Είναι πλέον φανερό στα μάτια όλων μας: οι εκκλησίες μας, πέραν κάποιων μεγάλων εορτών και πανηγυριών, αδειάζουν από πιστούς.
Μερικοί υποστηρίζουν πως το να παρακολουθεί κανείς την κυριακάτικη Θ. Λειτουργία, δεν είναι υποχρεωτική απόδειξη ενός καλού χριστιανού. Γνωρίζουμε, λένε, μερικούς από αυτούς (αυτές) που εκκλησιάζονται κάθε Κυριακή που μόλις βγάλουν το πόδι έξω από την εκκλησία, το κουτσομπολιό, αν όχι κάτι χειρότερο, αποτελεί σχεδόν το επακόλουθο της Λειτουργίας.
Άλλοι ισχυρίζονται πως ο Ιησούς θα μας κρίνει από την αγάπη μας για τους αναγκεμένους (βλ. Ματθαίος 25,31-46) και όχι για το αν πήγαμε ή όχι στη Λειτουργία.
Όλα αυτά, κατά κάποιον τρόπο, μπορεί να είναι αλήθεια, ωστόσο είναι τόσο σπουδαία η συμμετοχή του χριστιανού στη Θεία Λειτουργία, ώστε να αποτελεί το κριτήριο της αυθεντικότητας του χριστιανού ως μέλος της χριστιανικής κοινότητας.
Πρώτα απ’ όλα, είναι απαραίτητο να εξαγνισθούν oι αιτίες για τις οποίες ο χριστιανός πρέπει να παρακολουθεί την κυριακάτικη Θεία Λειτουργία. Δυστυχώς, πράγματι, κάποιοι πηγαίνουν στην εκκλησία, επειδή πρέπει να έχουν «καλές σχέσεις» με τον Θεό, γιατί αν μετά χρειαστεί να Του ζητήσουν κάτι, μπορεί να μην τους το παραχωρήσει.
Άλλοι πηγαίνουν διότι, το να μην συμμετέχουν στη Θεία Λειτουργία, αποτελεί αμαρτία, και προφανώς δεν πρέπει να διαπράττει κανείς αμαρτίες. Άλλοι πηγαίνουν από συνήθεια ή για να συναντήσουν γνωστούς και φίλους, άλλοι – το έχω ακούσει και αυτό – για να σπάσει η πλήξη από τον εγκλεισμό μέσα στο σπίτι…
Γιατί, λοιπόν, πρέπει να πηγαίνουμε στην εκκλησία;
Σε αυτήν τη συχνά επαναλαμβανόμενη ερώτηση, προσπάθησε να δώσει μία απάντηση, με τον δικό του τρόπο, ένας Άγγλος θεολόγος. Πρόκειται για τον δομινικανό Τίμοθι Ράντκλιφ (Timothy Radcliffe), τον οποίον, στις 6 Οκτωβρίου 2024, ο Πάπας Φραγκίσκος ανακοίνωσε ως έναν από τους επόμενους καρδιναλίους που θα λάβει χώρα στο κονσιστόριο της 8ης Δεκεμβρίου. Θεωρείται ένας από τους πιο πρωτότυπους συγχρόνους καθολικούς θεολόγους. Πολλά από τα βιβλία του έχουν γίνει best seller. Η λεπτή του σκέψη σε συνδυασμό με την απλότητα της γλώσσας του και η έντονη αίσθηση του χιούμορ, του επέτρεψαν να χαίρει μεγάλης εκτίμησης, εντός και εκτός της Καθολικής Εκκλησίας.
Ένα από αυτά τα βιβλία του είναι: Why go to Church? The Drama of the Eucharist, London, Continuum, 2008 (- Γιατί να πηγαίνουμε στην εκκλησία; Το δράμα της Ευχαριστίας).
Στην ουσία, σε αυτό το βιβλίο επαναλαμβάνει κάτι το πολύ απλό: Η συμμετοχή στην Αγία Ευχαριστία αποτελεί το αποκορύφωμα της χριστιανικής ύπαρξης. Πράγματι, από τη στιγμή που ο χριστιανός ανήκει σε μια κοινότητα, στην Εκκλησία, δεν μπορεί να μη συμμετέχει στη Θεία Λειτουργία, η οποία αποτελεί την ύψιστη έκφραση της Εκκλησίας ως κοινότητας-κοινωνίας και επομένως το κεντρικό σημείο της πίστης, η πηγή και η κορυφή όλης της χριστιανικής ύπαρξης.
Τι σημαίνει, λοιπόν, να τελούμε τη Θεία Ευχαριστία, αναρωτιέται, ο άγγλος θεολόγος. Και απαντά: Πολλοί βιώνουν την κυριακάτικη Θεία Λειτουργία ως βαρετή και άσκοπη. Και όμως, κάθε άλλο παρά βαρετή είναι, αν ξέρουμε πώς να συμμετέχουμε σε αυτήν. Μπορεί να την ζήσουμε απλώς απρόσωπα, ως θεατές. Αλλά άπειρα πιο ωραία και με ενθουσιασμό μπορούμε να τη ζήσουμε ως ένα θείο δράμα σε τρεις πράξεις και να συμμετάσχουμε ως πρωταγωνιστές σε αυτό.
Εδώ ο θεολόγος μας αναλύει τα τρία γνωστά μέρη της Λειτουργίας, ως ξεχωριστές πράξεις του θείου δράματος, που κάθε μια από αυτές τις πράξεις διαμορφώνει, τρέφει και δυναμώνει τις τρεις θεολογικές αρετές: την πίστη, την ελπίδα και την αγάπη. Και σε αυτό, ο κάθε πιστός είναι πρωταγωνιστής.
Πρώτη πράξη: Ακολουθία του Λόγου. Η ακρόαση των αναγνωσμάτων, η ομιλία και η απαγγελία του Πιστεύω, μας οδηγούν μέσα από τις κρίσεις και τις προκλήσεις της καθημερινότητας στην πίστη.
Δεύτερη Πράξη: Προσφορά με τη βαθιά έννοια της λέξης. Σε αυτό το μέρος ο Ράντκλιφ ενώνει την Πρόθεση και την Ευχαριστιακή Ευχή ή την Αγία Αναφορά. Από αυτό το κεντρικό μέρος της Λειτουργίας πηγάζει η ελπίδα, διότι σε αυτό συναντάμε τον Χριστό, αντιμέτωπο με το δράμα του Σταυρού, αλλά και τον Χριστό που παραμένει ο Εσταυρωμένος και Αναστημένος.
Τρίτη Πράξη: Από το «Πάτερ ημών», μέχρι να μας αποστείλει ο ιερέας στο δρόμο της καθημερινότητας, ιδιαίτερα κατά τη λήψη της Θείας Κοινωνίας, διαμορφωνόμαστε ως άνθρωποι ικανοί για αγάπη.
Έτσι είμαστε έτοιμοι να μεταφέρουμε στον κόσμο με χαρά, την πίστη, την ελπίδα και την αγάπη μας. Η θεία Χάρη του Θεού, μας ωθεί να αυξήσουμε την αγάπη, να αξιοποιήσουμε τα ταλέντα μας και να μεταμορφώσουμε την πραγματικότητα της ζωής μας στην αγάπη του Θεού: την οικογένεια, τους φίλους, τον ελεύθερο χρόνο, το σχολείο, την εργασία, τους φτωχούς, τον κόσμο.
Και καταλήγει: Γιατί, λοιπόν, να πηγαίνουμε στην εκκλησία; Για να βγούμε μέσα στον κόσμο και να αναγγείλουμε την πίστη, την ελπίδα και την αγάπη που αντλήσαμε από την παρακολούθηση της Θείας Λειτουργίας. Έτσι η Λειτουργία εξακολουθεί και μετά τη Λειτουργία! Αυτό κάνει μια σωστή συμμετοχή στη θεία Λειτουργία!
Βέβαια μπορούμε να διαβάσουμε όλο το βιβλίο, και πολλά άλλα που έχουν γραφτεί για τη Λειτουργία, και να μην αλλάξει τίποτα στη ζωή μας. Το πολύ-πολύ αυτό το ανάγνωσμα να μας ενθαρρύνει να εξακολουθήσουμε να κάνουμε ό,τι κάναμε μέχρι τώρα: Να συμμετέχουμε δηλαδή με περισσότερο ή λιγότερο ενθουσιασμό στο «καθήκον» να «ακούσουμε» την Κυριακάτικη Θ. Λειτουργία.
Αν όμως η πίστη μας έχει γίνει τόσο χλιαρή και εντελώς αδύναμη, θα εξακολουθήσουμε να βρίσκουμε δικαιολογίες για να απουσιάσουμε από το τραπέζι, στο οποίο κάθε Κυριακή, ο Θεός Πατέρας καλεί τα παιδιά του!
+ Ιωάννης Σπιτέρης
