνει αδρανής» (12).
Ο δρόμος της εμπιστοσύνης και της αγάπης
Στη συνέχεια ο πάπας Φραγκίσκος πηγαίνει στην καρδιά της πνευματικότητας της Θηρεσίας, αυτή η «μικρή οδός» που είναι επίσης γνωστή ως η οδός της πνευματικής νηπιότητας.
Η αγία έγραψε: «το ασανσέρ που πρέπει να με ανεβάσει στον ουρανό είναι η αγκαλιά σου, ω Ιησού! Και γι’ αυτό δεν είχα ανάγκη να μεγαλώσω, αλλά έπρεπε να παραμείνω μικρή και να γίνω όλο και περισσότερο» (16).
Αυτό που μετράει γι’ αυτήν είναι η δράση του Θεού, η χάρη, όχι η προσωπική αξία, γιατί ο Κύριος είναι αυτός που αγιάζει. Ο Πάπας γράφει: «Είναι πολύ ταιριαστό, λοιπόν, να εμπιστευόμαστε από καρδιάς όχι τον εαυτό μας, αλλά το άπειρο έλεος ενός Θεού που μας αγαπά άνευ όρων και μας έχει ήδη δώσει τα πάντα στον Σταυρό του Ιησού Χριστού. Για το λόγο αυτό, η Θηρεσία δεν χρησιμοποιεί ποτέ την έκφραση – αρκετά συνηθισμένη στην εποχή της – “θα γίνω αγία”. (20).
Στα χέρια του Πατέρα
Στη ζωή μας, όπου, όπως λέει ο Φραγκίσκος, συχνά «ταλαιπωρημένοι από φόβους, την επιθυμία για ανθρώπινη ασφάλεια, την ανάγκη να έχουμε τα πάντα υπό έλεγχο» (23), η εμπιστοσύνη και επομένως η εγκατάλειψη στον Θεό που προωθεί η Θηρεσία «μας απελευθερώνει από τους εμμονικούς υπολογισμούς, τη συνεχή ανησυχία για το μέλλον και τους φόβους που μας στερούν την ειρήνη».
«Αν βρισκόμαστε στα χέρια ενός Πατέρα που μας αγαπά χωρίς όρια», γράφει η αγία «αυτό θα ισχύει ό,τι κι αν συμβεί, θα είμαστε σε θέση να προχωρήσουμε μπροστά ό,τι κι αν συμβεί και, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, το σχέδιό του για αγάπη και πληρότητα θα εκπληρωθεί στη ζωή μας». (24).
Η «δοκιμασία της πίστης» και η εμπιστοσύνη στο έλεος
Η πνευματική ζωή της νεαρής Καρμελίτισας δεν ήταν χωρίς δοκιμασίες και αγώνες.
Ιδιαίτερα την τελευταία περίοδο της ζωής της βίωσε τη μεγάλη «δοκιμασία της πίστης» (25). Εκείνη την εποχή ο αθεϊσμός βρισκόταν σε μεγάλη άνοδο και η ίδια «αισθανόταν αδελφή των αθέων» (26), προσευχόμενη συχνά γι’ αυτούς.
Τα πάντα στον Θεό είναι αγάπη, ακόμη και η Δικαιοσύνη. «Αυτή είναι μία από τις πιο υψηλές ιδέες της Θηρεσίας», λέει ο Πάπας, «μία από τις σημαντικότερες συνεισφορές της σε ολόκληρο τον Λαό του Θεού. Με έναν εξαιρετικό τρόπο, διερεύνησε τα βάθη του θείου ελέους και άντλησε από αυτά το φως της απεριόριστης ελπίδας της»(27).
Η μεγαλύτερη φιλανθρωπία στη μεγαλύτερη απλότητα
Η Αγία Τερέζα θέλει να «ευφραίνει» τον Κύριο, θέλει να ταιριάζει με την αγάπη του Ιησού. «Κατείχε την απόλυτη βεβαιότητα ότι ο Ιησούς την αγαπούσε και τη γνώριζε προσωπικά την ώρα των Παθών του», γράφει ο πάπας Φραγκίσκος, «συλλογιζόταν την αγάπη του Ιησού για όλη την ανθρωπότητα και για κάθε άτομο, σαν να ήταν το μοναδικό στον κόσμο» (33).
Συνεχίζει λέγοντας: Η Τερέζα ασκούσε τη φιλανθρωπία στη μικρότητα, στα πιο απλά πράγματα της καθημερινής ζωής, και το έκανε με τη συντροφιά της Παναγίας, από την οποία έμαθε ότι να «αγαπάς σημαίνει να δίνεις τα πάντα. Είναι να δίνεις τον εαυτό σου» (36).
Η αγάπη στην καρδιά της Εκκλησίας
Από την Αγία Θηρεσία της Άβιλα, διαβάζουμε στην παραίνεση, η Θηρεσία κληρονόμησε «μια μεγάλη αγάπη για την Εκκλησία και μπόρεσε να διερευνήσει τα βάθη αυτού του μυστηρίου» (38).
Γράφει στην Ιστορία μιας ψυχής: «Κατάλαβα ότι η Εκκλησία είχε μια Καρδιά και ότι αυτή η Καρδιά φλογίζεται από αγάπη. Κατάλαβα ότι μόνο η αγάπη ήταν αυτή που έκανε τα μέλη της Εκκλησίας να ενεργούν». Και στη συνέχεια: “Ναι, στους κόλπους της Εκκλησίας βρήκα τη θέση μου: στην Καρδιά της Εκκλησίας, της Μητέρας μου, θα είμαι η Αγάπη!”(39).
Ο πάπας Φραγκίσκος σχολιάζει: «Αυτή η καρδιά δεν ήταν η καρδιά μιας θριαμβολογούσας Εκκλησίας, αλλά μιας αγαπητικής, ταπεινής και ελεήμονος Εκκλησίας» (40).
Και προσθέτει: «Αυτή η ανακάλυψη της καρδιάς της Εκκλησίας είναι επίσης μια μεγάλη πηγή φωτός για εμάς σήμερα. Μας προφυλάσσει από το να σκανδαλιζόμαστε από τους περιορισμούς και τις αδυναμίες του εκκλησιαστικού θεσμού με τις σκιές και τις αμαρτίες του και μας επιτρέπει να εισέλθουμε στην “καρδιά της Εκκλησίας που φλέγεται από αγάπη”, η οποία φούντωσε την Πεντηκοστή χάρη στη δωρεά του Αγίου Πνεύματος»(41).
Ολοκληρωτικό δώρο
Οι εσωτερικές δοκιμασίες που βίωσε η Αγία Θηρεσία, οι οποίες κατά καιρούς την ώθησαν στο σημείο να αναρωτιέται «αν όντως υπάρχει ο παράδεισος» (42), οδήγησαν την αγία στο να «περάσει από τη φλογερή επιθυμία για τον παράδεισο σε μια διαρκή, φλογερή επιθυμία για το καλό όλων» (43) και στην απόφαση να συνεχίσει την αποστολή της και μετά θάνατον.
«Με αυτόν τον τρόπο», διαβάζουμε στην παραίνεση, «έφτασε στην απόλυτα προσωπική της σύνθεση του Ευαγγελίου, που ξεκίνησε με πλήρη εμπιστοσύνη και ολοκληρώθηκε στην πλήρη εγκατάλειψη για χάρη των άλλων»(44).
«Είναι η εμπιστοσύνη», γράφει ο Πάπας, «που μας φέρνει στην αγάπη και έτσι μας απελευθερώνει από τον φόβο. Είναι η εμπιστοσύνη που μας βοηθά να σταματήσουμε να κοιτάμε τον εαυτό μας και μας επιτρέπει να εναποθέσουμε στα χέρια του Θεού αυτό που μόνο αυτός μπορεί να επιτύχει. Με τον τρόπο αυτό μας παρέχει μια τεράστια πηγή αγάπης και ενέργειας για να αναζητήσουμε το καλό των αδελφών μας». (45).
Στο τέλος, μόνο η αγάπη μετράει
Στο τελευταίο κεφάλαιο, ο Άγιος Πατέρας εξηγεί ότι αυτή η Αποστολική Παραίνεση είναι μια ευκαιρία να υπενθυμίσει το μήνυμα της Evangelii Gaudium (Αποστολική Παραίνεση «Η Χαρά του Ευαγγελίου») ότι σε μια ιεραποστολική Εκκλησία το κήρυγμα «πρέπει να επικεντρώνεται στα ουσιώδη, σε ό,τι είναι πιο όμορφο, πιο σπουδαίο, πιο ελκυστικό και ταυτόχρονα πιο αναγκαίο» (47).
«Στο τέλος», γράφει ο Πάπας, «μόνο η αγάπη μετράει» (48). Για τον πάπα Φραγκίσκο «η ιδιαίτερη συμβολή που μας προσφέρει η Θηρεσία ως αγία και ως διδάσκαλος της Εκκλησίας … συνίσταται στο να μας οδηγήσει σε αυτό που είναι κεντρικό, ουσιώδες και απαραίτητο»(49).
