Αγαπητοί μου αδελφοί και αδελφές, Χριστός Ανέστη!
Σε αυτό το Άγιο Πάσχα, καθώς εορτάζουμε με χαρά την Ανάσταση του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, θέλω να μοιραστώ μαζί σας μια εμπειρία που με σημάδεψε βαθιά και που φωτίζει, πιστεύω, την καρδιά του Πασχαλινού Μυστηρίου που βιώνουμε.
Τη Μεγάλη Δευτέρα, μετά από μια ιδιαίτερα κατανυκτική Θ. Λειτουργία, όταν όλοι οι πιστοί είχαν φύγει και η σιωπή είχε επιστρέψει στο ναό, ένας άνθρωπος τον οποίο δε γνώριζα με πλησίασε. Με προκλητικό τόνο μου είπε: «Δείξε μου το Θεό σου. Πες στον Θεό σου να εμφανιστεί εδώ μπροστά μας». Και επανέλαβε με την ίδια επιταγή: «Πες στον Θεό σου να κατέβει από το σταυρό και να εμφανιστεί εδώ μπροστά μας. Μπορείς να το κάνεις αυτό; Δεν μπορείς».
Έμεινα σιωπηλός. Αρχικά λόγω της έκπληξης του αιτήματος που ομολογώ ότι με βρήκε απροετοίμαστο. Αλλά στη συνέχεια συνέχισα να παραμένω σιωπηλός, σκεπτόμενος τον Ιησού που σιωπούσε μπροστά στον Πιλάτο όταν τον ρωτούσε: «Τι είναι η αλήθεια;» (Ιωάννης 18,38). Εκείνη τη στιγμή κατάλαβα βαθύτερα πόσο δύσκολο είναι να δεχτούμε την αλήθεια που ο Χριστός μας αποκαλύπτει, την αλήθεια για το ποιος είναι ο Θεός και ποιος είναι ο άνθρωπος. Μερικές φορές, μπροστά στις πιο βαθιές ερωτήσεις, η σιωπή μπορεί να είναι πιο εύγλωττη από πολλά λόγια.
Το αίτημα αυτού του ανθρώπου, όσο άβολο κι αν ήταν, αποκαλύπτει μια βαθιά ανθρώπινη επιθυμία: να δεις για να πιστέψεις, να αγγίξεις για να εμπιστευτείς. «Δείξε μου τον Θεό σου» είναι η κραυγή μιας ανθρωπότητας που αναζητά απτά σημάδια της θείας παρουσίας. Αλλά ταυτόχρονα, αυτό το αίτημα υπολείπεται του βαθύτερου νοήματος του σταυρού και της ανάστασης του Χριστού.
Παραδόξως, είναι ακριβώς στο σταυρό και στον άδειο τάφο που ο Θεός αποκαλύπτεται πλήρως. Πάνω στο σταυρό, ο Θεός μας δείχνει το αληθινό του πρόσωπο: όχι ως παντοδύναμος ηγεμόνας που επιβάλλεται διά της ισχύος, ούτε ως απόμακρος κριτής που τιμωρεί, αλλά ως άπειρη αγάπη που προσφέρεται ολοκληρωτικά. Και στην ανάσταση αυτή η αποκάλυψη φτάνει στο αποκορύφωμά της. Ο άδειος τάφος δεν είναι μια θεαματική επίδειξη δύναμης, αλλά η επιβεβαίωση ότι η αγάπη είναι πιο δυνατή από το θάνατο. Ο Θεός αποκαλύπτεται ως Εκείνος που μετατρέπει το θάνατο σε νέα ζωή, τον πόνο σε χαρά, την απελπισία σε ελπίδα.
Η βία που συχνά παρακολουθούμε να κάνει τόσο κακό στους πολέμους, στις οικογένειες, στις σχέσεις των ανθρώπων, στα λόγια που πληγώνουν, στις χειρονομίες που ταπεινώνουν – γεννιέται συχνά από μια βαθιά υπαρξιακή μοναξιά, από ένα εσωτερικό κενό που τίποτα γήινο δεν μπορεί να γεμίσει. Ο άνθρωπος, χωρισμένος από την πηγή της αγάπης, προσπαθεί απεγνωσμένα να επιβεβαιώσει τον εαυτό του, μερικές φορές μέσω της καταπίεσης και της εξάλειψης του άλλου. Είναι μια σιωπηλή κραυγή μιας ανθρωπότητας που έχει χάσει το δρόμο προς τον οίκο του Πατέρα.
Αλλά στον σταυρωμένο Χριστό, ο Θεός απαντά σε αυτή τη μοναξιά και σε αυτή τη βία με έναν εκπληκτικό τρόπο: όχι με άλλη βία, αλλά με μια αγάπη που αφήνεται να πληγωθεί. Στο σταυρό, ο Θεός αποκαλύπτει ότι υπάρχει κάτι πιο δυνατό από την άρνησή μας, από την επιθετικότητά μας: είναι η αγάπη του που νικά κάθε δύναμη που μας κρατά στους υπαρξιακούς μας τάφους.
Γι’ αυτό δεν μπορώ και δεν θέλω να «κατεβάσω τον Χριστό από το σταυρό» όπως μου ζητούσε εκείνος ο άνθρωπος. Γιατί είναι ακριβώς σε αυτόν το σταυρό που ο Θεός μας αποκαλύπτει το πιο αυθεντικό του πρόσωπο, εκείνο μιας αγάπης που δεν φείδεται, που δεν υποχωρεί μπροστά στον πόνο, που δεν μας εγκαταλείπει στον πόνο μας, αλλά τον μοιράζεται μέχρι το τέλος. Και στην ανάσταση, ο Θεός αποκαλύπτεται ως Εκείνος που μεταμορφώνει το θάνατο σε ζωή, την αποτυχία σε νίκη, το τέλος σε νέα αρχή. Αν κάποιος μας ζητήσει «δείξτε μου τον Θεό σας», θα πρέπει να του δείξουμε τον Αναστημένο Σταυρωμένο: εκεί, σε αυτό το μυστήριο θανάτου και ζωής, ολοκληρωτικής προσφοράς και θριάμβου της αγάπης, εκδηλώνεται το αληθινό πρόσωπο του Θεού.
Αλλά υπάρχει κάτι περισσότερο. Ο Θεός γίνεται ορατός και μέσω της αυθεντικής ευαγγελικής ζωής όσων πιστεύουν σε Αυτόν, όσων πιστεύουν σε αυτή τη νέα ζωή, στη νίκη της αγάπης του. Όταν εκείνος ο άνθρωπος μου ζήτησε να «δει τον Θεό», ίσως δεν συνειδητοποιούσε ότι ο Θεός εκδηλώνεται καθημερινά στις πράξεις φιλανθρωπίας, στα λόγια συγχώρεσης, στις επιλογές δικαιοσύνης, στην εγγύτητα με τους τελευταίους, στο μοίρασμα με όσους υποφέρουν. Ο Θεός θα μπορούσε να επιλέξει να αποκαλυφθεί μόνο μέσω εντυπωσιακών θαυμάτων και εκπληκτικών εκδηλώσεων της δύναμής του. Αλλά αντίθετα επέλεξε να έρθει ανάμεσά μας και να πάρει την ανθρώπινη κατάστασή μας, ώστε σε Αυτόν να μπορέσει να αποκαλυφθεί πλήρως αυτή η αγάπη που λυτρώνει.
Γι’ αυτό είναι τόσο σημαντικό το Πάσχα να μην παραμείνει μια εξωτερική γιορτή, μια τελετή που πραγματοποιείται μία φορά το χρόνο, αλλά να γίνει μια πρόσκληση να υιοθετήσουμε το δρόμο του Χριστού και να αφομοιώσουμε την αγάπη του που μεταμορφώνει. Μας προτρέπει να μην απαντάμε στη βία με άλλη βία, αλλά να σπάσουμε αυτή την αλυσίδα με τη συγχώρεση και τη συμφιλίωση. Μας ενθαρρύνει να μην παραμένουμε φυλακισμένοι στους «τάφους» μας από φόβο, μνησικακία και αδιαφορία, αλλά να αποδεχτούμε τη νέα ζωή που έχει αναβλύσει από τον άδειο τάφο. Πράγματι, δεν υπάρχει τάφος τόσο σφραγισμένος ώστε να μην μπορεί να ανοιχτεί από τη δύναμη της αγάπης του Θεού, καμία νύχτα δεν είναι τόσο σκοτεινή που να μην μπορεί να φωτιστεί από την αυγή της ανάστασης.
Σας προσκαλώ, λοιπόν, αγαπητοί μου αδελφοί και αδελφές, να δεχτείτε αυτή την πασχαλινή ελπίδα και να γίνουμε αξιόπιστοι μάρτυρες μιας αγάπης που έχει νικήσει την αμαρτία και τον θάνατο και συνεχίζει να νικά κάθε φορά που επιλέγουμε να αγαπάμε όπως Εκείνος μας αγάπησε.
Πάσχα 2025
+Γεώργιος Αλτουβάς
Καθολικός Αρχιεπίσκοπος Κερκύρας, Ζακύνθου-Κεφαλληνίας
Τοποτηρητής Αποστολικού Βικαριάτου Θεσσαλονίκης
