Την Μεγάλη Τετάρτη το απόγευμα πιστοί από όλες της ενορίες της Αθήνας συγκεντρώθηκαν στον Καθεδρικό Ιερό Ναό του Αγίου Διονυσίου για την ευλογία των Αγίων Ελαίων. Στην τελετή προεξήρχε ο Σεβασμιότατος Αρχιεπίσκοπος των εν Αθήναις Καθολικών κ.κ. Νικόλαος, πλαισιωμένος από τους ιερείς και τους διακόνους της εκκλησιαστικής επαρχίας της Αθήνας.
Στην ομιλία του ο Σεβασμιότατος ανέφερε τα εξής:
Κατά τη Θεία αυτή Λειτουργία, βρισκόμαστε συγκεντρωμένοι γύρω από την Αγία Τράπεζα του Καθεδρικού μας Ναού ως Λαός του Θεού, ως Σώμα του Χριστού και ως Ναός του Αγίου Πνεύματος, δηλαδή ως τοπική Εκκλησία, ιεραρχικά δομημένη, σύμφωνα με το θέλημα του Κυρίου.
Στην αρχή της φετινής ποιμαντικής χρονιάς είχα αναφερθεί στο θέμα της Κατηχήσεως μέσα στην Εκκλησιαστική μας Επαρχία και ιδιαίτερα στους λαϊκούς κατηχητές, ως συνεργάτες του Ιερέα στην κατηχητική κίνηση. Γι’ αυτό και σήμερα, με την ευκαιρία της Θείας αυτής Λειτουργίας, επανέρχομαι στο ίδιο θέμα, που αφορά τόσο τους Ιερείς όσο και τους λαϊκούς.
Κάθε μέλος της Εκκλησίας, χάρη στα ιερά Μυστήρια του Βαπτίσματος και του Χρίσματος, έχει χρισθεί με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος και έχει αποσταλεί μέσα στον κόσμο για να φέρει στους ανθρώπους το χαρμόσυνο μήνυμα της σωτηρίας. Αυτό μας το υπενθύμισαν τα Αναγνώσματα, που μόλις ακούσαμε.
Το περιεχόμενο του χαρμοσύνου αυτού μηνύματος μας το παρέδωσαν οι άγιοι Απόστολοι, και η Εκκλησία, δια μέσου των αιώνων, το διαφυλάττει και το παραδίδει, ως ιερή παρακαταθήκη, από γενεά σε γενεά, με το κήρυγμα του λόγου και με την κατήχηση.
«Η διαφύλαξη της παρακαταθήκης της πίστεως είναι η αποστολή την οποία ο Κύριος εμπιστεύθηκε στην Εκκλησία του και την οποία εκπλήρωσε η Εκκλησία σε όλες τις εποχές». Με τη φράση αυτή ο αείμνηστος Πάπας Ιωάννης-Παύλος ο Β΄ αρχίζει την παρουσίαση της «Κατηχήσεως της Καθολικής Εκκλησίας».
Κατά τους είκοσι αιώνες της ζωής της, η Εκκλησία, πράγματι, δεν έπαψε να κατηχεί, διότι αυτή την εντολή έλαβε από τον Ιδρυτή και Αρχηγό της, τον Κύριο Ιησού Χριστό.
Εκείνος απέστειλε τους Δώδεκα σε όλο τον κόσμο λέγοντάς τους να κάνουν μαθητές του όλα τα έθνη, να βαπτίζουν τους ανθρώπους στο όνομα της Αγίας Τριάδος και να τους διδάσκουν να τηρούν τις εντολές, που ο ίδιος τους είχε δώσει όσον καιρό ήταν μαζί τους.
Διαβάζοντας τις Πράξεις και τις Επιστολές των Αποστόλων, βλέπουμε ότι οι άγιοι Απόστολοι, από την ημέρα της Πεντηκοστής, δηλαδή δέκα ημέρες μετά την τελευταία εντολή που είχαν λάβει από τον Κύριο, άρχισαν να έχουν μαθητές, να τους βαπτίζουν και να τους διδάσκουν όσα τους είχε πει ο Κύριος.
Στο έργο αυτό οι Απόστολοι δεν ήταν μόνοι. Είχαν πολλούς συνεργάτες, τόσο «κληρικούς» όσο και «λαϊκούς», για να χρησιμοποιήσω τη σημερινή ορολογία της Εκκλησίας.
Δίπλα στον Τίτο και τον Τιμόθεο, στο Λουκά και στο Μάρκο, ήταν και ο Ακύλας με την Πρίσκιλλα, ο Ανδρόνικος με την Ιουνία και τόσοι άλλοι, μερικοί από τους οποίους αναφέρονται στο 16ο κεφάλαιο της προς Ρωμαίους Επιστολής.
Κατά τη διάρκεια των αιώνων, η Αγία Εκκλησία επανέλαβε και επαναλαμβάνει ό,τι έκαναν οι Απόστολοι και, χωρίς να αλλοιώνει την παρακαταθήκη της πίστεως, ενσωματώνει πολιτισμικά στοιχεία κάθε λαού και κάθε τόπου, κηρύττοντας το λόγο σε όσους ο Θεός καλεί στην πίστη και εμβαθύνοντας, κατόπιν, την πίστη τους με την κατήχηση και με το παράδειγμα της ζωής των πιστών.
Η Εκκλησία, με ιδιαίτερη φροντίδα, αγκάλιασε πάντοτε τους κατηχουμένους και, κυρίως κατά την αγία Τεσσαρακοστή, τους προετοίμαζε (και τους προετοιμάζει και σήμερα) για να λάβουν τη νύκτα της Αναστάσεως τα τρία πρώτα ιερά Μυστήρια (Βάπτισμα, Χρίσμα, Ευχαριστία) μυώντας τους έτσι στην πίστη του Χριστού και μορφώνοντάς τους συστηματικά με την ανάπτυξη των αληθειών της πίστεως, ανάλογα με την ηλικία τους, τις συνθήκες ζωής και το πολιτισμικό περιβάλλον. Χαρακτηριστικοί είναι οι κατηχητικοί Λόγοι των μεγάλων Πατέρων της Εκκλησίας, όπως του Κυρίλλου Ιεροσολύμων, του ιερού Χρυσοστόμου και του ιερού Αυγουστίνου, με τους οποίους λόγους οι μεγάλοι αυτοί Ιεράρχες συνέχιζαν τη θρησκευτική μόρφωση όσων είχαν ήδη λάβει τα ιερά Μυστήρια.
Πράγματι, «Κατήχηση είναι η εκπαίδευση στην πίστη των παιδιών, των νέων και των ενηλίκων, που περιλαμβάνει ειδικά τη μετάδοση της χριστιανικής διδασκαλίας, μια μετάδοση κατά κανόνα οργανική και συστηματική, ώστε να μυείται κανείς στο πλήρωμα της χριστιανικής ζωής» (CΤ 18, ΚKE 5).
Στον τόπο μας, μέχρι πριν από λίγες δεκαετίες, όταν μιλούσαμε για κατηχουμένους, σκεπτόμασταν συνήθως τις χώρες των ιεραποστολών. Σήμερα αρκετοί κατηχούμενοι είναι ανάμεσά μας, μέσα στις Ενορίες μας, λόγω της παρουσίας τόσων αδελφών μας που προέρχονται από διάφορες χώρες του κόσμου και, εξ αιτίας ειδικών συνθηκών στην πατρίδα τους, δεν μπόρεσαν να λάβουν εκεί το Άγιο Βάπτισμα και τα άλλα ιερά Μυστήρια της Εκκλησίας.
Παράλληλα με τους ενήλικες κατηχουμένους, έχει αυξηθεί και ο αριθμός των παιδιών που κατηχούνται σε κάθε Ενορία. Στις δύο καθορισμένες Συγκεντρώσεις των παιδιών του Κατηχητικού (28 Δεκεμβρίου και 4η Κυριακή της Τεσσαρακοστής) βλέπουμε τα τελευταία χρόνια ποια είναι η σημερινή πραγματικότητα στην Εκκλησιαστική μας Επαρχία, χωρίς να υπολογίσουμε τα παιδιά της Διασποράς.
Για το έργο της Κατηχήσεως μικρών και μεγάλων καλούνται να συστρατευθούν όλες οι δυνάμεις της Εκκλησιαστικής μας Επαρχίας. Η κατήχηση, εξ άλλου, δεν είναι έργο μόνο του Κλήρου και των Μοναχών, όπως συνέβαινε συχνά στο παρελθόν σε αρκετές Ενορίες. Η κατήχηση είναι έργο όλης της χριστιανικής κοινότητας, δηλαδή κάθε μέλους της Εκκλησίας, ανάλογα με τη θέση του μέσα στο μυστικό Σώμα του Χριστού. Και είναι μεγάλο δώρο του Αγίου Πνεύματος το γεγονός ότι στην τοπική μας Εκκλησία από χρόνια τώρα υπάρχουν αρκετές δεκάδες λαϊκών κατηχητών και κατηχητριών, που, έχοντας λάβει την εντολή από την Εκκλησιαστική Αρχή, συμμετέχουν στο έργο του Ευαγγελίου (πρβλ. Φιλ. 1,5) και κατηχούν κυρίως τα παιδιά στις διάφορες Ενορίες.
Όμως, όσο ο καιρός προχωρεί, τόσο περισσότερο η κάθε Ενορία έχει ανάγκη και από νέους λαϊκούς κατηχητές και κατηχήτριες, από ανθρώπους που να γνωρίζουν σε ποιoν έχουν πιστέψει (πρβλ. Β΄Τιμ. 1,12) και, με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος, να έχουν το ζήλο να μεταδώσουν και να αναπτύξουν αυτή την πίστη σε όσους η Εκκλησία τούς στέλνει να κατηχήσουν.
Οι λαϊκοί κατηχητές και κατηχήτριες είναι από τους πιο στενούς συνεργάτες του Εφημερίου. Αν εκείνος έχει ως πρώτο καθήκον τη «διακονία του λόγου», έχει συγχρόνως ανάγκη από συνεργάτες στο έργο του Ευαγγελίου, ώστε ο λόγος αυτός να βρίσκει το κατάλληλο έδαφος στις ψυχές των παιδιών για να καρποφορεί και να αποδίδει εκατονταπλάσια (πρβλ. Μτ 13, 1-23). Για να πραγματοποιηθεί αυτό είναι απαραίτητοι οι λαϊκοί συνεργάτες του, δηλαδή οι κατηχητές και οι κατηχήτριες.
Η συνεργασία Ιερέως και λαϊκών, καρπός πίστεως, ενότητας και αγάπης της κάθε ενοριακής κοινότητας, πρέπει να γίνεται μέσα στα σωστά εκκλησιολογικά πλαίσια, όπου κάθε μέλος της Εκκλησίας επιτελεί το δικό του καθήκον, χωρίς να επισκιάζει ή να παρεμποδίζει το έργο του άλλου.
Ο πρώτος υπεύθυνος για την κατήχηση μέσα στην Ενορία είναι ο Εφημέριος, ο οποίος συντονίζει το κατηχητικό έργο και προσέχει ώστε οι κατηχητές και οι κατηχήτριες να αναπτύσσουν στα παιδιά την πίστη της καθολικής Εκκλησίας, διότι τόσον ο ίδιος όσο και οι κατηχητές δεν κηρύττουν τον εαυτό τους αλλά τον Ιησού Χριστό, τον Κύριο (πρβλ.Β΄Κορ. 4,5). Σήμερα, που πολλά παιδιά, ιδιαίτερα παιδιά μεταναστών, πιέζονται έμμεσα ή άμεσα να ακολουθήσουν άλλο δόγμα, χρειάζεται μεγαλύτερη επαγρύπνηση εκ μέρους όλων, ώστε η πίστη για την οποία οι πρόγονοί τους υπέστησαν διωγμούς και συχνά το μαρτύριο, να διατηρηθεί και να αυξηθεί στις αθώες καρδιές τους.
Σε κάθε Ενορία, όπως και σε ολόκληρη την Εκκλησία, το Άγιο Πνεύμα χορηγεί τα χαρίσματά του όπως Εκείνο θέλει (πρβλ. Α΄Κορ. 12,11). Στον Εφημέριο εναπόκειται να ανακαλύψει τα συγκεκριμένα μέλη της Ενορίας που έχουν το χάρισμα του κατηχητή και να τα προτείνει στην Εκκλησιαστική Αρχή, ώστε, αφού προετοιμασθούν κατάλληλα, να είναι ικανά να διδάξουν και άλλους (Β΄Τι 2,2).
Απαραίτητη, τέλος, είναι και η συνεχής επιμόρφωση των κατηχητών, που γίνεται είτε προσωπικά (με τη βοήθεια σχετικών βιβλίων, εντύπων, μέσω του διαδικτύου και άλλων συγχρόνων μέσων) είτε ομαδικά στα ειδικά σεμινάρια, που οργανώνει η Εκκλησιαστική μας Επαρχία. Στο σημερινό μας κόσμο, όπου τα παιδιά από την τρυφερή ηλικία τους είναι εξοικειωμένα με την πληροφορική, θα πρέπει και ο κατηχητής να λαβαίνει πάντοτε όλα εκείνα τα μέτρα και να έχει τα απαραίτητα εφόδια για να μπορεί να δίνει τη σωστή απάντηση σε όλους όσοι ζητούν να τους δικαιολογήσει τη χριστιανική πίστη και ελπίδα (πρβλ. Α΄ Πε 3,15).
Έχοντας το παράδειγμα της Παναγίας Μητέρας μας, η οποία άκουγε το λόγο του Θεού και τον μελετούσε (Λκ 2, 20. 51), Κλήρος και Λαός του Θεού ας συνεχίσουμε την πορεία μας ατενίζοντας προς τον αρχηγό και τελειωτή της πίστεως Ιησού (Εβρ 12, 2), ο οποίος με το Θάνατο και την Ανάστασή του μας έφερε τη σωτηρία και μας ανέθεσε να την αναγγέλλουμε σε όλο τον κόσμο.
