ΜΗΝΥΜΑ
ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΑΤΕΡΑ
ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΥ
ΓΙΑ ΤΗΝ 28η ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ
11 Φεβρουαρίου 2020
«Ελάτε σ’ εμένα όλοι όσοι κοπιάζετε και είστε φορτωμένοι,
κι εγώ θα σας ξεκουράσω» (Μτ 11,28)
Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές,
1. Τα λόγια που ο Ιησούς προφέρει: «Ελάτε σ’ εμένα όλοι όσοι κοπιάζετε και είστε φορτωμένοι, κι εγώ θα σας ξεκουράσω» (Μτ 11,28), δείχνουν τη μυστηριώδη πορεία της χάρης, η οποία αποκαλύπτεται στους απλούς και προσφέρει ανακούφιση στους καταπονημένους και τους κουρασμένους. Αυτά τα λόγια εκφράζουν την αλληλεγγύη του Υιού του ανθρώπου, του Ιησού Χριστού, εμπρός σε μια βασανισμένη και πάσχουσα ανθρωπότητα. Πόσοι άνθρωποι υποφέρουν στο σώμα και στο πνεύμα! Ο Ιησούς καλεί όλους να έλθουν προς Αυτόν, «ελάτε σ’ εμένα», και υπόσχεται σ’ αυτούς ανακούφιση και ξεκούραση. «Όταν ο Ιησούς το λέει αυτό, έχει μπροστά στα μάτια του τα πρόσωπα που συναντά κάθε μέρα στους δρόμους της Γαλιλαίας: ανθρώπους απλούς, φτωχούς, αρρώστους, αμαρτωλούς, περιθωριοποιημένους από το βάρος του νόμου κι από το κοινωνικό καταπιεστικό σύστημα… Αυτός ο κόσμος έτρεχε πάντοτε πίσω του για να ακούσει τον λόγο του, έναν λόγο που έδινε ελπίδα» (Angelus, 6 Ιουλίου 2014).
Κατά την 28η Παγκόσμια Ημέρα των Ασθενών, ο Ιησούς απευθύνει την πρόσκληση στους ασθενείς και τους καταπιεσμένους, στους φτωχούς που ξέρουν ότι εξαρτώνται πλήρως από τον Θεό και οι οποίοι, πληγωμένοι από το βάρος της δοκιμασίας, έχουν ανάγκη θεραπείας. Ο Ιησούς Χριστός, σ’ αυτόν που βιώνει την αγωνία για την εύθραυστη κατάσταση της υγείας του, για τον πόνο και την αδυναμία του, δεν επιβάλλει νόμους, αλλά προσφέρει την ευσπλαχνία του, δηλαδή το πρόσωπό Του, που ανακουφίζει και δυναμώνει τον πάσχοντα. Ο Ιησούς κοιτάζει την πληγωμένη ανθρωπότητα. Έχει μάτια που βλέπουν, που κατανοούν, διότι κοιτάζουν σε βάθος, δεν τρέχουν αδιαφορώντας, αλλά στέκονται και υποδέχονται όλο τον άνθρωπο, κάθε άνθρωπο με τη δική του κατάσταση υγείας, χωρίς να απορρίπτει κανέναν, και προσκαλώντας τον καθέναν να ακολουθήσει το παράδειγμα της ζωής Του για να γευτεί την εμπειρία της τρυφερότητας.
2. Γιατί ο Ιησούς τρέφει αυτά τα συναισθήματα; Διότι ο Ίδιος έγινε αδύναμος δοκιμάζοντας τον ανθρώπινο πόνο και λαμβάνοντας, με τη σειρά του, ανακούφιση από τον Πατέρα. Πράγματι, μόνο όποιος προσωπικά βιώσει αυτή την εμπειρία είναι σε θέση να προσφέρει ανακούφιση στον άλλον. Οι βαριές μορφές πόνου είναι ποικίλες: αθεράπευτες και χρόνιες ασθένειες, ψυχικές παθήσεις, νοσήματα που έχουν ανάγκη αποκατάστασης ή παρηγορητικής φροντίδας, οι διάφορες αναπηρίες, οι ασθένειες της παιδικής ηλικίας και του γήρατος… Σ’ αυτές τις περιστάσεις παρατηρείται, μερικές φορές, μια έλλειψη ανθρωπιάς. Αυτό που χρειάζεται είναι μια εξατομικευμένη προσέγγιση του ασθενούς, που να αποβλέπει όχι μόνο στη θεραπεία του αλλά στη συνολική φροντίδα γι’ αυτόν, ενόψει μια ολοκληρωμένης αποκατάστασης του ανθρώπου. Στην αρρώστια, ο άνθρωπος αισθάνεται ότι διακυβεύεται όχι μόνο η φυσική του ακεραιότητα, αλλά και οι σχέσεις του με τους άλλους, καθώς και η διανοητική, συναισθηματική, πνευματική διάσταση της ζωής του· γι’ αυτό και, πέραν των θεραπειών, αναμένει στήριξη, φροντίδα, προσοχή… δηλαδή, αγάπη. Επιπλέον, δίπλα στον ασθενή υπάρχει μια οικογένεια που υποφέρει και ζητάει και αυτή ενίσχυση και εγγύτητα.
3. Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές που ασθενείτε, η αρρώστια σάς θέτει με ιδιαίτερο τρόπο μεταξύ όσων είναι κουρασμένοι και φορτωμένοι, και ελκύουν το βλέμμα και την καρδιά του Ιησού. Από εκεί έρχεται το φως για τις σκοτεινές στιγμές σας, η ελπίδα, όταν αποθαρρύνεστε. Ο Ιησούς σας προσκαλεί να πάτε προς Αυτόν: «Ελάτε». Σε Αυτόν, πράγματι, θα βρείτε δύναμη για να αντιμετωπίσετε όλες τις ανησυχίες και τα ερωτηματικά που εγείρονται σ’ εσάς, κατά τη διάρκεια αυτής της “νύχτας” του σώματος και του πνεύματος. Ναι, ο Χριστός δεν μας έδωσε συνταγές, αλλά με τα Άγια Πάθη του, τον θάνατο και την ανάστασή του, μας ελευθερώνει από την καταπίεση του κακού.
Σ’ αυτή την κατάσταση έχετε βεβαίως ανάγκη ενός τόπου για να ξεκουραστείτε. Η Εκκλησία θέλει συνεχώς περισσότερο και διαρκώς καλύτερα να είναι το “πανδοχείο” του Καλού Σαμαρείτη που είναι ο Χριστός (βλ. Λκ 10,34), δηλαδή το σπίτι όπου μπορείτε να βρείτε τη χάρη Του, η οποία εκφράζεται με την οικειότητα, τη ζεστή υποδοχή, την ανακούφιση. Σ’ αυτό το σπίτι μπορείτε να συναντήσετε πρόσωπα, την αδυναμία των οποίων θεράπευσε η ευσπλαχνία του Θεού, και τα οποία θα μπορούν να σας βοηθήσουν να σηκώσετε τον σταυρό μετατρέποντας τις πληγές σας σε φεγγίτες, μέσα από τους οποίους να κοιτάξετε τον ορίζοντα πέρα από την αρρώστια και να λάβετε φως και νέο αέρα για τη ζωή σας.
Σ’ αυτή την ανακούφιση των ασθενών αδελφών μας επιτελεί σπουδαίο έργο η υπηρεσία των εργαζομένων στον τομέα της υγείας: των ιατρών, των νοσοκόμων, του υγειονομικού, διοικητικού και βοηθητικού προσωπικού, των εθελοντών, που δραστηριοποιούνται καταλλήλως κάνοντας αισθητή την παρουσία του Χριστού, ο οποίος προσφέρει παρηγοριά και σηκώνει επάνω του τον ασθενή άνθρωπο περιθάλποντας τις πληγές του. Αυτά τα πρόσωπα είναι άνδρες και γυναίκες που επίσης έχουν τις αδυναμίες και τις ασθένειές τους. Γι’ αυτούς ιδιαιτέρως ισχύει πως «αφού λάβαμε την παρηγοριά και την ξεκούραση του Χριστού, καλούμαστε να γίνουμε με τη σειρά μας παρηγοριά και ξεκούραση για τους αδελφούς μας, με πραότητα και ταπεινότητα, μιμούμενοι τον Διδάσκαλο» (Angelus, 6 Ιουλίου 2014).
4. Αγαπητοί εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας, κάθε παρέμβαση διαγνωστική, προληπτική, θεραπευτική, έρευνας, φροντίδας και αποκατάστασης, απευθύνεται στο ασθενές πρόσωπο, όπου η λέξη “πρόσωπο” θα πρέπει να προηγείται πάντοτε του προσδιορισμού “ασθενής”. Συνεπώς, οι πράξεις σας οφείλουν να τείνουν σταθερά στην υπεράσπιση της αξιοπρέπειας και της ζωής του προσώπου, χωρίς καμία υποχώρηση σε ενέργειες που οδηγούν στην ευθανασία, στην υποβοηθούμενη αυτοκτονία ή στην αφαίρεση της ζωής, ακόμη και όταν η κατάσταση της ασθένειας είναι μη αναστρέψιμη.
Έχοντας την εμπειρία του ορίου και της πιθανότητας αποτυχίας ακόμη και της ιατρικής επιστήμης μπροστά σε όλο και πιο προβληματικές κλινικές περιπτώσεις και σε ατυχείς διαγνώσεις, καλείστε να ανοίξετε τον εαυτό σας στην υπερβατική διάσταση, η οποία μπορεί να προσφέρει σ’ εσάς το πλήρες νόημα του επαγγέλματός σας. Ας μην ξεχνάμε πως η ζωή είναι ιερή και ανήκει στον Θεό, και ως εκ τούτου είναι απαραβίαστη και κανείς δεν μπορεί να διεκδικήσει το δικαίωμα να τη διαθέσει ελεύθερα (βλ. Οδηγία Ρωμαϊκής Συνόδου για τη Διδασκαλία της Πίστεως Donum vitae, 5· Εγκ. Επιστολή Evangelium vitae, 29-53). Τη ζωή θα πρέπει να τη δεχόμαστε, να την προστατεύουμε, να τη σεβόμαστε και να την υπηρετούμε από τη γέννησή της ως τον θάνατό της: αυτό απαιτεί ταυτόχρονα τόσο η λογική όσο και η πίστη στον Θεό, τον δημιουργό της ζωής. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η αντίρρηση της συνείδησης είναι για σας η αναγκαία επιλογή για να μείνετε συνεπείς σ’ αυτό το “ναι” στη ζωή και στο συγκεκριμένο ανθρώπινο πρόσωπο. Σε κάθε περίπτωση, η επαγγελματικότητά σας, εμψυχωμένη από τη χριστιανική αγάπη, θα είναι η καλύτερη υπηρεσία στη διασφάλιση του αληθινά ανθρώπινου δικαιώματος, του δικαιώματος στη ζωή. Όταν δεν θα μπορείτε να θεραπεύσετε, θα μπορείτε συνεχώς να φροντίζετε με πράξεις και διαδικασίες που να δίνουν ενίσχυση και ανακούφιση στον ασθενή.
Δυστυχώς, σε κάποιες περιπτώσεις πολέμου και βίαιων συγκρούσεων γίνεται στόχος το υγειονομικό προσωπικό και οι δομές που ασχολούνται με την υποδοχή και τη φροντίδα των ασθενών. Σε κάποιες περιοχές, η πολιτική εξουσία προσπαθεί να χειραγωγήσει την ιατρική περίθαλψη προς ίδιον όφελος, περιορίζοντας τη δίκαιη αυτονομία του ιατρικού επαγγέλματος. Στην πραγματικότητα, το να επιτίθεται κάποιος σ’ αυτούς που είναι αφοσιωμένοι στην υπηρεσία των πασχόντων μελών του κοινωνικού σώματος, δεν είναι προς όφελος κανενός.
5. Αυτή την 28η Παγκόσμια Ημέρα των Ασθενών, ο νους μου πηγαίνει στους πολλούς αδελφούς και αδελφές, οι οποίοι, σε όλο τον κόσμο, δεν έχουν τη δυνατότητα πρόσβασης στην ιατρική περίθαλψη, διότι ζουν σε ανέχεια. Γι’ αυτό, απευθύνομαι στους υγειονομικούς θεσμούς και στις Κυβερνήσεις όλων των χωρών του κόσμου, ώστε, όταν εξετάζουν τα οικονομικά ζητήματα, να μην παραμελούν την κοινωνική δικαιοσύνη. Ελπίζω ότι, με την προσχώρηση στις αρχές της αλληλεγγύης και της επικουρικότητας, θα καταβληθούν προσπάθειες ώστε να υπάρξει συνεργασία για να εξασφαλιστεί ότι όλοι θα έχουν πρόσβαση στην αρμόζουσα περίθαλψη για τη διατήρηση και την επανάκτηση της υγείας τους. Ευχαριστώ από καρδίας τους εθελοντές, οι οποίοι τίθενται στην υπηρεσία των ασθενών, σπεύδοντας σε πολλές περιπτώσεις να αναπληρώσουν τις ελλείψεις των διαφόρων δομών υγείας, και αντανακλώντας, με πράξεις τρυφερότητας και εγγύτητας, την εικόνα του Χριστού, Καλού Σαμαρείτη.
Στην Αειπάρθενο Μαρία, τη Σωτηρία των ασθενών, εμπιστεύομαι όλους τους ανθρώπους που υφίστανται το βάρος της ασθένειας, μαζί με τους συγγενείς τους, καθώς επίσης και όλους τους εργαζομένους στον τομέα της υγείας. Σε όλους με αγάπη διαβεβαιώνω την εγγύτητά μου και την ενθύμηση στην προσευχή μου, και αποστέλλω από καρδίας την Αποστολική Ευλογία.
Εκ του Βατικανού, 3 Ιανουαρίου 2020
Μνήμη του Αγιωτάτου Ονόματος του Ιησού
+ Φραγκίσκος
Μετάφραση: Πέτρος Ανδριώτης
Συνοδική Επιτροπή για τις μεταφράσεις εκκλησιαστικών κειμένων
