Ενώ διανύουμε τις πρώτες ημέρες των προκαταρκτικών συνελεύσεων των καρδιναλίων στη Ρώμη που θα οδηγήσουν στο Κονκλάβιο και την εκλογή νέου Πάπα, τα σενάρια στον τύπο, ελληνικό και ξένο, συνεχίζουν σχετικά με τους «πραγματικούς» λόγους που οδήγησαν στην παραίτηση του Πάπα Βενέδικτου. Σε αυτά ενσωματώνονται όλα τα συστατικά που θα μπορούσαν να μετατρέψουν μια σημαντική στιγμή στην ιστορία της Καθολικής Εκκλησίας σε ένα διήγημα ιστορικής φαντασίας. Πού είναι όμως η αλήθεια και πού αρχίζει η φαντασία; Στην αναζήτηση αυτής της απάντησης και στην προσπάθεια να φωτίσουμε τα γεγονότα, θέτουμε μερικά ερωτήματα. Σε αυτά τα ερωτήματα μας απαντάει ο σεβασμιότατος Έξαρχος των Ελληνορρύθμων Καθολικών Ελλάδος κ.κ. Δημήτριος:
- Ο τύπος, ελληνικός και ξένος, αφήνει να εννοηθεί ότι οι πραγματικοί λόγοι της παραίτησης του Πάπα είναι διαφορετικοί από αυτούς που δημόσια επικαλέσθηκε. Εσείς τι θα λέγατε ;
Δεν μπορώ να γνωρίζω το βάθος της σκέψης που οδήγησε τον Πάπα να πάρει μια τέτοια σοβαρή απόφαση ιστορική, γιατί πράγματι είναι σπάνια. Βασίζομαι στα λόγια του ίδιου, ο οποίος δήλωσε με βαθύ αίσθημα ευθύνης ότι οι φυσικές του δυνάμεις έχουν εξασθενίσει, ώστε να μην του επιτρέπουν να ασκήσει πλέον κατά τον κατάλληλο τρόπο το βαρύ λειτούργημα του αρχηγού της Καθολικής Εκκλησίας στις σημερινές δύσκολες συνθήκες. Το είχε ήδη δηλώσει αμέσως με την εκλογή του στις 19 Απριλίου 2005, ότι δηλ. θα παρέμενε στο πηδάλιο της Εκκλησίας μέχρις ότου οι φυσικές και πνευματικές δυνάμεις του το επέτρεπαν. Στην τελευταία του δημόσια ομιλία στις 28.02.2013 ανέφερε ότι κατά τα οκτώ αυτά χρόνια της διακονίας του «υπήρξαν στιγμές χαράς και φωτός, αλλά και στιγμές που δεν ήταν τόσο εύκολες. Υπήρξαν στιγμές, όπως σε ολόκληρη την ιστορία της Εκκλησίας, που οι θάλασσες φούσκωναν και οι άνεμοι φυσούσαν εναντίον μας και ο Θεός έμοιαζε να κοιμάται, όμως ο Θεός δεν εγκαταλείπει την Εκκλησία Του».
- Ο τύπος επικαλείται σκάνδαλα που τα κατατάσσει σε τρεις κατηγορίες: Τα σκάνδαλα παιδεραστίας και, όπως πολλοί υποστηρίζουν, τη συγκάλυψή τους, την οικονομική αδιαφάνεια αναφορικά με το IOR (τραπεζικό ίδρυμα του Βατικανού) και τη μη συμμόρφωση του συστήματος με τα διεθνή πρότυπα διαφάνειας, και τα λεγόμενα vatileaks και την έκθεση των 3 καρδιναλίων. Μπορούν αυτά να έπαιξαν κάποιο ρόλο; Η αρχιγραμματεία της Αγίας Έδρας 3 ημέρες μετά από άρθρο της Ρεπούμπλικα για την ύπαρξη αποκαλυπτικής έκθεσης των 3 καρδιναλίων και ενώ φούντωναν αυτού του είδους τα ρεπορτάζ, έκανε λόγο για σενάρια και για προσπάθεια επηρεασμού των καρδιναλίων. Ποια η γνώμη σας;
Στις στιγμές που οι θάλασσες φούσκωναν και οι άνεμοι φυσούσαν εναντίον της Εκκλησίας κατατάσσονται και τα σκάνδαλα στα οποία αναφέρεστε. Ο Πάπας και η Αγία Έδρα δεν τα συγκάλυψαν, αλλά τα αντιμετώπισαν με αποφασιστικότητα και ευθύνη, με πνεύμα μετανοίας και βούληση επανόρθωσης. Βέβαια, τα διεθνή ΜΜΕ δεν παρέλειψαν να τα μεγαλοποιήσουν για ιδιοτελείς σκοπούς του δημοσιογραφικού Marketing, γεγονός βέβαια το οποίο έπληξε τις συνειδήσεις πολλών Καθολικών πιστών ανά τον κόσμο και την αξιοπιστία της Εκκλησίας. Η Καθολική Εκκλησία, όπως και κάθε Εκκλησία, στη μακραίωνα ιστορία της γνώρισε εσωτερικές κρίσεις και κάθε είδους θύελλες με πρωταγωνιστές ανθρώπους της Εκκλησίας. Όταν ο Πάπας λέει ότι «οι θάλασσες φούσκωναν και οι άνεμοι φυσούσαν εναντίον μας και ο Θεός έμοιαζε να κοιμάται, όμως ο Θεός δεν εγκαταλείπει την Εκκλησία Του», νομίζω ότι αναφερόταν και σε αυτά τα λυπηρά γεγονότα.
- Υπάρχουν ορισμένοι που υποστηρίζουν ότι οι Καρδινάλιοι για τους οποίους υπάρχουν υπόνοιες εμπλοκής τους σε προβληματικές υποθέσεις, δεν πρέπει να μετέχουν στις διαδικασίες εκλογής. Από την άλλη πλευρά το ιδιόβουλο του Πάπα ορίζει ότι όλοι ανεξαιρέτως πρέπει να μετέχουν. Ποια η γνώμη σας;
Όπως ξέρετε από την «υπόνοια ενοχής» στην «απόδειξη ενοχής» υπάρχει μεγάλη απόσταση. Αυτό το έργο της έρευνας ανήκει στην Ποινική Δικαιοσύνη. Συχνά τα ΜΜΕ με μεγάλη ευκολία και με διάφορες σκοπιμότητες ενοχοποιούν πρόσωπα για να τα σπιλώσουν. Αν πράγματι υπάρχουν Καρδινάλιοι οι οποίοι αποδεδειγμένα εμπλέκονται σε προβληματικές υποθέσεις, ας το κρίνουν οι ίδιοι αν θα πρέπει να μετέχουν στις διαδικασίες εκλογής, ή ας το κρίνει τελικά το Κολλέγιο των Καρδιναλίων πριν το Κονκλάβιο. Πάντως, όπως λέτε, το Ιδιόβουλο του Πάπα ορίζει ότι όλοι ανεξαιρέτως έχουν την υποχρέωση να μετέχουν, όσοι δηλ. δεν έχουν συμπληρώσει το 80ό έτος της ηλικίας.
- Αυτές τις ημέρες παρακολουθούμε στην τηλεόραση εντυπωσιακές τελετές και εκδηλώσεις από την Ρώμη, όπου παραβρίσκονται εκατοντάδες χιλιάδες από πιστούς, ιερείς, μοναχούς, μοναχές, επισκόπους, καρδιναλίους, ενόψει της εκλογής του νέου πάπα. Πού αποδίδετε εσείς την κοσμοσυρροή αυτή ;
Η απρόσμενη, σπάνια παραίτηση του Πάπα Βενεδίκτου ΙΣΤ΄ συγκλόνισε σύμπαν το πλήρωμα της ανά τον κόσμον Καθολικής Εκκλησίας. Είναι αλήθεια ότι μια παραίτηση και η εκλογή νέου Πάπα προκαλούν παγκόσμιο ενδιαφέρον, γιατί για εμάς τους Καθολικούς ο Πάπας εκφράζει τις σταθερές αξίες της πίστεως και της χριστιανικής ζωής που θεμελιώνουν την οικογένεια, την παιδεία, την κοινωνία, την πολιτική ιδεολογία, τις σχέσεις με τις άλλες θρησκείες, κλπ. Αυτές τις ημέρες σε κάθε γωνιά της γης, σε κάθε Καθολική εκκλησία, κοινότητα και σύναξη οι πιστοί προσεύχονται για την Εκκλησία και για την ανάδειξη άξιου νέου Προκαθημένου, ώστε το Άγιο Πνεύμα να φωτίσει προς τούτο τους Καρδιναλίους εκλέκτορες. Το ίδιο συμβαίνει και στη Ρώμη και ιδιαίτερα στο Βατικανό και μέσα στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου, όπου καθημερινά τελείται η Θεία Λειτουργία «Pro eligendo Romano Pontιfice». Κάθε Καθολικός ιερέας παντού στον κόσμο μπορεί αυτές τις ημέρες να τελεί τη Θεία Λειτουργία «Pro eligendo Romano Pontifice». Φρονώ λοιπόν ότι η συρροή του κόσμου αυτές τις ημέρες στη Ρώμη αποδίδεται στην αγάπη για την Εκκλησία και τον Προκαθήμενό της. Βέβαια η Ρώμη και ιδιαίτερα το Βατικανό συγκεντρώνουν κάθε χρόνο εκατομμύρια επισκεπτών, και πάμπολλοι είναι εκείνοι που επιθυμούν να ζήσουν κατά την ιστορική αυτή στιγμή την εμπειρία της εκλογής ενός Πάπα, για να δουν να βγαίνει από την καμινάδα ο άσπρος καπνός που αναγγέλλει ότι έγινε η εκλογή, και να δουν τον νέο Πάπα από τον εξώστη της Βασιλικής του Αγίου Πέτρου.
- Ποια νομίζετε ότι είναι σήμερα τα επείγοντα προβλήματα της Εκκλησίας που θα κληθεί να αντιμετωπίσει ο νέος Πάπας, και κατά συνέπεια ποια θα πρέπει να είναι κατά τη γνώμη σας τα χαρακτηριστικά του νέου Πάπα;
Θα ήθελα να αποφύγω, αφενός τον πειρασμό της ωραιοποίησης των πραγμάτων μέσα στην Καθολική ανά τον κόσμο Εκκλησία εντός και εκτός αυτής, και αφετέρου των προγνωστικών… πολλώ μάλλον των υποκειμενικών εκτιμήσεων και υποδείξεων «δημοσιογραφικού» ή «κοινωνιολογικού» χαρακτήρα. Το θέμα δεν είναι ποιος είναι ο πιο κατάλληλος για τους δύσκολους καιρούς που ζούμε, αλλά ποια είναι τα σημεία των καιρών που ο Θεός μάς φανερώνει. Η αναπάντεχη παραίτηση του Πάπα Βενεδίκτου ήταν και είναι για όλους μας, εκκλησιαστικούς και λαϊκούς, σημείο παρουσίας Θεού και κάλεσμα σε περίσκεψη, μετάνοια και κάθαρση. Ο Θεός δεν πρόκειται ποτέ να εγκαταλείψει την Εκκλησία του, καθότι Ιδρυτής της Εκκλησίας και ακρογωνιαίος λίθος αυτής είναι ο Χριστός, καθότι πρόκειται για Θεανθρώπινο Θεσμό, αλλά δεν παύει να μάς δείχνει τις θείες Βουλές του και να μάς προειδοποιεί: «Αλίμονο στον κόσμο για τα σκάνδαλα που έχει να αντιμετωπίσει. Γιατί αναγκαστικά θα έρθουν τα σκάνδαλα, μα αλίμονο στον άνθρωπο που προκαλεί το σκάνδαλο» (Ματθ. 18, 7). Από την πρώτη Αποστολική εποχή, η Εκκλησία παρουσιάζεται με τα προβλήματά της, τις κάθε είδους κρίσεις και προκλήσεις, τους κάθε είδους εχθρούς και πολεμίους της, αλλά και με τους μύριους αγίους και μάρτυρες της πίστεως. Οι Πάπαι ανήκουν ο καθένας στην εποχή του, και μέσα σε αυτήν καλείται ο καθένας να αναλάβει τη διακυβέρνηση της Καθολικής Εκκλησίας. Κάθε Πάπας συνεχίζει την κληρονομιά που παραλαμβάνει από τον προκάτοχό του, κάθε Πάπας εντάσσεται μέσα στην «παράδοση» της Εκκλησίας, κάθε Πάπας ανήκει στην εποχή του. Σήμερα προτεραιότητα της Εκκλησίας είναι ο Νέος Ευαγγελισμός και η εμπέδωση της χριστιανικής πίστεως. Δεν είναι τυχαίο ότι διανύουμε το Έτος της Πίστεως και μέσα σε αυτό το Έτος 2013, στις 12 Μαρτίου, η Σύναξη των Καρδιναλίων συγκαλείται για να εκλέξει τον νέο Πάπα.
