Δόξα τω Θεώ εμείς, εδώ στην Ελλάδα, ακόμα εορτάζουμε τα Χριστούγεννα. Σε άλλα μέρη, τα αποκαλούμενα μέχρι πρόσφατα «χριστιανικά», απαγορεύθηκαν στα νηπιαγωγεία και στα δημοτικά σχολείο ακόμα και οι πατροπαράδοτες χριστουγεννιάτικες γιορτές έως και το στήσιμο της φάτνης. Σε κάποια μέρη οι αρχές έφτασαν στο σημείο να αλλάξουν τον τρόπο μέτρησης του χρόνου (που μέχρι τώρα στη χριστιανική Δύση και κουλτούρα είχε ως αφετηρία τη γέννηση του Ιησού), από π.Χ. (προ Χριστού) και μ.Χ. (μετά Χριστόν) σε π.Κ.Χ. (πριν την Κοινή Χρονολογία) και Κ.Χ. (Κοινή Χρονολογία). Και όλα αυτά με τη δικαιολογία να μη θιχτεί η ευαισθησία των μη χριστιανών.
Και όμως ο Χριστός ήλθε για να μείνει για πάντα μαζί με τους ανθρώπους, το θέλουμε ή όχι. Με την γέννηση του ο Ιησούς έχει διεισδύσει στην καρδιά της ανθρωπότητας και του σύμπαντος κόσμου. Μπορούμε να ισχυριστούμε μαζί με τον Απόστολο Παύλο: «Σ’ αυτόν και ζούμε και κινούμαστε και βρισκόμαστε» (Πρξ. 17, 28). Ένας πραγματικά μεγάλος Άγιος της αδιαίρετης Εκκλησίας, ο Καισαρείας Βασίλειος έγραψε: «Η γέννηση του Χριστού αποτελεί τα πραγματικά γενέθλια της ανθρωπότητας». «Πράγματι, ο Λόγος του Θεού μέσω του οποίου όλα δημιουργήθηκαν, έγινε ο ίδιος σάρκα, για να ενεργήσει, ως τέλειος άνθρωπος, τη σωτηρία όλων και την παγκόσμια ανακεφαλαίωση. Ο Κύριος είναι ο σκοπός της ανθρώπινης ιστορίας, το κεντρικό σημείο των επιθυμιών της ιστορίας και του πολιτισμού, το επίκεντρο του ανθρώπινου γένους, η χαρά κάθε καρδιάς, η πληρότητα των φιλοδοξιών τους» (Β’ Σύνοδος Βατικανού, Η χαρά και η ελπίδα, 45).
Βέβαια αυτή η παρουσία έχει κάτι που την διακρίνει, δεν είναι μια παρουσία που επιβάλλεται ούτε με τη δύναμη, ούτε με τη εξουσία και πολύ περισσότερο ούτε με τη βία. Εκείνος ο οποίος, όπως ισχυρίζεται ο ίδιος στο Βιβλίο της Αποκάλυψης: «Εγώ είμαι το Άλφα και το Ωμέγα, ο πρώτος και ο τελευταίος, η Αρχή και το Τέλος» (Απ. 22,13), γεννιέται βρέφος αδύναμο και ενδεής από όλα. Ζει φτωχός, απορρίπτεται από τις θρησκευτικές και πολιτικές αρχές της εποχής του και πεθαίνει καταδικασμένος πάνω στο σταυρό.
Ανασταίνεται ένδοξος από τους νεκρούς, αλλά αντιλαμβάνεται κανείς την παρουσία του μόνο μέσω της πίστης. Ο Θεός μας διάλεξε να είναι ανάμεσα μας μικρός, αδύναμος, εύθραυστος. Δεν θέλει να μας σώσει «από απόσταση», με μεγάλη ανάπτυξη δυνάμεων, αλλά «έσωθεν», με το να ταυτιστεί μαζί μας, παίρνοντας επάνω του όλες τις αδυναμίες μας εκτός από την αμαρτία. Είναι ένας Θεός που γνωρίζει από κοντά το δράμα μας, τον πόνο και ακόμα το θάνατο μας. Και ο λόγος είναι πως δεν θέλει να επιβληθεί στον άνθρωπο με το μεγαλείο και την παντοδυναμία του, αλλά με την απέραντη αγάπη του και την ευσπλαχνία του που απευθύνεται στην ελευθερία μας, καθώς αποζητά ο άνθρωπος να τον δεχθεί από αγάπη και με αγάπη. Μόνο εάν ο Θεός «ανθρωποποιείται» μπορεί να εισχωρήσει μέσα στον άνθρωπο και να εγκαινιάσει με αυτόν ένα μόνιμο διάλογο αγάπης. Δεν θέλει να μας αναγκάσει να τον αγαπήσουμε, αλλά μας προτείνει την αγάπη του, ελεύθερα.
Αυτός είναι ο Ιησούς, ο Εμμανουήλ (= «ο Θεός μαζί μας»), να γιατί μερικοί τον απορρίπτουν και θέλουν να ζήσουν σαν τα Χριστούγεννα να μην είχαν πραγματοποιηθεί ποτέ. Δεν αποδέχονται έναν τέτοιο Θεό, μικρό, αδύναμο, εύθραυστο, πολύ «ανθρώπινο».
Εμείς που ακόμα γιορτάζουμε τα Χριστούγεννα, που δεν έχουμε απορρίψει τον Ιησού από το σπίτι μας και από την καρδιά μας, δεχόμαστε τον Εμμανουήλ, το «Θεό μαζί μας». Όμως ας αναρωτηθούμε, «τι σημασία έχει αυτή η μεγάλη γιορτή για εμάς σήμερα;» Σε μια δημοσιογραφική έρευνα, στην ερώτηση: «Τι είναι για σένα τα Χριστούγεννα». Οι απαντήσεις που δόθηκαν ήταν περίπου σαν τις ακόλουθες: «Όταν την ακούω [τη λέξη Χριστούγεννα] πάντα θα μου έρχονται αναμνήσεις. Ένα αναμμένο τζάκι, δώρα, κουραμπιέδες, μελομακάρονα και κάλαντα! Μα τα Χριστούγεννα για μένα είναι κάτι πιο βαθύ. Είναι ένα δεκαπενθήμερο διακοπών που έχω για να σκεφτώ». «Χριστούγεννα» είπε κάποιος άλλος «είναι να δίνεις και να παίρνεις, είναι αυτή η γλυκιά μυρωδιά από μελομακάρονα και από κουραμπιέδες είναι το στολισμένο δέντρο που ομορφαίνει το σπίτι αυτές τις μέρες και πάνω από όλα είναι η παρέα που έχεις τις γιορτές Διότι χωρίς αυτήν. οι γιορτές δεν έχουν σημασία».
Από τις περίπου 50 απαντήσεις μόνο μία, ανώνυμη, είχε την παρρησία να εκφραστεί έτσι: «Χριστούγεννα, δεν είναι απλά μια λέξη, είναι τρόπος ζωής… ένας τρόπος ζωής που απλά δεν τον ζούμε πια. Σήμερα τα Χριστούγεννα, απλά δεν είναι ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ. Το αληθινό «πνεύμα» των Χριστουγέννων, είναι η γέννηση του Θεανθρώπου Χριστού. Η γέννηση του Χριστού είναι μια ανοικτή πρόσκληση προς όλους μας! Μας καλεί να βιώσουμε τη δικαιοσύνη του Θεού. Μία Θεία δικαιοσύνη που ταυτίζεται με την αγάπη Του. Μια αγάπη χωρίς διακρίσεις! Χριστούγεννα είναι να αγαπήσω τον συνάνθρωπό μου, περισσότερο και από τον ίδιο τον εαυτό μου. Εάν το βιώσουμε αυτό, τότε όλα θα αλλάξουν».
Με αυτά τα επιχειρήματα δεν θέλουμε να απορρίψουμε την οικογενειακή και συναισθηματική ατμόσφαιρα των Χριστουγέννων, θέλουμε όμως, ως χριστιανοί, να ζήσουμε – κυρίως – την αυθεντική θρησκευτική τους σημασία.
Γιατί λοιπόν εμείς θέλουμε να εορτάσουμε τα φετινά Χριστούγεννα;
- Διότι επιθυμούμε να συναντήσουμε τον Ιησού, ο οποίος θα δώσει ένα νέο νόημα στις δύσκολες στιγμές, στις απογοητεύσεις και στις ήττες της ζωής μας, Κάποιον που θα μας δείξει το πρωινό αστέρι της ελπίδας.
- Διότι θέλουμε να γιορτάσουμε με χαρά και ευγνωμοσύνη, τον Κύριο Ιησού, ο οποίος πήρε την ανθρώπινη φύση μας, για να αλλάξει τη ροή της ιστορίας. Περιμένουμε αυτήν την γιορτή, αυτήν την συνάντηση ικανή να μεταμορφώσει και να δώσει μια ώθηση στη στασιμότητα των ονείρων μας και στη βασική κατεύθυνση της ζωής μας.
- Διότι επιθυμούμε να βρούμε λίγη γαλήνη μέσα μας, να ακούσουμε ένα λόγο ο οποίος να φθάνει ίσια στην καρδιά μας, να βρούμε ένα αποκούμπι και μια βεβαιότητα στην αστάθεια και στις επικίνδυνες διακυμάνσεις της ζωής μας.
- Διότι σε αυτόν τον κόσμο τον σκληρό και άκαρδο, θέλουμε να συναντήσουμε Κάποιον που να μας δέχεται έτσι όπως είμαστε, για να τοποθετήσει στα χέρια μας τα δώρα Του, τη δική Του ειρήνη, τη συμφιλίωση, τη χαρά και κυρίως την αγάπη.
- Διότι θέλουμε να ακούσουμε ακόμα μια αφορά αυτά τα απίστευτα λόγια του Ευαγγελίου που αποτελούν την ουσία των Χριστουγέννων: «Έτσι αγάπησε ο Θεός τον κόσμο, ώστε έδωσε το μονογενή του Υιό, για να μη χαθεί κανείς που να πιστεύει σ’ αυτόν, αλλά να έχει την αιώνια ζωή. Επειδή ο Θεός δεν έστειλε τον Υιό στον κόσμο για να κρίνει τον κόσμο, αλλά για να σωθεί ο κόσμος μέσου Αυτού (Ιω. 3, 16-17)».
Η ευχή μου για αυτά τα Χριστούγεννα είναι να συναντήσει ο καθένας από εμάς το Χριστό
- σαν μικρό παιδί που δεν θέλει να μας ταπεινώσει με την παντοδυναμία Του, αλλά να μας εκπλήξει με την αδυναμία που συνοδεύεται από την απεριόριστη αγάπη.
- σαν φτωχό, με τους φτωχούς, τους αρρώστους με αυτούς με τους οποίους εξακολουθεί να ταυτίζεται.
- σαν Λόγος που δίνεται και Άρτος που τεμαχίζεται στη Θεία Ευχαριστία.
- σαν αδελφός που μας τείνει το χέρι για συμφιλίωση και αίτηση συγχώρεσης.
- σαν ανάγκη να υπάρχει μέσα στην οικογένεια αληθινή αγάπη και ομόνοια, χωρίς κρούσματα βίας και απομόνωσης, χωρίς οικογένειες διαλυμένες.
Τότε θα είναι για εμάς πραγματικά καλά Χριστούγεννα
- Εάν τα βιώσουμε, τότε όλα θα αλλάξουν
- Εάν τα νιώσουμε, τότε θα υπάρχει δικαιοσύνη
- Εάν τα πιστέψουμε, τότε θα επικρατήσει η ειρήνη
- Αλλά όλα αυτά δεν είναι για λίγο, είναι για πάντα!
- Δεν είναι γιορτή μιας εποχής, αλλά μιας ζωής
- Δεν είναι μόνο για μας ή για τους άλλους, αλλά για όλους μας!
Με αυτήν την έννοια εύχομαι σε όλους καλά και αληθινά Χριστούγεννα!
† Ιωάννης Σπιτέρης
Αρχιεπίσκοπος