Λειτουργία Μυστικού Δείπνου
(Η ομιλία του Αρχιεπισκόπου Καθολικών Αθηνών π. Σεβαστιανού
κατά τη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας στον Άγιο Διονύσιο)
Η Εκκλησία σήμερα καλεί όλους τους λειτουργούς «να υπογραμμίσομε τα ύψιστα μυστήρια που τελούμε κατά τη σημερινή θεία Λειτουργία». Και όταν λέμε «μυστήρια», δεν εννοούμε εκείνα τα 7 μυστήρια που γνωρίζομε (Βάπτισμα, Χρίσμα, κλπ), αλλά όλα εκείνα τα γεγονότα από τα οποία πηγάζει η σωτηρία μας.
Ποια είναι αυτά τα γεγονότα;
Ακούσαμε να μας επισημαίνει ο απ. Παύλος: «Κάθε φορά που θα τρώτε αυτόν τον άρτο και θα πίνετε αυτό το ποτήριο, αναγγέλλετε τον θάνατο του Κυρίου έως ότου έλθει».
Πού βασίζεται ο απ. Παύλος για να μας λέει, με τόση βεβαιότητα, ότι ο άρτος και ο οίνος, τα οποία μεταλαβαίνομε, μιλούν για τον σταυρικό θάνατο του Χριστού; Μας απαντάει ότι: αυτό το «παρέλαβε» από τον ίδιο τον Κύριο, και αυτό του επικύρωσαν οι 12 Απόστολοι που ήταν παρόντες στο Μυστικό Δείπνο, γι’ αυτό και ο ίδιος το παρέδωσε σε όσους πίστεψαν στον Σωτήρα Χριστό. Ο ίδιος ο Χριστός πράγματι παρήγγειλε στους Αποστόλους: «Αυτό να το κάνετε στην ανάμνησή μου».
Γιατί έχει τόση σημασία, όχι μόνο το γεγονός ότι ο Ιησούς θυσίασε τη ζωή του για μας, αλλά επίσης να κοινωνούμε σ’ αυτό το γεγονός, τρώγοντας το σώμα του και πίνοντας το αίμα του, μέσα σε ένα τελετουργικό μυστήριο;
Εδώ πρέπει να ανατρέξομε σε όσα προηγήθηκαν μέσα στην ιστορία του εκλεκτού λαού του Θεού, του Ισραηλιτικού, όσον καιρό ο Θεός προετοίμαζε την οριστική σωτηρία μέσω του Ιησού Χριστού.
Σ’ αυτό τον λαό -τους απογόνους του Αβραάμ- ο Θεός είχε υποσχεθεί να χαρίσει μια πατρίδα. Αλλά ο λαός αυτός, βρέθηκε σκλαβωμένος στην Αίγυπτο, και ο Θεός κάλεσε τον Μωυσή να γίνει ο μεσίτης, δια του οποίου ο Θεός θα ελευθέρωνε το λαό, για να τον οδηγήσει στην πατρίδα της υπόσχεσης. Η απελευθέρωση θα γινόταν με ένα πέρασμα του Θεού μέσα από την Αίγυπτο, κατά το οποίο θα ελευθερωνόταν ο λαός αυτός. Αυτό το πέρασμα του Θεού, ονομάστηκε Πάσχα, στη γλώσσα των εβραίων.
Η απελευθέρωση όμως του λαού θα γινόταν με εντολή του Φαραώ, του βασιλιά της Αιγύπτου, ο οποίος δεν ήθελε να τους αφήσει ελεύθερους, διότι χρειαζόταν τη φθηνή δουλειά αυτών των σκλάβων. Έπρεπε να πιεστεί για να τους αφήσει, και το έκανε μόνο όταν είδε ότι εκείνη τη νύχτα έπεσε θάνατος μέσα στη χώρα, θάνατος που χτύπησε ακόμη και τον πρωτότοκο γιο του.
Πώς όμως ο θάνατος αυτός μέσα στην Αίγυπτο δεν θα έπληττε τα παιδιά των Εβραίων, αλλά θα ζούσαν όλοι για να βγουν ελεύθεροι από την Αίγυπτο;
Ο Μωυσής –το ακούσαμε στο πρώτο ανάγνωσμα- τους είχε πει, με εντολή του Θεού,
– να θυσιάσουν στο Θεό ένα αρνί,
– με το αίμα του να βάψουν τις πόρτες των σπιτιών τους, ως σημείο ότι εκεί μέσα υπήρχε μια οικογένεια του Ισραήλ που περίμενε την απελευθέρωση,
– και να φάνε το αρνί μαζί με άζυμο ψωμί, ως σημείο κοινωνίας/ενότητας με τον Θεό αυτόν, που ερχόταν να τους ελευθερώσει. Το ψωμί θα ήταν άζυμο, επειδή δεν είχαν χρόνο να του βάλουν μαγιά και να το αφήσουν να φουσκώσει: έπρεπε να το ψήσουν γρήγορα μέσα στη νύχτα.
Αυτό το αρνί λοιπόν που θυσιαζόταν, και το οποίο έτρωγαν για να μπουν σε κοινωνία με τον Θεό ελευθερωτή, αυτό το αρνί γινόταν το σημείο της σωτηρίας τους.
Και σύμφωνα με την εντολή του Θεού, αυτό το Πάσχα/πέρασμα προς την ελευθερία, θα το γιόρταζαν στο μέλλον κάθε χρόνο, τρώγοντας το αρνί και το άζυμο ψωμί που τους θύμιζαν τη σκλαβιά, και πίνοντας το κρασί που τους θύμιζε τη χαρά της ελευθερίας στη νέα πατρίδα.
Εκεί όμως στην πατρίδα όπου εγκαταστάθηκαν, και όπου έζησαν 1.200 χρόνια με πολλές υποδουλώσεις, αντιλήφθηκαν ότι η πραγματική σκλαβιά τους δεν ήταν η υποδούλωσή τους σε κάποιον λαό, αλλά η δική τους αμαρτία, η ανυπακοή τους στον Θεό.
Έτσι ο Θεός άρχισε να τους αναγγέλλει με τους προφήτες, ότι θα στείλει έναν νέο ελευθερωτή, έναν Μεσσία που θα τους ελευθερώσει από την εσωτερική σκλαβιά: την αμαρτία. Και όταν ήλθε ο Ιησούς, είπε γι’ αυτόν ο Ιωάννης ο Πρόδρομος: «Ιδού ο αμνός του Θεού (το Αρνί του Θεού), που σηκώνει και αφαιρεί την αμαρτία του κόσμου».
Τι σημαίνει ότι ο Ιησούς είναι «ο Αμνός, το αρνί του Θεού»; Σημαίνει ότι: όπως το αρνί θυσιάστηκε για να ελευθερωθεί ο υπόδουλος στην Αίγυπτο λαός, έτσι και το Αρνί-Ιησούς θα θυσιαστεί για να ελευθερωθεί ολόκληρη η ανθρωπότητα από εκείνη τη χειρότερη σκλαβιά, – τη σκλαβιά της αμαρτίας, της απιστίας, της παρακοής, – και έτσι η ανθρωπότητα να εισέλθει στην ελευθερία των παιδιών του Θεού.
Γι’ αυτό ο Ιησούς ΑΛΛΑΞΕ το Πάσχα των Εβραίων, και από Πάσχα/Πέρασμα του λαού από τη σκλαβιά της Αιγύπτου στην ελευθερία, ο Ιησούς το έκανε δικό του Πάσχα/Πέρασμα από τον θάνατο του τάφου στη Ζωή, με την Ανάστασή του.
Όποιος πίστευε σ’ αυτόν τον νέο ελευθερωτή, στο νέο Αρνί του Θεού, και ήθελε να διατηρεί τη νέα ζωή των παιδιών του Θεού, έπρεπε να μπαίνει σε κοινωνία με αυτόν τον ελευθερωτή Ιησού. Με ποιον τρόπο; κοινωνώντας σ’ εκείνο το νέο Πάσχα που παρέδωσε ο Ιησούς κατά το Μυστικό Δείπνο:
– τρώγοντας δηλαδή όχι το ψωμί της σκλαβιάς στην Αίγυπτο, αλλά το ψωμί-Σώμα του Χριστού, που ο Ιησούς θα θυσίασε την επομένη πάνω στον σταυρό·
– και πίνοντας το ποτήρι με το κρασί που δεν θα θύμιζε πια την απελευθέρωση από την Αίγυπτο, αλλά θα ήταν το αίμα του Χριστού που θα το θυσίαζε στον σταυρό για να μας συμφιλιώσει με τον Πατέρα Του.
Και όλα αυτά, που θα ζούσε ο Χριστός για μας τη Μεγάλη Παρασκευή, μας τα παρέδωσε τελετουργικά τη Μεγάλη Πέμπτη, τελώντας το Νέο Πάσχα: «Αυτό να το κάνετε στην ανάμνησή μου».
Όμως, ο Χριστός σήμερα μας δίνει και το πνεύμα, με το οποίο θέλησε να θυσιαστεί στο σταυρό για μας. Και αυτό, είναι το πνεύμα της υπηρεσίας. Αυτή την υπηρεσία την εκφράζει πλένοντας τα πόδια των μαθητών, παρόλο που είναι ανώτερός τους, ως Κύριος και διδάσκαλος.
Και μας λέει ότι όποιος κοινωνάει στο σώμα και το αίμα του Χριστού, που θυσιάζεται για μας, οφείλει κι αυτός να μιμείται τον Χριστό και να θυσιάζεται για τους άλλους υπηρετώντας τους: τόσο στις καθημερινές ανάγκες όσο και στην ανάγκη να πιστέψουν και να σωθούν.
Και εμείς είμαστε εδώ, και ακούμε τη διδασκαλία του, και μελετούμε τις πράξεις του. Και, παρόλο που πιστεύομε στον Σωτήρα μας, αναρωτιόμαστε: πώς θα μπορέσω να ακολουθήσω και το παράδειγμά του; Πώς θα μπορέσω, εγώ ο αδύναμος, που μ’ αρέσει να με υπηρετούν, αλλά υπηρετώ μόνο όταν μου φέρονται με αγάπη ή όταν μου είναι εύκολο, πώς θα μπορέσω να υπηρετώ πάντοτε, ακόμη και όταν με σταυρώνουν;
Αδελφοί μου, γι’ αυτό τον λόγο ο Χριστός μάς καλεί να κοινωνούμε το Σώμα του και το Αίμα του, για να μας δίνει Εκείνος τη δική του δύναμη, που εμείς δεν έχομε. Δεν κοινωνάμε για να λάβομε ένα βραβείο ότι δήθεν είμαστε γενναιόδωροι σαν τον Χριστό, αλλά για να λάβομε τη δύναμη από τον Χριστό και να γίνομε κάπως όμοιοι με τον Χριστό.
Όμως, για να ενεργήσει σ’ εμάς αυτή η δύναμη του Χριστού, πρέπει πρώτα να του επιτρέψομε να μας πλύνει από τις αμαρτίες μας. Μας έπλυνε από την αμαρτία όταν βαφτιστήκαμε, και τώρα θέλει να μας πλύνει τις νεότερες αμαρτίες με τη μετάνοια, και την εξομολόγηση, και τη συγχώρεση των αμαρτιών μας. Θα του το επιτρέψομε ή θα του πούμε, όπως ο Πέτρος, «εσύ Κύριε δεν θα μου πλύνεις τα πόδια ποτέ»!
«Όποιος έχει κάνει λουτρό (με την πίστη και το βάπτισμα) είναι όλος καθαρός, -μας λέει ο Χριστός- και δεν έχει ανάγκη παρά να πλύνει μόνο τα πόδια».
Έχομε ανάγκη λοιπόν να πλύνομε οπωσδήποτε εκείνες τις αμαρτίες που είναι τόσο σοβαρές, ώστε μας έχουν αποκόψει από τον Χριστό. Όμως αν είμαστε ενωμένοι με τον Χριστό, αλλά τα πόδια μας είναι λερωμένα, αν έχομε δηλαδή κάποιες μικρότερες αμαρτίες, έχομε ανάγκη και αυτές να τις πλύνομε. Έτσι, θα είμαστε τελείως καθαροί, και όταν θα κοινωνούμε το Σώμα και το Αίμα του Χριστού, θα λαβαίνομε πλήρως εκείνη τη δύναμη, που θα μας κάνει να υπηρετούμε τους αδελφούς μας όπως ο Χριστός, ακόμη κι όταν χρειαστεί να πονέσομε, να σταυρωθούμε.
Κοινωνούμε, λοιπόν, όχι για να του πούμε: «Κύριε, βλέπεις πόσο είμαι πιστός; Δώσε μου το βραβείο της αγιότητας». Αλλά κοινωνούμε για να του πούμε: «Κύριε, είμαι σε κοινωνία μαζί σου, αλλά ξέρω πόσο είμαι αδύναμος. Έλα σ’ εμένα να με ενδυναμώσεις για να κάνω και εγώ στους άλλους, όπως έκανες εσύ για μένα».
Σήμερα, μελετήσαμε και καταλάβαμε: τι σημαίνει η παραγγελία του Σωτήρα μας Χριστού, αλλά και πώς μπορούμε να εφαρμόσομε αυτή την παραγγελία: «Όπως εγώ σας αγάπησα, έτσι κι εσείς να αγαπάτε ο ένας τον άλλο».
