Την Τρίτη, 4 Οκτωβρίου 2011, γιορτάστηκε με κάθε επισημότητα ο ιερός καθολικός ναός που βρίσκεται στην περιοχή «Αζόλιμνος» της Σύρου και είναι αφιερωμένος στο μεγάλο Άγιο της Καθολικής Εκκλησίας, τον Φραγκίσκο της Ασσίζης.
Το απόγευμα στον κατάμεστο από κόσμο και ανθοστόλιστο ναό, ο Σεβασμιότατος Επίσκοπός μας π. Φραγκίσκος Παπαμανώλης, που είχε και την ονομαστική του εορτή, χοροστάτησε στο Αρχιερατικό Συλλείτουργο που τέλεσε μαζί με τους: π. Αντώνιο Βουτσίνο, Γενικό Βικάριο της Καθολικής Επισκοπής Σύρου και εφημέριο της ενορίας Μάννα, στην οποία ανήκει ο ναός του Αγίου Φραγκίσκου, και τους εφημερίους των ενοριών Αγίου Γεωργίου και Αγίου Σεβαστιανού π. Νικόλαο Ρούσσο, Φανερωμένης π. Σεβαστιανό Ροσσολάτο, Φοίνικα και Γαλησσά π. Πέτρο Πρίντεζη. Λαϊκοί ενήλικες άνδρες διακονούσαν μέσα και έξω από το ιερό, ενώ η χορωδία της ενορίας, υπό την καθοδήγηση του Αδελφού Φραγκίσκου Βαρθαλίτη, ενίσχυε αρμονικά τις ψαλμωδίες των πιστών.
Μετά από τη ανάγνωση του Ιερού Ευαγγελίου, ο Επίσκοπός μας π. Φραγκίσκος, κήρυξε το θείο λόγο στο εκκλησίασμα, λέγοντας :
“Αντήχησε σ’ αυτή τη σύναξή μας ο Λόγος του Θεού. Ένας Λόγος τον οποίο πολύ καλά μπορούμε να τον συγκρίνουμε με τη ζωή του Αγίου Φραγκίσκου και να πιάσουμε το μήνυμα που εκπέμπει σήμερα ο ίδιος ο άγιος. Παρόλο που πέρασαν 785 χρόνια από το θάνατό του, πολλά είναι τα πραγματικά στοιχεία που γνωρίζουμε από τη ζωή του, και όχι μόνο στοιχεία βιογραφικά αλλά και στοιχεία που συνθέτουν την προσωπικότητά του και την αγιοσύνη του.
Γεννήθηκε στην Ασσίζη, μια μικρή πόλη της κεντρικής Ιταλίας, το 1180 ή 1181. Ήταν υιός ενός μεγάλου εμπόρου υφασμάτων, ο οποίος έκανε εισαγωγές από τη Γαλλία. Επομένως, μεγάλωσε μέσα σε μια οικογένεια ευκατάστατη. Ήταν προικισμένος με έναν εξωστρεφή χαρακτήρα, ανοικτό. Του άρεσε η χαρούμενη ζωή των ανέσεων, της διασκέδασης, και, έχοντας και τη δυνατότητα να ξοδεύει, εύκολα τον περιτριγύριζαν οι φίλοι του. Σήμερα θα τον λέγαμε περίχαρο νέο, γεμάτο ζωντάνια. Αναζητούσε τη δόξα. Πολλά και διάφορα γεγονότα όμως που συνέβησαν στη ζωή του τον οδήγησαν να αλλάξει ζωή.
Συχνά, όσοι έγραψαν τη ζωή του, αυτή την αλλαγή ζωής, την χαρακτηρίζουν μεταστροφή. Μπορούμε να την πούμε «μεταστροφή» αλλά όχι με την συνηθισμένη έννοια που έχει αυτή η λέξη, δηλαδή ενός περάσματος από μια αμαρτωλή ζωή σε μια ενάρετη ζωή χάρης και φιλίας με το Θεό, διότι ο Φραγκίσκος ήξερε να διασκεδάζει και να γλεντάει αλλά να μην αμαρτάνει.
Πολλά και διάφορα γεγονότα, λοιπόν, που συνέβησαν στη ζωή του τον οδήγησαν να αλλάξει ζωή. Δηλαδή να αλλάξει αντίληψη και να δώσει ένα βαθύ νόημα στη ζωή του. Ένα πρώτο γεγονός ήταν όταν, το 1204, σε ηλικία 23-24 χρόνων, τραυματίστηκε σε μια μάχη με κατοίκους γειτονικής πόλης, έπεσε αιχμάλωτος και φυλακίστηκε. Μέσα στην απομόνωση της φυλακής σκέφτηκε, συλλογίστηκε. Κατάλαβε πόσο μάταια ήταν τα όνειρά του για καλοπέραση και δόξα. Βγαίνοντας από τη φυλακή, ο Φραγκίσκος δεν ήταν πια εκείνος που είχε μπει. Αναζητούσε μέρη μακριά από θόρυβο για σκέψη και περισυλλογή. Έτσι, μια μέρα του συνέβη κάτι που σημάδεψε αποτελεσματικά τη ζωή του. Βρισκόταν στον ερειπωμένο ναό του Αγίου Δαμιανού, έξω από την Ασσίζη. Μες την ηρεμία της σιωπής, ακούει τη φωνή του Σταυρωμένου Χριστού: «Φραγκίσκο, επισκεύασε την Εκκλησία μου, αναστήλωσέ την». Δεν κατάλαβε το νόημα και άρχισε να φροντίζει… Το πραγματικό νόημα το κατάλαβε αργότερα… «Φραγκίσκο, επισκεύασε την Εκκλησία μου, αναστήλωσέ την». Όχι την εκκλησία-ναό, αλλά την Εκκλησία-Λαό.
Χρειάζεται πολύς χρόνος για να βλέπαμε λίγο τη ζωή του. Είναι γραμμένη… Ο Νίκος Καζαντζάκης, όχι μόνο μετέφρασε την βιογραφία του Αγίου Φραγκίσκου που έγραψε ένας δανός… Αλλά έγραψε και τη ζωή του Αγίου Φραγκίσκου με τίτλο: «ο Φτωχούλης του Θεού». Περιορίζομαι να σας πω ότι βρέθηκε να είναι ο ιδρυτής του Τάγματος των Φραγκισκανών Μοναχών (και οι Καπουκίνοι είμαστε Φραγκισκανοί). Πέθανε στην Ασσίζη στις 3 Οκτωβρίου 1226 σε ηλικία 45-46 ετών. Εκείνος πέθανε, αλλά το πνεύμα του, που είναι το πνεύμα του Ευαγγελίου, ζει. Η αντίληψη για το νόημα της ζωής που φύτρωσε μέσα του με τη μελέτη του Ευαγγελίου, σε περιβάλλον σιωπής και περισυλλογής, αποτελεί το μήνυμα που εκπέμπει ο Άγιος Φραγκίσκος σε όλες τις εποχές, ακόμη και σήμερα. Μήνυμα πιστό στο Ευαγγέλιο, μάλλον θα έλεγα αντίγραφο ρεαλιστικό και βιωματικό του Ευαγγελίου.
Νομίζω ότι δεν είναι χωρίς σημασία το γεγονός ότι ο Άγιος Φραγκίσκος ενέπνευσε θαυμασμό σε όλους, ακόμη και σ’ εκείνους των οποίων η θρησκευτικότητά τους είναι αμφιλεγόμενη, όπως του δικού μας συγγραφέα Νίκου Καζαντζάκη ο οποίος θαύμαζε το μήνυμα με το οποίο ο Άγιος Φραγκίσκος επισκεύασε και αναστήλωσε την Εκκλησία του Θεού. Ποιο είναι αυτό το μήνυμα; Θα αναφερθώ σε τρία σημεία:
Το πρώτο. Ο Άγιος Φραγκίσκος έχει ως ιδιαίτερο χαρακτηριστικό, το πνεύμα της Ευαγγελικής φτώχειας. Ο Καζαντζάκης τον ονόμασε «ο Φτωχούλης του Θεού». Συχνά, πολλοί, παρερμηνεύοντας το πνεύμα του Αγίου Φραγκίσκου, τον κατατάσσουν μεταξύ των αγίων που ασχολήθηκαν με τη φιλανθρωπία. Όπως π.χ. ό Άγιος Βικέντιος…Όχι, ο Άγιος Φραγκίσκος δεν ασχολήθηκε με έργα φιλανθρωπίας υπέρ των φτωχών, ο ίδιος ήθελε να ζει φτωχός, και έζησε την φτώχεια, όχι απλώς ως έλλειψη υλικών αγαθών, αλλά ως έκφραση αγάπης. Ζω φτωχός στο πνεύμα θέλει να πει ότι τα λίγα ή πολλά που κατέχω τα διαθέτω και για τους άλλους που βρίσκονται στην ανάγκη. Το αντίθετο της ευαγγελικής φτώχειας δεν είναι τα πλούτη, αλλά η απληστία, η πλεονεξία να έχω περισσότερα αδιαφορώντας για τον άλλο. Εγώ να είμαι καλά, οι άλλοι ας πεθάνουν. Είμαι φτωχός γιατί αγαπώ τους άλλους. Και δεν θέλω εγώ να χαίρομαι περισσότερο από τους άλλους, αλλά να χαιρόμαστε όλοι μαζί». Αχ! Αν αυτό το πνεύμα κυριαρχούσε στην κοινωνία μας! Θα βρίσκαμε αμέσως τις λύσεις στα οικονομικά μας προβλήματα, μάλλον θα εξαφανιζόταν και η οικονομική κρίση που δημιούργησε και που διατηρεί η απληστία των λίγων.
Ένα δεύτερο στοιχείο του ευαγγελικού μηνύματος που εκπέμπει ο Άγιος Φραγκίσκος είναι ο σεβασμός και η αγάπη για τη δημιουργία, ως έργο του Θεού. Και σ’ αυτό το στοιχείο, παρερμηνεύοντας το πνεύμα του Αγίου, συχνά παρουσιάζουν τον Άγιο Φραγκίσκο ως άγιο ρομαντικό, να μιλάει με πουλάκια, να χαϊδεύει ζώα, να τον θεωρούν προστάτη των ζώων. Στην εποχή μας, που τόσος λόγος γίνεται για το περιβάλλον, ο άγιος Φραγκίσκος έχει το δικό του διορθωτικό μήνυμα. Όχι τόσο την προστασία του περιβάλλοντος διότι το κακό περιβάλλον κάνει κακό στην υγεία του ανθρώπου, αλλά την προστασία της ακεραιότητας της δημιουργίας για να μη χαλάει η ομορφιά και η αρμονία του έργου του Θεού. Διότι ό,τι δημιούργησε ο Θεός είναι καλά δημιουργημένο. Εφ’ όσον όλα είναι δημιουργήματα του Θεού, ο Άγιος Φραγκίσκος αγαπούσε τα πάντα. Αυτή την αγάπη του την περιέκλεισε στον ύμνο των πλασμάτων όπου τα πάντα αποκαλεί αδέλφια. Αδελφός ο ήλιος, αδελφή η σελήνη, αδελφή η φωτιά, αδέλφια και το κρύο και η ζέστη, αδελφή και μητέρα η γη «που μας τρέφει και μας αναβαστάζει, και γεννάει πλήθος οπωρικά και πολύχρωμα άνθη και δένδρα». «Αδελφός» ακόμη και ο θάνατος. Διότι ο θάνατος αλλάζει όψη, όταν κανείς τον κοιτάζει και τον αντιμετωπίζει με το πνεύμα του Ευαγγελίου όπως τον αντιμετώπιζε ο Άγιος Φραγκίσκος.
Και ένα τρίτο στοιχείο του μηνύματός του είναι η παγκόσμια αδελφοσύνη, που δημιουργεί την παγκόσμια ειρήνη. Η πραγματική ειρήνη στηρίζεται στον σεβασμό για κάθε άνθρωπο, διότι κάθε άνθρωπος είναι αντικείμενο της αγάπης του Θεού. Είναι συγκινητικό διαβάζοντας κανείς τα γραπτά του, αλλά και τον ολιγοσέλιδο Κανονισμό του Τάγματος των αδελφών, επανέρχεται σαν ρεφραίν, όταν ορίζει κάτι και του φαίνεται αυστηρό, να αφήνει τον καθένα ελεύθερο να το τηρεί ή όχι. Κάθε φορά προσθέτει: «όποιος μπορεί, και όποιος δεν μπορεί να μην υποχρεώνεται». Σεβασμό στον άλλο, σεβασμός στην σκέψη, στην έκφραση, στην ελευθερία του άλλου. Αυτό το μήνυμά του τον κατέστησε παγκόσμιο σύμβολο της ειρήνης. Τόσο που για τις μεγάλες εκδηλώσεις για την ειρήνη όλοι διαλέγουν την γενέτειρά του, την Ασσίζη, όπου αναπαύεται το σκήνωμά του.
«Δοξασμένος να είσαι, Κύριε, διότι αυτά τα έκρυψες στους σοφούς και τα φανέρωσες στους μικρούς». Ο Άγιος Φραγκίσκος θεωρούσε τον εαυτό του μικρό. Και θέλησε οι αδελφοί του Τάγματός του να ονομάζονται μικρότεροι (Frati minori, στα ιταλικά). Μπροστά σε οποιονδήποτε άλλο οι φραγκισκανοί αδελφοί να θεωρούν μικρότερο τον εαυτό τους. Αμήν“.
Στο τέλος της ιεροτελεστίας το εκκλησίασμα, κατά την αποχώρησή του, εξέφρασε τις ευχές του στον Σεβασμιότατο Επίσκοπό μας π. Φραγκίσκο για την ονομαστική του εορτή.
Παρευρέθηκαν ο Αρχιερατικός Επίτροπος της Ιεράς Μητροπόλεως Σύρου π. Φλαβιανός Αλμπέσκου, ως εκπρόσωπος του Σεβασμιοτάτου Μητροπολίτη Σύρου κ.κ. Δωροθέου Β΄, ο Δήμαρχος Σύρου-Ερμούπολης κ. Ιωάννης Δεκαβάλας, ο Αντιδήμαρχος κ. Δημήτριος Ρούσσος και ο πρώην Νομάρχης Κυκλάδων κ. Δημήτριος Μπάιλας.
Την παραμονή της Πανήγυρης τελέστηκε εσπερινός από τον εφημέριο π. Αντώνιο.
ΧΡΟΝΙΑ ΣΑΣ ΠΟΛΛΑ ΣΕΒΑΣΜΙΟΤΑΤΕ
Ο ΜΕΓΑΛΟΔΥΝΑΜΟΣ ΚΑΙ ΠΑΝΑΓΑΘΟΣ ΘΕΟΣ
ΜΕ ΤΗ ΜΕΣΗΤΕΙΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΥ
ΝΑ ΣΑΣ ΕΥΛΟΓΕΙ ΚΑΙ ΝΑ ΣΑΣ ΧΟΡΗΓΕΙ ΑΦΘΟΝΗ ΤΗ ΧΑΡΗ ΤΟΥ
ΣΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗΣ
ΚΑΙ ΕΠΙΣΚΟΠΙΚΗΣ ΣΑΣ ΔΙΑΚΟΝΙΑΣ
Σύρος, 6 Οκτωβρίου 2011
Ισίδωρος Γ. Σαλάχας
