Μεγάλη Τετάρτη βράδυ (2012)
Θ. Λειτουργία του Αγίου Μύρου
Ο Ιερέας πρωτεργάτης για τη δημιουργία ενός κόσμου πιο δίκαιου, πιο ηθικού, πιο αλληλέγγυου, πιο οικολογικού.
Η ομιλία του Αρχιεπισκόπου των εν Αθήναις Καθολικών κ.κ. Νικολάου:
Η τοπική μας Εκκλησία, από την αρχή του εφετινού ποιμαντικού έτους, μελετά το θέμα που αποβλέπει στη δημιουργία ενός κόσμου πιο δίκαιου, πιο ηθικού, πιο αλληλέγγυου, πιο οικολογικού.
Σήμερα, συγκεντρωμένοι στον Καθεδρικό μας Ναό κατά τη Θεία αυτή Λειτουργία του Αγίου Μύρου, καλούμαστε να δούμε όλοι, αλλά ιδίως οι Ιερείς, ως ποιμένες του Λαού του Θεού στην κάθε Ενορία, πώς μπορούμε να συμβάλλουμε περισσότερο ώστε ο κόσμος μας να είναι και να βαδίζει σύμφωνα με το θέλημα του Θεού, ο οποίος τον έπλασε πολύ ωραίο και τον έδωσε στον άνθρωπο για να τον διαχειρίζεται ως αντιπρόσωπός του.(βλ. Γεν.1)
Ο άνθρωπος, καταχρώμενος της ελευθερίας με την οποία τον προίκισε ο Θεός, πολύ συχνά, αντί να συνεχίζει το έργο του Δημιουργού, το καταστρέφει τόσο πνευματικά όσο και υλικά διότι συμπεριφέρεται με τρόπο άδικο, ανήθικο, χωρίς αλληλεγγύη προς το συνάνθρωπο, χωρίς σεβασμό προς την πλάση.
Πράγματι, αν ρίξουμε σήμερα μια ματιά στον κόσμο και ιδιαίτερα στην πατρίδα μας, θα διαπιστώσουμε μεγάλη έλλειψη δικαιοσύνης. Ο κανόνας, δυστυχώς, είναι η αδικία: Καταπατείται το δίκαιο, περιφρονείται η ηθική, επικρατεί ο νόμος του πιο ισχυρού, οι πλούσιοι με άδικα μέσα και με τη συνεργασία των περισσοτέρων κρατικών φορέων γίνονται πλουσιότεροι, ενώ οι πιο φτωχοί και κατά κανόνα όσοι θέλουν να ζήσουν τίμια γίνονται φτωχότεροι εξ αιτίας της άδικης νομοθεσίας που επικράτησε τις τελευταίες δεκαετίες και συνεχίζεται και στις μέρες μας!
Η Εκκλησία, βασιζόμενη στο Λόγο του Θεού, έχει να πει ένα λόγο για την κατάσταση που επικρατεί, κατάσταση που φέρνει σε απελπισία χιλιάδες ανθρώπους, οι οποίοι, κατά τον ψαλμό, «πίστεψαν στους άρχοντες και δεν βρήκαν τη σωτηρία»! (βλ Ψαλ. 145,3) Έχει να πει ένα λόγο για όλους εκείνους που, φθάνοντας στην ηλικία συνταξιοδότησής τους, βλέπουν να εξανεμίζονται οι προσδοκίες τους, επειδή τα κομματικά συμφέροντα των εκάστοτε υπευθύνων πολιτικών σφετερίσθηκαν τα ταμεία τους και μοίρασαν τα αποθέματα των κόπων τους σε άσχετους, μόνο και μόνο για να αποκτήσουν μεγαλύτερο αριθμό ψήφων, με χρήματα που δεν ήταν δικά τους. Για όλους τους νέους και τις νέες, που είχαν οραματισθεί ένα μέλλον πιο ανθρώπινο, με τη δημιουργία μιας οικογένειας, και βλέπουν τώρα να κρημνίζονται τα όνειρά τους, επειδή η ανεργία τους πλήττει και η μηνιαία αμοιβή όσων έχουν την τύχη να εργάζονται μειώνεται συνεχώς, επ’ ωφελεία των εργοδοτών εκείνων που, εκμεταλλευόμενοι παράνομους νόμους, πλουτίζουν εις βάρος των υπαλλήλων τους! Για όλους τους μεσήλικες, που, από τη μια μέρα στην άλλη, χάνουν την εργασία τους και δεν βλέπουν τη δυνατότητα να ξαναβρούν ένα έντιμο τρόπο εργασίας για να συντηρήσουν τις οικογένειές τους.
Η ηθική, τόσο του φυσικού νόμου όσο ιδιαίτερα η ηθική του Ευαγγελίου, που συμπληρώνει και τελειοποιεί το φυσικό νόμο (Μτθ 5,17), θεωρείται από τους πολλούς «ξεπερασμένη». Ο σημερινός άνθρωπος, ως επί το πλείστον, εξισώνει την ελευθερία με την ασυδοσία και νομίζει ότι μπορεί να κάνει ό,τι θέλει και όπου θέλει. Λησμονεί ότι η δική του ελευθερία φθάνει μέχρις εκεί που αρχίζει η ελευθερία του άλλου. Καταπνίγει τη φωνή της συνειδήσεώς του και θεωρεί τον εαυτό του «μέτρο» για κάθε επιλογή του. Απομακρύνεται από το Θεό και, παραβαίνοντας τις εντολές του, προσπαθεί να δικαιώσει τις κάθε είδους πράξεις του, που τον υποβιβάζουν και από λογικό ον, πλασμένο εικόνα του Θεού, τον καθιστούν χειρότερο από πολλά «άλογα» ζώα.
Το αποτέλεσμα μιας τέτοιας ζωής και συμπεριφοράς είναι η ενίσχυση του εγωισμού και η εξάλειψη της αλληλεγγύης, διότι ο εγωιστής βλέπει μόνο τον εαυτό του και περιφρονεί κάθε συνάνθρωπό του. Η ίδια η οικονομική κρίση που περνούμε είναι αποτέλεσμα αυτής της ηθικής και πνευματικής κρίσεως. Ο σημερινός δήθεν «εξελιγμένος» άνθρωπος, που κάθε τόσο αναφέρεται στα δικαιώματα του ανθρώπου, καταπατεί τα ίδια αυτά δικαιώματα όταν πρόκειται να πλουτίσει με άδικα μέσα και να ικανοποιήσει τα εγωιστικά του πάθη. Συχνά χρησιμοποιεί φαινομενικά την αλληλεγγύη, αλλά στην πραγματικότητα ενεργεί εγωιστικά, κινούμενος από οικονομικά και άλλα συμφέροντα. Έτσι βλέπουμε, σε διεθνές επίπεδο, ότι οι περισσότερες βοήθειες εκ μέρους των πλουσίων κρατών, προς τον λεγόμενο «τρίτο κόσμο», κινούνται από τα μεγάλα συμφέροντα, που δίνουν βοήθεια, η οποία όμως πληρώνεται με το αίμα των ανθρώπων των χωρών αυτών. Κι ακόμη πιο χειροπιαστό το παράδειγμα της χώρας μας: μας δίνουν βοήθεια οι λεγόμενοι «φίλοι» μας, οι οποίοι όμως, με τα μέτρα που παίρνουν, έχουν φέρει σε απελπισία το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της Ελλάδος.
Μέσα σ’ αυτή τη ζοφερή πραγματικότητα δεν είναι τυχαίο ότι ο σημερινός άνθρωπος καταστρέφει συνεχώς τη φύση. Με τα «επιτεύγματά» του και την απληστία που τον διακρίνει, δημιουργεί τέτοια πλήγματα στο οικοσύστημα, που οδηγεί τον πλανήτη μας σε αυτοκαταστροφή.
Η Εκκλησία, ως «παγκόσμιο μυστήριο σωτηρίας» (Β΄Σύν.Βατ.LG 48), δεν μπορεί να μείνει σιωπηλή. Οφείλει να υψώσει, και υψώνει, την προφητική φωνή της για ένα κόσμο πιο δίκαιο, πιο ηθικό, πιο αλληλέγγυο, πιο οικολογικό.
Αλλά δεν αρκούν μόνο οι επίσημες φωνές στην κορυφή της πυραμίδας. Η σωστή αντίδραση πρέπει να συμπεριλαμβάνει τη βάση, δηλαδή την Ενορία, η οποία είναι η πιο μικρή ευχαριστιακή κοινότητα μέσα στο Σώμα της Εκκλησίας. Κι επί κεφαλής της Ενορίας είναι ο Ιερέας, ιδιαίτερα ο Εφημέριος, τον οποίο η Εκκλησιαστική Αρχή έχει θέσει για να καθοδηγεί το λαό του Θεού, που βρίσκεται μέσα στα όρια μιας συγκεκριμένης περιοχής της Εκκλησιαστικής Επαρχίας.
Έχοντας λάβει, με τη χειροτονία του, το Πνεύμα του Κυρίου, το οποίο τον έχρισε και τον κατέστησε Λειτουργό της Καινής Διαθήκης, καλείται να φέρει το χαρμόσυνο Μήνυμα του Ευαγγελίου σε κάθε άνθρωπο: στο φτωχό, στον άνεργο, στο δυστυχισμένο, στο φυλακισμένο, στον ξένο, στον άρρωστο, γενικά σε κάθε «ελάχιστο» αδελφό του Κυρίου.(Μτ 25, 34-45)
Καλείται να κηρύττει τη δικαιοσύνη και να ελέγχει την αδικία.
Καλείται να κηρύττει την ηθική του Ευαγγελίου μέσα σ’ ένα κόσμο που θέλει να ζει χωρίς ηθική τάξη, χωρίς κανόνες, χωρίς πνευματικές αξίες.
Καλείται να κηρύττει την αλληλεγγύη, σύμφωνα με το παράδειγμα του Χριστού, ο οποίος «ενώ ήταν πλούσιος έγινε για μας φτωχός, για να πλουτίσουμε εμείς με δική του φτώχεια».(Β’ Κορ. 8,9)
Καλείται να κηρύττει το σεβασμό προς την πλάση, τον περιορισμό του καταναλωτικού πνεύματος, τη σωστή χρήση των υλικών πραγμάτων, τα οποία πάντοτε πρέπει να παραμένουν «μέσα» για την επίτευξη ενός ανωτέρου σκοπού και ποτέ να μην γίνονται αυτοσκοπός της ζωής του κάθε ανθρώπου.
Το κήρυγμα του Ιερέα θα έχει απήχηση στις καρδιές των πιστών μόνον όταν προηγείται το παράδειγμα μιας πραγματικά ιερατικής ζωής και συμπεριφοράς.
Αλλοίμονο, αγαπητοί μου Συλλειτουργοί, αν επαληθεύουν και σε μας τα λόγια που ο Κύριος ανέφερε για τους γραμματείς και τους φαρισαίους, όταν έλεγε: «Επάνω στην καθέδρα του Μωυσή κάθισαν οι γραμματείς και οι Φαρισαίοι. Όλα, λοιπόν, όσα σας πουν, να τα εκτελείτε και να τα τηρείτε. Μην κάνετε σύμφωνα με τα έργα τους, διότι λένε και δεν κάνουν» (Μτ 23,2-3 ).
Αν ο Κύριος ζητά από κάθε μαθητή του συνέπεια πίστεως και ζωής (βλ. Μτ 8,18-22. Λκ 9,57-62), το ζητά πολύ περισσότερο από μας, που, σαν τους Αποστόλους, «έχουμε αφήσει τα πάντα και τον έχουμε ακολουθήσει» (Μτ 19,27). Μας ζητά να είμαστε δίκαιοι και να εργαζόμαστε για τη δικαιοσύνη. Να είμαστε υπόδειγμα ηθικής «τύποι γενόμενοι του ποιμνίου» κατά τον απόστολο Πέτρο (Α’ Πε 5,3). Να δείχνουμε έμπρακτα την αλληλεγγύη μας μεταξύ μας, μέσα στην ενορία μας, αλλά και σε κάθε άνθρωπο που έχει ανάγκη, ιδιαίτερα στην παρούσα οικονομική κρίση. Να σεβόμαστε τέλος το περιβάλλον μέσα στο οποίο ζούμε και να διδάσκουμε, ιδίως τη νέα γενεά, να το σέβεται και να το διατηρεί καθαρό.
Έτσι, έστω και με τις μικρές μας δυνάμεις, θα συμβάλλουμε για τη δημιουργία ενός καλύτερου κόσμου, που θα ανταποκρίνεται στο σχέδιο του Δημιουργού του, ο οποίος τόσο τον αγάπησε ώστε μας έστειλε ως Σωτήρα και Λυτρωτή τον ίδιο τον Υιό του (Iω 3,16), ο οποίος έπαθε για τις αμαρτίες μας και αναστήθηκε για τη δικαίωσή μας (Ρωμ 4,25).
Είθε η Παναγία, Μητέρα της Εκκλησίας και Μητέρα μας, να μας διατηρεί πάντοτε κάτω από την Σκέπη της και να μας βοηθεί να «αναζωπυρώνουμε το χάρισμα» της Ιερωσύνης,(Β’ Τιμ 1,6) που λάβαμε με την επίθεση των χειρών την ημέρα της Χειροτονίας μας, για να οδηγούμε καθημερινά το Λαό του Θεού στο δρόμο του Κυρίου.
Στην Θεια Λειτουργία του Αγίου Μύρου γίνεται από τον Επίσκοπο η ευλογία του Ελαίου των Ασθενών, του Ελαίου των Κατηχούμενων και η καθαγίαση του Μύρου. Στη Θεία Λειτουργία ο Επίσκοπος συλλειτουργεί με το πρεσβυτέριό του, μια εκδήλωση της κοινωνίας των πρεσβυτέρων με τον Επίσκοπό τους.