Τετάρτη των ΤΕΦΡΩΝ 2021
Τεσσαρακοστή, για να
ανανεωθούμε ως βαπτισμένοι!
Με την Τεσσαρακοστή που αρχίζομε σήμερα, προετοιμαζόμαστε για να εορτάσομε με πνευματικό όφελος το Πάσχα του Ιησού Χριστού.
Εγκαινιάζομε την Τεσσαρακοστή δεχόμενοι στο κεφάλι μας τη στάχτη, και νηστεύομε (δηλαδή λιγοστεύομε το φαγητό μας) σήμερα και τη Μεγάλη Παρασκευή. Η Εκκλησία βεβαίως μάς προτρέπει να ορίσομε, με δική μας πρωτοβουλία, μέσα στην Τεσσαρακοστή, και άλλες μέρες προσωπικής νηστείας και άσκησης.
Κάθε Παρασκευή επίσης τηρούμε εγκράτεια, δηλαδή δεν τρώμε κρέας. Εκείνοι που, για λόγους υγείας ή ηλικίας, πρέπει να φάνε κρέας, ή ταξιδεύουν και δεν έχουν άλλο φαγητό, την ημέρα της Παρασκευής στερούν από τον εαυτό τους κάτι άλλο που τους αρέσει.
Τι νόημα όμως έχουν αυτές οι στερήσεις;
Το φαγητό είναι κάτι καλό, και πρέπει να το τρώμε. Αλλά αποφεύγομε λίγο από το φαγητό, που είναι καλό, για να ασκήσομε τον εαυτό μας και να γίνομε πιο δυνατοί, ώστε να αποφύγομε κάτι κακό που δεν πρέπει να κάνομε: την αμαρτία, και έτσι να αντιστεκόμαστε πιο αποτελεσματικά στον δαίμονα, που προσπαθεί με ποικίλους τρόπους να μας παραπλανήσει και να μας παρασύρει.
Τελούμε επίσης, κατά την Τεσσαρακοστή, την Ακολουθία του Δρόμου του Σταυρού, κατά την οποία φέρνομε στη μνήμη μας όσα έπαθε ο Χριστός για τη σωτηρία μας, και τα μελετούμε για να συνειδητοποιήσομε πόσο σοβαρή υπόθεση είναι η σωτηρία μας, και πόσο πρέπει να αγωνιζόμαστε γι’ αυτήν, καθ’ όλη τη ζωή μας.
Τέλος σε κάθε ενορία ορίζονται και άλλες στιγμές προσευχής, και ακρόασης και μελέτης του Λόγου του Θεού, ώστε να ισχυροποιούμαστε οι χριστιανοί στον αγώνα μας εναντίον του κακού. Δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε, αυτό που μας λέει ο Χριστός να ζητάμε στην προσευχή μας: «μη εισενέγκης ημάς εις πειρασμόν, αλλά ρύσαι ημάς από του πονηρού», δηλ. «μην επιτρέψεις να υποκύψομε στον πειρασμό, αλλά ελευθέρωσέ μας από τον πονηρό», τον διάβολο.
Δεν μπορούμε, αδελφοί μου και αδελφές μου, να ζητάμε τη βοήθεια του Θεού, χωρίς να ασκούμαστε και εμείς, ώστε να γίνομε ισχυρότεροι στον αγώνα μας!
֍ ֍ ֍
Παραμένει όμως ένα ΕΡΩΤΗΜΑ, στο οποίο θέλω να απαντήσω σήμερα: η Τεσσαρακοστή, όπως την τηρούμε, ήταν έτσι από την αρχή ή σιγά-σιγά εξελίχθηκε;
Πρέπει να γνωρίζομε ότι η πρωταρχική εορτή, αλλά και η μόνη εορτή των πρώτων χριστιανών ήταν η ΚΥΡΙΑΚΗ. Τίποτε άλλο! Κάθε Κυριακή γιόρταζαν την Ανάσταση του Χριστού, όπως και εμείς σήμερα.
Αργότερα, άρχισαν να εορτάζουν την Ανάσταση του Χριστού και σε μια συγκεκριμένη ημερομηνία, που την ονόμασαν Πάσχα του Κυρίου.
Σιγά-σιγά μετέφεραν στη νύχτα του Πάσχα, τη Βάπτιση εκείνων που προετοιμάζονταν με την Κατήχηση να γνωρίσουν τη χριστιανική πίστη και να γίνουν χριστιανοί. Όλοι αυτοί ήταν ενήλικοι, και επειδή κατηχούνταν, ονομάζονταν κατηχούμενοι, και πριν τη Βάπτισή τους έκαναν νηστεία.
Έπειτα στη Ρώμη, αρχίζει να καθιερώνεται μια εορτή την προηγούμενη από την Κυριακή του Πάσχα, που ονομάστηκε «Κυριακή του Πάθους», και είναι η δική μας Κυριακή των Βαΐων.
֍ ֍ ֍
Κατά τον τέταρτο αιώνα εμφανίζεται μια νέα επιτακτική ανάγκη: υπήρχαν χριστιανοί, που είχαν διαπράξει κάποια βαριά αμαρτία. Η πιο συχνή αμαρτία ήταν ότι είχαν θυσιάσει στα είδωλα, κατά τους διωγμούς, για να αποφύγουν τον μαρτυρικό θάνατο. Εξαιτίας της οποίας τους, είχαν αποκοπεί από την κοινωνία τους με τον Θεό και με τη χριστιανική κοινότητα, και ζητούσαν να γίνουν και πάλι δεκτοί από την Εκκλησία. Για να γίνει αυτό, έπρεπε να κάνουν μια περίοδο μετανοίας, για να διορθώσουν τη ζωή τους.
Αυτή η περίοδος ορίστηκε να είναι 40 μέρες: την πρώτη μέρα δέχονταν στο κεφάλι τους τη στάχτη ως σημείο μετάνοιας, και φορούσαν ένα σάκο, ένα ρούχο από τσουβάλι, ως ένδειξη ότι θλίβονται για την αμαρτία τους, ταπεινώνονται, και θέλουν να ασκηθούν και πάλι στη χριστιανική πιστότητα, για να επιστρέψουν στην εκκλησιαστική ζωή. Γι’ αυτό έκαναν και νηστεία, κατ’ αυτές τις 40 μέρες.
Καθ’ όλη την Τεσσαρακοστή, οι πιστοί προσεύχονταν για τους μετανοούντες, ζητώντας από τον Θεό τη χάρη της ειλικρινούς μεταστροφής τους. Έτσι, άρχισαν και οι πιστοί να δέχονται τη στάχτη στο κεφάλι, και να κάνουν νηστεία μαζί με τους μετανοούντες.
Όσοι μετανοούντες έδειχναν σημεία ότι είχαν μεταστραφεί, και ότι άρχισαν να ζουν και πάλι ως γνήσιοι χριστιανοί, τη Μεγάλη Πέμπτη, συμμετείχαν στη Σύναξη των πιστών, και γινόταν η συμφιλίωσή τους με τον Θεό και την Εκκλησία: ο Επίσκοπος τους δεχόταν και πάλι σε κοινωνία με την Εκκλησία, δηλαδή τους έδινε την άφεση των αμαρτιών τους, συμμετείχαν και πάλι στη Λειτουργία, και κοινωνούσαν.
Ακόμη δεν υπήρχε η ατομική εξομολόγηση σε έναν ιερέα για την άφεση των αμαρτιών. Η συγχώρεση και η συμφιλίωση γίνονταν κοινοτικά και δημόσια.
Ταυτόχρονα γινόταν πιο απαιτητική η κατήχηση των ενηλίκων πριν το Βάπτισμα. Έτσι προστέθηκαν άλλες τρεις εβδομάδες πριν την Τεσσαρακοστή για μια πιο εντατική κατήχηση.
Πριν από 60 χρόνια, η Β’ Σύνοδος στο Βατικανό, μέσα στη γενικότερη λειτουργική μεταρρύθμιση, ρύθμισε και την περίοδο της Τεσσαρακοστής, έτσι όπως την τελούμε σήμερα.
֍ ֍ ֍
Όλα αυτά, αδελφοί μου και αδελφές μου, μας τονίζουν δύο σπουδαίες αλήθειες:
ΠΡΩΤΟ: Η αμαρτία δεν είναι παιχνιδάκι. Δεν μπορεί ένας βαφτισμένος να ζει στην Εκκλησία, και να κουβαλάει βαριές αμαρτίες· βάζει σε κίνδυνο την αιώνια σωτηρία του, και δίνει κακή μαρτυρία στους γύρω του. Ο Χριστός υπέφερε γι’ αυτόν, και πέθανε σταυρωμένος γι’ αυτόν. Έχει λοιπόν απόλυτη ανάγκη ο χριστιανός να μετανοήσει και να λάβει άφεση αμαρτιών, για να ξαναμπεί σε κοινωνία με τον Θεό και με την Εκκλησία.
ΔΕΥΤΕΡΟ: Και το Βάπτισμα επίσης είναι σοβαρή υπόθεση. Θα δούμε από τον Λόγο του Θεού της ερχόμενης Κυριακής, ότι όλη η φετινή Τεσσαρακοστή μάς προετοιμάζει για να συνειδητοποιήσομε τι σημαίνει είμαι βαφτισμένος· κι έτσι, κατά την Πασχαλινή Αγρυπνία, να ανανεώσομε συνειδητά και υπεύθυνα τις υποσχέσεις του Βαπτίσματός μας.
Με αυτές τις διαθέσεις λοιπόν, θα αρχίσομε σήμερα την Τεσσαρακοστή, ως μια πορεία για μια πιο γνήσια και πιο πιστή χριστιανική ζωή!
