Δημοσιεύθηκε η έκθεση της ειδικής επιτροπής υπό την προεδρία του Καρδιναλίου Πετρόκκι: αποκλείεται προς το παρόν η χειροτονία γυναικών στην τάξη των διακόνων. Ναι σε νέες μορφές διακονίας για ενίσχυση της συνεργασίας ανδρών και γυναικών.
Η «status quaestionis» γύρω από την ιστορική έρευνα και τη θεολογική διερεύνηση —που εξετάστηκαν στις αμοιβαίες τους σχέσεις— αποκλείει την πιθανότητα να προχωρήσει η Εκκλησία προς την κατεύθυνση της αποδοχής των γυναικών στην τάξη των διακόνων με το Ιερό Μυστήριο της Ιεροσύνης. Ωστόσο, με βάση την Αγία Γραφή, την Παράδοση και την επίσημη Εκκλησιαστική Διδασκαλία, «η αξιολόγηση αυτή, αν και ισχυρή, δεν επιτρέπει να διατυπωθεί σήμερα οριστική κρίση, όπως συμβαίνει στην περίπτωση της ιερατικής χειροτονίας».
Αυτό είναι το συμπέρασμα της δεύτερης Επιτροπής, υπό την προεδρία του Καρδιναλίου και Αρχιεπισκόπου, πρώην της Άκουιλα Τζουζέππε Πετρόκκι, η οποία —με εντολή του Πάπα Φραγκίσκου— εξέτασε το ενδεχόμενο χειροτονίας γυναικών διακόνων και ολοκλήρωσε τις εργασίες της τον Φεβρουάριο. Η επτασέλιδη έκθεση εστάλη στον Πάπα στις 18 Σεπτεμβρίου και δημοσιοποιείται σήμερα με δική του επιθυμία.
Η πρώτη φάση των εργασιών (2021)
Η Επιτροπή είχε καταλήξει ότι «η Εκκλησία, σε διαφορετικές εποχές και τόπους, αναγνώρισε στις γυναίκες τον τίτλο διακόνου/διακόνισσας, αποδίδοντάς του όμως μη οριστικό νόημα».
Ομόφωνα, το θεολογικό έργο κατέληξε ότι «η συστηματική εμβάθυνση στο διακόνημα, μέσα στο πλαίσιο της θεολογίας του Ιερού Μυστηρίου της Ιεροσύνης, δημιουργεί ερωτήματα για τη συμβατότητα της διακονικής χειροτονίας των γυναικών με τη Καθολική διδασκαλία περί ιερατικού υπουργήματος».
Εξίσου ομόφωνα η Επιτροπή υποστήριξε τη δημιουργία νέων υπουργημάτων για την «ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ ανδρών και γυναικών».
Η δεύτερη φάση (Ιούλιος 2022)
Με 7 ψήφους υπέρ και 1 κατά, εγκρίθηκε η διατύπωση που αναφέρεται στην αρχή του άρθρου: απόρριψη της δυνατότητας χειροτονίας γυναικών στο διακόνημα ως βαθμό του μυστηρίου της ιεροσύνης, χωρίς ωστόσο να διατυπώνεται οριστική θέση.
Η τελική φάση (Φεβρουάριος 2025)
Μετά την πρόσκληση της Συνόδου να υποβάλουν όλοι όσοι επιθυμούν τις προτάσεις τους, η Επιτροπή εξέτασε το υλικό που έφθασε.
Παρά τον μεγάλο αριθμό παρεμβάσεων, «οι συγγραφείς ήταν μόλις είκοσι δύο και από λίγες χώρες· συνεπώς, παρότι το υλικό ήταν πλούσιο και σε ορισμένες περιπτώσεις πολύ καλά διατυπωμένο, δεν μπορεί να θεωρηθεί φωνή της Συνόδου ούτε του λαού του Θεού συνολικά».
Τα επιχειρήματα υπέρ και κατά:
Υπέρ της χειροτονίας γυναικών διακόνων
Οι υποστηρικτές τονίζουν ότι:
- η παράδοση που περιορίζει το διακόνημα (όπως και την ιερατική και επισκοπική χειροτονία) στους άνδρες φαίνεται να αντιφάσκει με «την ισότιμη κατάσταση άνδρα και γυναίκας ως εικόνας του Θεού»,
- η βιβλική δήλωση ότι «δεν υπάρχει Ιουδαίος και Έλληνας… άνδρας και γυναίκα, γιατί όλοι είστε ένα εν Χριστώ» (Γαλ. 3,28),
- και η σύγχρονη κοινωνική εξέλιξη που επιτρέπει ισότιμη πρόσβαση σε θεσμικούς και λειτουργικούς ρόλους.
Κατά της χειροτονίας γυναικών διακόνων
Προβλήθηκε η θέση ότι «η αρρενικότητα του Χριστού —και επομένως των κληρικών— δεν είναι τυχαία, αλλά συστατικό στοιχείο της μυστηριακής ταυτότητας, διαφυλάσσοντας την θεϊκή τάξη της σωτηρίας. Η αλλαγή αυτής της πραγματικότητας δεν θα ήταν απλή προσαρμογή αλλά ρήξη στο νυμφικό νόημα της σωτηρίας».
Το επίμαχο αυτό σημείο τέθηκε σε ψηφοφορία: 5 υπέρ διατήρησης της διατύπωσης, 5 υπέρ διαγραφής της.
Προς νέες μορφές διακονίας για τις γυναίκες
Με 9 ψήφους υπέρ και 1 κατά, η Επιτροπή ζητά διεύρυνση της πρόσβασης των γυναικών στα θεσμοθετημένα υπουργήματα υπηρεσίας της κοινότητας, ώστε να αναγνωριστεί εκκλησιαστικά η διακονία των βαπτισμένων, ιδίως των γυναικών. Ένα τέτοιο βήμα «θα αποτελέσει προφητικό σημείο σε τόπους όπου οι γυναίκες ακόμη υφίστανται διακρίσεις».
Συμπεράσματα του καρδιναλίου Πετρόκκι
Ο Καρδινάλιος σημειώνει «την έντονη διαλεκτική» μεταξύ δύο θεολογικών προσεγγίσεων:
- Η πρώτη θεωρεί ότι η χειροτονία του διακόνου δίνεται για το υπουργικό έργο και όχι για την ιεροσύνη, κάτι που «θα μπορούσε να ανοίξει τον δρόμο προς χειροτονία διακονισσών».
- Η δεύτερη επιμένει «στην ενότητα του μυστηρίου της ιεροσύνης και στο νυμφικό νόημα των τριών βαθμών του» και απορρίπτει την γυναίκα διάκονο· επισημαίνει επίσης ότι «αν γινόταν δεκτή η χειροτονία στον πρώτο βαθμό, θα ήταν ανεξήγητος ο αποκλεισμός από τους άλλους βαθμούς».
Γι’ αυτό, κρίνει αναγκαία «μια αυστηρή και διευρυμένη κριτική μελέτη του ίδιου του διακονήματος: της μυστηριακής ταυτότητάς του και της εκκλησιαστικής αποστολής του», διευκρινίζοντας ακόμη ασαφείς λειτουργικές και ποιμαντικές πτυχές. Σε ολόκληρες μάλιστα ηπείρους το διακόνημα είναι «σχεδόν ανύπαρκτο», ενώ αλλού επικαλύπτεται συχνά με καθήκοντα λαϊκών υπηρετών.
ΠΗΓΗ: Vatican news
+Νικόλαος,
Αρχιεπίσκοπος, πρώην Νάξου-Τήνου κλπ.
