Όλο και σπανιότερα, πριν από το φαγητό, οι οικογένειές μας βρίσκουν λίγο χρόνο ή αισθάνονται την ανάγκη να δοξάσουν και να ευχαριστήσουν τον Θεό για την τροφή που κάθε μέρα μπορούν να απολαμβάνουν. Αλλά αυτό το ότι δεν «αισθάνονται την ανάγκη» είναι που με ανησυχεί περισσότερο. Να είναι καλά το ντελίβερι που όλο και πιο συχνά φέρνει το φαγητό μέχρι την πόρτα μας!
Διαβάζουμε στην Αγία Γραφή, στο Βιβλίο του Δευτερονομίου: «Θα φάτε και θα χορτάσετε, και θα ευλογήσετε τον Θεό σας για την καλή γη που σας έδωσε». (Δευτερονόμιο 8,10).
Είναι ενδιαφέρον να επισημανθεί ο λόγος που αναφέρεται στο εδάφιο και για τον οποίο πρέπει να ευχαριστήσουμε τον Θεό: «Για την καλή γη που μας έδωσε». Κάποιος, θα μπορούσε να αντιτείνει ότι αυτό το εδάφιο δεν έχει τίποτα το παράξενο, ότι στην πραγματικότητα σημαίνει το ίδιο πράγμα με την απαγγελία μίας από τις τόσες ευλογίες των Εβραίων πριν από το φαγητό.
Έχουμε ξεχάσει όμως πως, ότι προέρχεται από τη γη, είναι δώρο του Θεού. Πράγματι, για να καλλιεργήσουμε τα τρόφιμα που καταναλώνουμε, χρειαζόμαστε τη γη, κάτι που μπορεί εύκολα να ξεχαστεί αν επικεντρωνόμαστε μόνο στην κατανάλωση ενός ήδη έτοιμου φαγητού.
Το να έχουμε γη είναι ένα δώρο από μόνο του, καθώς αυτή μας παρέχει τη δυνατότητα να έχουμε τροφή. Σήμερα, πολύ λίγοι από εμάς καλλιεργούμε το δικό μας φαγητό. Οι περισσότεροι από εμάς, απλά μπαίνουμε σε ένα παντοπωλείο ή σε ένα εστιατόριο, παραγγέλνουμε και τρώμε. Ελάχιστοι σκέφτονται τον κόπο, την εργασία και την προσπάθεια που απαιτείται από πολλούς συνανθρώπους μας για να προετοιμάσουν το φαγητό που θα προσφέρουν, στη συνέχεια, σε εμάς. Αρκεί να σκεφτούμε πόσο εύκολο είναι να σπάσει η αλυσίδα παραγωγής και διανομής και να μείνουμε χωρίς το φαγητό που χρειαζόμαστε και απολαμβάνουμε: ένας πόλεμος στην Ουκρανία, μία παρατεταμένη ανομβρία, μια χαλαζόπτωση και τόσα άλλα καιρικά φαινόμενα που μπορούν να απειλήσουν και να καταστρέψουν μία σοδιά.
Ένας μεγάλος Ραβίνος, εξηγώντας τα λόγια του Θεού στον Αδάμ «Με τον ιδρώτα του προσώπου σου θα τρως το ψωμί σου» (Γένεση 3, 19), γράφει: «Σε πόσο κόπο μπήκε ο Αδάμ για να βρει ψωμί να φάει: όργωσε, έσπειρε, θέρισε, αλώνισε, κοσκίνισε, άλεσε, ζύμωσε και έψησε, και μόνο τότε έφαγε». Και αυτό έκαναν για αιώνες και αιώνες οι πρόγονοί μας.
Με αυτήν τη φράση, αυτός ο σοφός άνθρωπος, τονίζει τη μεγάλη ευλογία που μας χάρισε ο Θεός, που μας έδωσε τη γη που καρποφορεί και παράγει το μεγαλύτερο μέρος της τροφής μας. Σήμερα, δεν συνειδητοποιούμε πόσο μεγάλο κίνδυνο αποτελεί η έλλειψη των τροφίμων, καθώς υπάρχουν τόσα πολλά ενδιάμεσα στάδια στη διαδικασία προμήθειάς τους από τον καταναλωτή, που μας αποσυνδέει ακόμη περισσότερο από την αρχική ευλογία της γης που μας δίνει την τροφή της. Αυτό που θεωρούμε ευλογία μπορεί συχνά να είναι στην πραγματικότητα κατάρα. Όλα εξαρτώνται από την κατεύθυνση προς την οποία θέλουμε να οδηγήσουμε τη ζωή μας. Αν ο στόχος είναι η άνεση, τότε ο εχθρός είναι ο πόνος, όποιο είδος πόνου κι αν είναι αυτό. Αν ο στόχος είναι η σύνδεση με τον Θεό, τότε ο εχθρός είναι οτιδήποτε απομακρύνει τον άνθρωπο από τα δώρα που μας δίνει ο Θεός και από τον Θεό τον ίδιο…
Είναι στην ανθρώπινη φύση να είμαστε πιο ευγνώμονες για τα πράγματα για τα οποία πρέπει να εργαστούμε, και το αίσθημα της ευγνωμοσύνης είναι μία από τις μεγαλύτερες ικανοποιήσεις που έχουμε.
Το αισθανόταν και ο Άγιος Φραγκίσκος, ο οποίος στον γνωστό «Ύμνο των Πλασμάτων» έψαλλε: «Δοξασμένος να είσαι Κύριε, για την αδελφή μας τη μητέρα Γη, που μας στηρίζει και μας κυβερνά, και παράγει πολλούς καρπούς και πολύχρωμα άνθη και δένδρα».
Το άλλο μέρος της «κατάρας» αυτής της γενιάς είναι ότι το φαγητό είναι εύκολα διαθέσιμο. Ο μέσος άνθρωπος τείνει να τρώει πριν πεινάσει πραγματικά. Είναι σαν να γεμίζει το αυτοκίνητο κάθε φορά που η στάθμη της βενζίνης πέφτει κάτω από το μισό ντεπόζιτο. Με τον ίδιο τρόπο, όταν μια μικρή πείνα οδηγεί κάποιον στο να ανοίξει το ψυγείο, χάνουμε την προοπτική του πόσο σημαντικό είναι το φαγητό για εμάς. Η έννοια που πρέπει να εμπεδώσουμε είναι ότι όσο απλό και αν είναι το φαγητό που βάζουμε στο στόμα μας, περιέχει πολλά για τα οποία πρέπει να είμαστε ευγνώμονες. Ο αληθινός κορεσμός δεν προέρχεται μόνο από τη φυσική κατανάλωση του φαγητού, και ακόμα χειρότερα από την σκανδαλώδη σπάταλη του, αλλά και από τη διανοητική «κατανάλωση» της ευλογίας του. Ξεχνάμε πόσοι άνθρωποι ίδρωσαν, κουράστηκαν, υπέφεραν για να φτάσει σε εμάς αυτό το φαγητό και κυρίως πως αυτά που τρώμε είναι, όπως επικαλείται ο ιερέας στην προσφορά του άρτου και του οίνου στη Θ. Λειτουργία του λατινικού ρυθμού: «καρπός της γης και της εργασίας των χειρών του ανθρώπου».
Αυτό το μάθημα είναι το θεμέλιο όλης της ζωής και δεν περιορίζεται μονάχα στη φυσική τροφή, αλλά ισχύει για κάθε πτυχή της ζωής που απολαμβάνουμε.
Τελειώνω, αναφέροντας μια διαπίστωση που βίωνα στη γενέτειρά μου την Κέρκυρα όταν ζούσα εκεί και που παρατηρώ κάθε φορά που την επισκέπτομαι ξανά:
Προέρχομαι από μια οικογένεια αγροτών όπως όλοι σχεδόν οι Καθολικοί της γειτονίας μου, που ήταν μαλτέζικης καταγωγής. Μέχρι πριν από μερικές δεκαετίες, ήταν σχεδόν μονάχα εκείνοι που προμήθευαν την πόλη της Κέρκυρας με φρούτα και λαχανικά. Θυμάμαι όλη τη διαδικασία της καλλιέργειας, της προετοιμασίας και την μεταφορά στην αγορά, μέσα στα μαύρα ξημερώματα. Σήμερα, δεν υπάρχει ούτε ένα καλλιεργημένο χωράφι στην περιοχή. Όλα έχουν μετατραπεί σε πολυκατοικίες Μόνον ελάχιστοι «νοσταλγοί» καλλιεργούν πλέον ένα μικροσκοπικό χωραφάκι κι αυτό συνήθως περιορίζεται για οικογενειακή κατανάλωση. Ένας από αυτούς είναι κι ένας αγαπημένος μου συγγενής. Γεύτηκα πρόσφατα τις πολύ νόστιμες και γεμάτες άρωμα ντομάτες του (είναι αδύνατο σήμερα να βρεις στην αγορά αυτόν το σπόρο). Και πολλά άλλα προϊόντα από τον μικρό λαχανόκηπό του, είχα την τύχη να απολαύσω. Και τότε θυμήθηκα αυτό το εδάφιο της Αγίας Γραφής: «Θα φάτε και θα χορτάσετε, και θα ευλογήσετε τον Θεό σας για την καλή γη που σας έδωσε».
+ Ιωάννης Σπιτέρης
