Στις 17 Σεπτεμβρίου, οι Φραγκισκανοί, αλλά και όλη η Καθολική Εκκλησία, εορτάζουμε ένα συγκλονιστικό γεγονός: ακριβώς πριν από 800 χρόνια πραγματοποιήθηκε το θαύμα των στιγμάτων, δηλαδή η αποτύπωση των πληγών του Ιησού στο σώμα του Αγίου Φραγκίσκου της Ασίζης.
Το 1024, δύο χρόνια πριν το θάνατό του, ο Άγιος Φραγκίσκος θέλησε να περάσει την Τεσσαρακοστή του Σταυρού σε μια σπηλιά, στο όρος Verna στην Τοσκάνη της Ιταλίας. Εκεί προσευχόμενος, επαναλάβανε: «Κύριε Ιησού Χριστέ, δύο χάρες θα σου ζητήσω να μου κάνεις πριν πεθάνω! Η πρώτη χάρη είναι τούτη: στην ψύχη μου, καθώς και στο κορμί μου, να νοιώσω, όσο είναι μπορετό, τους πόνους, που Εσύ, ω γλυκέ Ιησού, ένοιωσες στο φοβερό σου πάθος! Και η δεύτερη χάρη που θα ήθελα να μου κάνεις είναι τούτη: να μπορούσα, όσο τούτο είναι μπορετό, να νοιώσω στο σώμα μου την απέραντη αγάπη που σε φλόγιζε, Εσένα το Γιό του Θεού, και που Σ’ έκανε να θέλεις να υποφέρεις τόσο για μας, τους άθλιους αμαρτωλούς».
Και εκεί που προσεύχονταν για πολλή ώρα – μας λέει ο παλαιός χρονικογράφος – έλαβε τη βεβαίωση πως ο Θεός ευδόκησε να του κάνει αυτές τις δύο χάρες και θα αξιώνονταν να τις δεχθεί και τις δύο, όσο τούτο ήταν ικανό να συμβεί σ’ ένα ανθρώπινο πλάσμα.
Η επιθυμία του πραγματοποιήθηκε και γύρω από την εορτή της Υψώσεως του Σταυρού (14 Σεπτεμβρίου), το σώμα του σημαδεύτηκε με τις ίδιες πληγές με εκείνες του Εσταυρωμένου Χριστού, ενώ στα χέρια και τα πόδια του σχηματίστηκαν εξογκώματα σε σχήμα καρφιών. Ποτέ στην ιστορία δεν είχε αναφερθεί ξανά ένα τέτοιο γεγονός.
Πράγματι, στις 17 Σεπτεμβρίου, ύστερα από σαράντα ημέρες προσευχής και νηστείας, εμφανίστηκε μπροστά του ένα Σεραφείμ ως εικόνα του αναστημένου Χριστού, με ολοζώντανες τις πληγές της σταύρωσης. Ξαφνικά, απ’ αυτές τις πληγές, προέβαλαν πέντε ακτίνες, που σαν κοφτερές λόγχες, αποτύπωσαν στο σώμα του Αγίου τις πέντε πληγές του εσταυρωμένου Χριστού. Ήταν ο πρώτος Άγιος της Καθολικής Εκκλησίας που έφερε αυτές τις μυστηριώδεις πληγές στη σάρκα του.
Τα «στίγματα», στην ιστορία του δυτικού χριστιανικού μυστικισμού, είναι η εμφάνιση σωματικών τραυμάτων, ουλών και πόνου σε θέσεις που αντιστοιχούν στις πληγές του Ιησού Χριστού από τη σταύρωση. Οι ιστορικές μαρτυρίες είναι τέτοιες που ποτέ δεν υπήρξε μια σοβαρή αμφισβήτηση αυτού του γεγονότος. Σχεδόν δεν υπάρχει ζωγράφος της Αναγέννησης και της μετέπειτα ιστορίας της τέχνης, που να μην έχει ζωγραφίσει τον Άγιο Φραγκίσκο χωρίς να φέρνει τα στίγματα. Ο πρώτος, μάλιστα, που μας άφησε ένα τέτοιο αριστούργημα ήταν ο Cimabue (1240 – 1302). Πρόκειται για την πιο παλαιά εικόνα του Αγίου Φραγκίσκου με τα στίγματα (1288 περίπου) και βρίσκεται στην Ασίζη, στη Βασιλική του Αγίου Φραγκίσκου.
Ο Άγιος απεικονίζεται ολόσωμος, φορώντας ράσο, με την χαρακτηριστική μοναχική κουρά και κοντά γένια, μεγάλα αυτιά και μυτερό πηγούνι. Κρατάει το βιβλίο του Κανονισμού με τα δύο χέρια και δείχνει τις πληγές των στιγμάτων στα χέρια του, στα πόδια του και, μέσα από μια σχισμή του ράσου, στο πλευρό του.
Ο μεγάλος θεολόγος Άγιος Μποναβεντούρα (1218 – 1274), ένας από τους πρώτους βιογράφους του Φραγκίσκου, τελειώνει τη διήγηση αυτού του γεγονότος με τα εξής λόγια που δίνουν όλη την πνευματική και τη θεολογική σημασία αυτού του γεγονότος: «Από εδώ ο Φραγκίσκος κατάλαβε, επιτέλους, με θεία αποκάλυψη, τον σκοπό για τον οποίο η θεία πρόνοια του είχε δείξει εκείνο το όραμα, δηλαδή να τον κάνει να γνωρίζει ότι αυτός, ο φίλος του Χριστού, επρόκειτο να μεταμορφωθεί εξ ολοκλήρου στην ορατή ομοιότητα του Χριστού Ιησού του Εσταυρωμένου, όχι με το μαρτύριο της σάρκας, αλλά με τη φωτιά του πνεύματος» (Leg. Maj., I, 13, 3).
Έχοντας υπόψη τους αυτό το μυστηριώδης γεγονός ήδη οι σύγχρονοι του «Φτωχούλη του Θεού» τον θεώρησαν έναν «Άλλο Χριστό» (Alter Christus).
+ Ιωάννης Σπιτέρης
