Κάθε χρόνο στις 17 Ιουλίου γιορτάζεται η «Παγκόσμια Ημέρα Διεθνούς Δικαιοσύνης». Πρόκειται για πρωτοβουλία μιας μη κυβερνητικής οργάνωσης με το όνομα «Συμμαχία για το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο» με σκοπό να κάνει γνωστό σε παγκόσμια κλίμακα το αναδυόμενο σύστημα της τακτικής διεθνούς ποινικής δικαιοσύνης, που επιλαμβάνεται υποθέσεων για εγκλήματα που διαπράττουν άτομα κατά της ανθρωπότητας, και για να δοθεί επιτέλους τέλος στην ατιμωρησία που τόσο συχνά χαίρονται αυτοί που είναι στην εξουσία.
Ως γνωστό στις 17 Ιουλίου 1998 στη Ρώμη, 120 Κράτη-Μέλη των Ηνωμένων Εθνών υιοθέτησαν μια σύμβαση για τη σύσταση –για πρώτη φορά στην ιστορία του κόσμου– ενός μόνιμου Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (ΔΠΔ) με έδρα τη Χάγη. Η σύμβαση αυτή τέθηκε σε ισχύ τον Ιούλιο 2002.
Το εύρος, η κλίμακα και η μισητή φύση των φρικαλεοτήτων που έχουν διαπραχθεί τα τελευταία 20 χρόνια σε πολλά μέρη του κόσμου έδωσε το έναυσμα για τη δημιουργία ενός μόνιμου μηχανισμού για να προσάγονται στη δικαιοσύνη όσοι διαπράττουν αδικήματα κατά της ανθρωπότητας. Όπως αναφέρεται στο Καταστατικό, τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας περιλαμβάνουν εγκλήματα όπως τη γενοκτονία, τα εγκλήματα πολέμου, το εμπόριο βρεφών, την εθνοκάθαρση, την σεξουαλική δουλεία, τον ακρωτηριασμό, περιλαμβανομένου του ακρωτηριασμού άκρων αμάχων, ακόμα και παιδιών, την εξολόθρευση αμάχων, την υποδούλωση, τον βασανισμό, τον βιασμό, την εξαναγκαστική εγκυμοσύνη, τον κατατρεγμό πολιτικών, φυλετικών, εθνικών, εθνοτικών, πολιτιστικών, θρησκευτικών ομάδων ή ομάδων με βάση το φύλο, και τις εξαναγκαστικές εξαφανίσεις ,κλπ .
Μέχρι τότε, τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας δικάζονταν από τα προς τούτο ειδικά δικαστήρια, όπως της Νυρεμβέργης και του Τόκιο για τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, της Χάγης για τον πόλεμο της πρώην Γιουγκοσλαβίας και της Τανζανίας για τη γενοκτονία στη Ρουάντα.
Από το 2002, τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας υπάγονται στην αρμοδιότητα του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, το οποίο έχει δικαιοδοσία μόνο στα κράτη που έχουν επικυρώσει τη Σύμβαση της Ρώμης και αυτή την περίοδο είναι 106 από τα 192 που συγκροτούν τον ΟΗΕ. 86 Χώρες, μεταξύ των οποίων οι ΗΠΑ, η Κίνα, η Ρωσία, η Ινδία, το Ισραήλ και η Τουρκία, δεν είναι μέλη του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, γεγονός που έχει βέβαια ως συνέπεια να δυσχεραίνεται η απονομή της διεθνούς δικαιοσύνης, αποτελώντας τροχοπέδη στην επιβολή της.
Εύλογα θα μπορούσε κανείς να διερωτηθεί γιατί οι Χώρες αυτές, ιδιαίτερα εκείνες με μεγάλη επιρροή στη διεθνή πολιτική σκηνή, δεν έχουν επικυρώσει τη Σύμβαση της Ρώμης, ώστε να συμβάλουν στην τιμωρία όσων διαπράττουν εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας; Δυστυχώς εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας διαπράττονται συνεχώς και σε κάθε γωνιά της γης, και παραμένουν ατιμώρητα. Καμιά Χώρα δεν πρέπει να σιγεί για τέτοια εγκλήματα είτε εντός είτε εκτός αυτής.
Η σημερινή «Παγκόσμια Ημέρα Διεθνούς Δικαιοσύνης» ας είναι τουλάχιστο μια ευκαιρία προβληματισμού όχι μόνο για την καταδίκη, αλλά και για την προστασία της ανθρωπότητας από τέτοια εγκλήματα. Ο ο κ. Κόφι Άνναν, πρώην Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, είχε πει: «Η ελπίδα μας είναι ότι, τιμωρώντας τους ενόχους, το ΔΠΔ θα δώσει λίγη παρηγοριά στα επιζώντα θύματα και στις κοινότητες που είχαν γίνει στόχος. Ακόμα πιο σημαντικό, ελπίζουμε ότι θα αποτρέψει μέλλοντες εγκληματίες πολέμου, και θα φέρει πιο κοντά την ημέρα όπου κανείς αρχηγός, κανένα Κράτος, καμία χούντα και κανένας στρατός οπουδήποτε δεν θα είναι ικανοί να καταχρώνται τα ανθρώπινα δικαιώματα ατιμωρητί».
+ Ο Γρατιανουπόλεως Δημήτριος
