Μπορούμε και πρέπει να αλλάξουμε πορεία «Αλλαγή πορείας» σημαίνει την εισαγωγή στη γλώσσα της διεθνούς συνεργασίας της κατηγορίας της αγάπης. Συγκεκριμένα, ο όρος «ανθρωπιστική», που τόσο συχνά επαναλαμβάνεται σε αυτό το πλαίσιο, πρέπει να νοείται ως «αρχή της ανθρωπότητας».
Στην τρίτη του ομιλία που δόθηκε στον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας FAO, στις 16 Οκτωβρίου, στα ισπανικά, η οποία διήρκησε περίπου για 25 λεπτά, ο πάπας Φραγκίσκος είπε ότι η διαχείριση της ανθρώπινης κινητικότητας απαιτεί «συστηματική και συντονισμένη διακυβερνητική δράση, η οποία διεξάγεται σύμφωνα με τα υπάρχοντα διεθνή πρότυπα και διαποτισμένη με αγάπη και νοημοσύνη». Όλοι εκείνοι που δεν μπορούν να υπερασπιστούν τον εαυτό τους είναι ευάλωτοι: εκείνοι που είναι αποκλεισμένοι όπως οι μετανάστες, αναγκασμένοι να εγκαταλείψουν τη γη τους ως αποτέλεσμα της πείνας και του πολέμου. Οι διεθνείς οργανισμοί πρέπει να μάθουν να ακούν τις φωνές αυτών των ανθρώπων: οι πρωτοβουλίες που έχουν υιοθετηθεί μέχρι στιγμής είναι ανεπαρκείς.
Στις εισαγωγικές του παρατηρήσεις με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας Τροφίμων, η οποία φέτος είναι αφιερωμένη στο θέμα «Αλλάξτε το μέλλον της μετανάστευσης – Επενδύστε στην επισιτιστική ασφάλεια και την αγροτική ανάπτυξη», ο Πάπας χαιρέτισε τους Υπουργούς Γεωργίας από αρκετές χώρες της Ομάδας των Επτά (G7).
Πρέπει να κάνουμε περισσότερα για να αλλάξει το μέλλον της μετανάστευσης ενεργώντας στις δύο κύριες αιτίες της: τις ένοπλες συγκρούσεις και την αλλαγή του κλίματος. Όσον αφορά το πρώτο, ο πάπας Φραγκίσκος ζήτησε «σταδιακό και συστηματικό αφοπλισμό» που ήδη προβλέπεται από τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, και την αντιμετώπιση της θανατηφόρας μάστιγας του εμπορίου όπλων. Αναφερόμενος στην αλλαγή του κλίματος, ανέφερε τη Συμφωνία των Παρισίων από την οποία «ορισμένοι απομακρύνονται» και επέκρινε την αδιαφορία για την ευαίσθητη ισορροπία των οικοσυστημάτων, σε συνδυασμό με την αλαζονεία να χειραγωγήσουν και να ελέγξουν τους πόρους του πλανήτη, που παρακινείται από την απληστία για κέρδος. «Δεν πρέπει να παραιτηθούμε και να αφήσουμε τους άλλους να δρουν», έτσι, ο πάπας Φραγκίσκος προτείνει να αλλάξει ο τρόπος ζωής, η χρήση πόρων, τα κριτήρια παραγωγής και κατανάλωσης.
Η πείνα δεν είναι μια «ανίατη ασθένεια», είπε ο Πάπας επισημαίνοντας τους πόλεμους και την αλλαγή του κλίματος ως τις αιτίες της. Η κερδοσκοπία είναι μια μάστιγα που προωθεί τις συγκρούσεις και τα απόβλητα, με αποτέλεσμα να ευνοούνται οι συγκρούσεις και η σπατάλη και να αυξάνεται ο αριθμός των τελευταίων της γης που αναζητούν ένα μέλλον μακριά από τη γη τους.
Η πρωτοποριακή πρόταση του Φραγκίσκου είναι να εισαγάγει την κατηγορία της αγάπης στη γλώσσα της διεθνούς συνεργασίας: η λέξη «ανθρωπιστική» πρέπει να νοηθεί ως «αρχή της ανθρωπότητας», ενώ τα πολυμερή και διπλωματικά όργανα θα πρέπει να προωθήσουν αυτή την ικανότητα να αγαπούν, από την στιγμή που αναγκαστικές μεταναστεύσεις δεν θα σταματήσουν από φραγμούς φυσικούς, οικονομικούς, νομοθετικούς ή ιδεολογικούς: «Δεν μπορούμε να δράσουμε μόνο αν δράσουν οι άλλοι, ούτε να περιορίζουμε τον εαυτό μας στην συμπόνια, διότι η συμπόνια περιορίζεται σε βοήθεια έκτακτης ανάγκης, ενώ η αγάπη εμπνέει δικαιοσύνη και είναι απαραίτητη για να δημιουργηθεί η σωστή κοινωνική τάξη ανάμεσα σε διαφορετικές πραγματικότητες που είναι πρόθυμες να αναλάβουν το ρίσκο της αμοιβαίας συνάντησης. Η αγάπη σημαίνει να συμβάλεις έτσι ώστε κάθε χώρα να μπορεί να αυξήσει την παραγωγή της και να φτάσει σε αυτάρκεια τροφίμων. Η αγάπη μεταφράζεται στη σκέψη για νέα μοντέλα ανάπτυξης και κατανάλωσης και στην υιοθέτηση πολιτικών που δεν επιδεινώνουν την κατάσταση των λιγότερο ανεπτυγμένων πληθυσμών ή την εξωτερική τους εξάρτηση. Η αγάπη σημαίνει να μην συνεχίσουμε να διαιρούμε την ανθρώπινη οικογένεια μεταξύ εκείνων που απολαμβάνουν τα περιττά και εκείνων που στερούνται ό,τι είναι απαραίτητο».
«Η διακοπή της χρήσης όπλων μαζικής καταστροφής είναι δυνατή», επιβεβαίωσε ο Πάπας, υπογραμμίζοντας ότι η χρήση αυτών των όπλων δημιουργεί θύματα μεταξύ των φτωχών και των αποκλεισμένων. Όταν μιλάμε για μετανάστες, η κατανόηση της “ευπάθειάς” τους προκαλεί διαφωνίες, αλλά για τον Πάπα δεν μπορεί να υπάρξουν παρεξηγήσεις ή γλωσσικές παραπλανήσεις: «Ευάλωτος είναι εκείνος που είναι σε μειονεκτική κατάσταση και δεν μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του, δεν έχει μέσα και έτσι βυθίζεται σε μια κατάσταση αποκλεισμού. Η κατάσταση αυτή είναι το αποτέλεσμα της βίας, των φυσικών γεγονότων ή, ακόμα χειρότερα, της αδιαφορίας, της μισαλλοδοξίας ακόμα και του μίσους. Πρέπει να ακούσουμε τις κραυγές των πολλών αδελφών μας που περιθωριοποιούνται και αποκλείονται: «Είμαι πεινασμένος, είμαι ξένος, γυμνός, άρρωστος, απομονωμένος σε στρατόπεδο προσφύγων». «Είναι ένα αίτημα για δικαιοσύνη και όχι έκκληση ή ικεσία έκτακτης ανάγκης», υπογράμμισε ο Πάπας: «Ο ζυγός της φτώχειας που προκαλεί ο συχνά τραγικός εκτοπισμός των μεταναστών μπορεί να εξαλειφθεί με την πρόληψη που συνίσταται σε αναπτυξιακά έργα για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και στον ορισμό εργαλείων για να καταπολεμήσουμε τις κλιματικές αλλαγές και την υποβάθμιση του περιβάλλοντος». Έχουν γίνει πολλά μέχρι τώρα, αλλά δεν αρκεί να ξεριζωθούν καταστάσεις όπως εκείνες που συνδέονται με την «αρπαγή γης» και τη διαφθορά.
