Στις 21 Μαρτίου 2011, ημέρα Δευτέρα, στις 6.30 μ.μ. στον Καθεδρικό Καθολικό Ιερό Ναό του Αγίου Γεωργίου στην Άνω Σύρο, έγινε η παρουσίαση της μελέτης αποκατάστασης του εκκλησιαστικού συγκροτήματος που περιβάλλει το ναό αυτό, η οποία συντάχτηκε από το γνωστό απανωσυριανό αρχιτέκτονα κ. Ιωσήφ Στεφάνου, Καθηγητή του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου και τη μελετητική ομάδα που αποτελείται από αρχιτέκτονες, πολιτικούς μηχανικούς, μηχανολόγους μηχανικούς και συντηρητές έργων τέχνης. Προσπάθειες πολλών χρόνων του Καθολικού Επισκόπου Σύρου Σεβασμιοτάτου π. Φραγκίσκου Παπαμανώλη, πήραν πια το δρόμο της υλοποίησής τους, αφού το έργο έχει ενταχθεί στο Εθνικό Στρατηγικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης (ΕΣΠΑ) με προϋπολογισμό δαπάνης 2,5 εκ. ευρώ και θα εκτελεσθεί από το Υπουργείο Πολιτισμού. Το εκκλησιαστικό συγκρότημα περιλαμβάνει τον ιερό ναό του Αγίου Γεωργίου, το καμπαναριό, το βαπτιστήριο, το σκευοφυλάκιο, την αίθουσα φιλοξενίας, το κτίριο του ιστορικού αρχείου, το επισκοπικό οίκημα, την ερειπωμένη οικία και τον περιβάλλοντα χώρο.
Η παρουσίαση της μελέτης έγινε από τον κ. Ιωσήφ Στεφάνου, τους αρχιτέκτονες κ.κ. Σμαράγδα Πετράτου-Φραγκιαδάκη και Μιχαήλ Προβελέγγιο, το συντηρητή έργων τέχνης κ. Μηνά Χατζηχρήστου και το μηχανολόγο κ. Γιάννη Τσέλο, μπροστά σε ένα πολυπληθές ακροατήριο και με παρόντες τον Σεβασμιότατο Επίσκοπο Σύρου π. Φραγκίσκο και τον Σεβασμιότατο Μητροπολίτη Σύρου κ.κ. Δωρόθεο Β΄, Ιερείς και Μοναχούς της τοπικής καθολικής εκκλησίας, το Βουλευτή Κυκλάδων κ. Γεώργιο Παπαμανώλη, τον Αντιπεριφερειάρχη Νοτίου Αιγαίου κ. Τζώρτζη Μακρυωνίτη, το Δήμαρχο Σύρου-Ερμούπουλης κ. Ιωάννη Δεκαβάλλα, τους Αντιδημάρχους κ.κ. Φώτιο Ξαγοράρη και Δημήτριο Ρούσσο, τον επικεφαλής της μείζονος μειοψηφίας του Δήμου Σύρου-Ερμούπολης κ. Γεώργιο Πάπιτση, περιφερειακούς, δημοτικούς και τοπικούς συμβούλους, τον πρώην Νομάρχη Κυκλάδων κ. Δημήτριο Μπάιλα, προϊσταμένους τεχνικών υπηρεσιών, αρχιτέκτονες και πολιτικούς μηχανικούς, εργολάβους, οικοδόμους και άλλους τεχνικούς. Μηνύματα για την εκδήλωση, στην οποία δεν μπόρεσαν να παρευρεθούν, έστειλαν ο κ. Παναγιώτης Ρήγας, Υφυπουργός Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας και ο κ. Βασίλειος Μπρακουμάτσος, πρώην Γενικός Γραμματέας της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, που ήταν και εκείνος που είχε υπογράψει την απόφαση ένταξης του έργου στο πρόγραμμα ΕΣΠΑ.
Ο κ. Ιωσήφ Στεφάνου, εκδηλώνοντας την ικανοποίησή του για το έργο, χαιρέτησε και ευχαρίστησε τους παρευρισκόμενους για την παρουσία τους και κάλεσε το Σεβασμιότατο π. Φραγκίσκο να πάρει το λόγο. Ο Σεβασμιότατος χαιρετίζοντας το Σεβασμιότατο Μητροπολίτη, τους εκπροσώπους των Αρχών και τους παρόντες, ευχαρίστησε όλους εκείνους που βοήθησαν να φθάσει το έργο στα πρόθυρα της προκήρυξης του διαγωνισμού, με συντελεστές του τον κ. Ιωσήφ Στεφάνου και το επιτελείο του και, αφού αναφέρθηκε στη μεγάλη σημασία της εκτέλεσης του έργου αυτού, πρόσθεσε ότι η παρουσίαση της μελέτης γίνεται μέσα στο Ναό, διότι το έργο αφορά τον ίδιο αυτόν Ναό. Στο βάθρο επανήλθε ο κ. Στεφάνου και άρχισαν να προβάλλονται σλάιτς με εικόνες από στοιχεία της μελέτης και της αποκατάστασης του ναού και των χώρων που τον περιβάλλουν, ενώ, μέσα σε ένα κατανυκτικό περιβάλλον, σε άκρα σιγή και με χαμηλωμένο το φωτισμό, ακούστηκε από CD ο θαυμάσιος ύμνος «Ave Maria» του Φράντς Σούμπερτ, που έψαλε ο περίφημος τενόρος Λουτσιάνο Παβαρότι. Ο κ. Στεφάνου αναφέρθηκε στο “ξεκίνημα”, πριν από κάποια χρόνια, των κινητοποιήσεων για την εκτέλεση του έργου, όταν ο Σεβασμιότατος π. Φραγκίσκος του είχε εκθέσει το σοβαρό προβληματισμό του για την κατάσταση του ναού, αφού ήδη είχαν αρχίσει να εμφανίζονται έντονα τα σημάδια της φθοράς του από τις σοβαρές ζημιές που είχε υποστεί από την υγρασία, από κεραυνούς, από τους σφοδρούς ανέμους που πνέουν στη περιοχή, από άλλες αιτίες και φυσικά τον πανδαμάτορα χρόνο. «Έτσι λοιπόν, ξεκινήσαμε η ομάδα των συναδέλφων μου και εγώ να ιεραρχούμε τις ενέργειες που έπρεπε να γίνουν, με πρώτες και κύριες τη χρηματοδότηση του έργου από κάποιον φορέα και τη σύνταξη της μελέτης. Έπεσε και ο κεραυνός στις 22/2/2009 που προξένησε σοβαρότατες ζημιές στο ναό και στο καμπαναριό, γεγονός που ευαισθητοποίησε τους συριανούς, την τοπική αυτοδιοίκηση και άλλους τοπικούς παράγοντες, που πλέον θεώρησαν επιβεβλημένη και επείγουσα την επισκευή του ναού και των χώρων που τον περιβάλλουν, υποσχόμενοι άμεση και αποφασιστική στήριξη κάθε ενέργειας για την εκτέλεση του έργου. Μετά ο κ. Στεφάνου, και ενώ συνεχιζόταν η προβολή των σλάιτς, έκανε μια αναδρομή στο παρελθόν για το ναό του Αγίου Γεωργίου, επισημαίνοντας το γεγονός της απώλειας των αρχείων της Επισκοπής με την πυρπόληση από τους Τούρκους το 1617 του οικισμού της Άνω Σύρου και της επισκοπής, και τον απαγχονισμό στο κατάρτι του πλοίου τους του επισκόπου Ανδρέα Κάργα και του ιερέα Μιχαήλ Γουτζίνο (17/10/1617). Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι να περιορίζεται σε κάποιες ενδείξεις η ίδρυση του ναού, όπως είναι αυτή όταν εγκατέλειψαν οι νησιώτες τα παράλια και εγκαταστάθηκαν στο Κάστρο, περί τον 6ο μ.Χ. αιώνα, όπου τότε άρχισε να δημιουργείται ο οικισμός της Άνω Σύρου με το ναΐδριο του Αγίου Γεωργίου. Ακολούθησαν αρκετές προσπάθειες επισκόπων της Σύρου, που αποσκοπούσαν στην επισκευή του υπάρχοντος ναού ή στην ανέγερση νέου, ώσπου φθάσαμε στην περίοδο 1832-1834, όπου ο επίσκοπος Σύρου Αλούσιος Μαρία Μπλάντσις κατεδαφίζει τον υπάρχοντα ναό και στη θέση του ανεγείρει το σημερινό, σε μια εποχή που είχε αρχίσει η ανάπτυξη της Σύρου και η ίδρυση του νέου οικισμού της Ερμούπολης. Το έργο του νέου ναού ανατέθηκε στον αρχιτέκτονα Χατζησίμο Νικολάου, από την Τήνο, που συνεργαζόταν με τον αρχιτέκτονα Ευστράτιο Καλονάρη, στους οποίους είχαν ανατεθεί οι εργασίες ανέγερσης των ναών της Μεγαλόχαρης στην Τήνο και της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος στην Ερμούπολη (Μητρόπολη Σύρου). Ο ναός του Αγίου Γεωργίου εμπλουτίζεται σταδιακά με ιερά βήματα, εικόνες, τοιχογραφίες, αγάλματα κ.ά. Το 1894, κατά τη διάρκεια τελετής, ισχυρός κεραυνός χτυπά το ναό, από τον οποίο βρήκαν τραγικό θάνατο ένας διάκονος και δυο πιστοί, προξενώντας σοβαρές ζημιές και στο καμπαναριό. Ο Επίσκοπος Γεώργιος Ξενόπουλος έκανε μικρές εργασίες στο ναό και υπερύψωσε τον εξώστη (τρουμπούνα) για να χωρέσει το εκκλησιαστικό όργανο που είχε δοθεί από τον καθεδρικό ναό της Αθήνας. Ο εξώστης αυτός διαμορφώθηκε εξωτερικά από τον ομιλούντα, επί αρχιερατείας του επισκόπου π. Φραγκίσκου, προκειμένου να εναρμονίζεται με το περιβάλλον και την αρχιτεκτονική του ναού».
Την παρουσίαση της μελέτης συνέχισαν και ολοκλήρωσαν οι αρχιτέκτονες κ.κ Σμαράγδα Πετράτου-Φραγκιαδάκη και Μιχαήλ Προβελέγγιος, ο συντηρητής έργων τέχνης κ. Μηνάς Χατζηχρήστου και ο μηχανολόγος κ. Γιάννης Τσέλος, οι οποίοι έδωσαν, ο καθένας στο αντικείμενό του, πολύ παραστατικά, τα αρχιτεκτονικά, κατασκευαστικά, περιβαλλοντικά και άλλα στοιχεία που συνθέτουν, εδώ και 177 χρόνια, την αρχιτεκτονική δομή του ναού, περιλαμβάνοντας στις αναφορές τους και την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει ο ναός από τις φθορές που έχει υποστεί. Ακολούθησε η αναφορά στις νέες και τις συμπληρωματικές εργασίες που προβλέπεται να εκτελεστούν, ανά κατηγορία και στην αποκατάσταση-επαναφορά στη αρχική τους μορφή φθαρθέντων στοιχείων, όπως ειδικότερα οι εργασίες αυτές προβλέπονται στη μελέτη που έχει συνταχθεί. Μίλησαν ακόμη για τις κλιματολογικές συνθήκες της περιοχής και για διάφορα άλλα στοιχεία του οικισμού της Άνω Σύρου, καθώς και για τους τρόπους ασφάλειας και προφύλαξης των κατασκευών που υπάρχουν μέσα στο ναό (βήματα, τοιχογραφίες, λειτουργικάλατρευτικά αντικείμενα κ.λ.π.) αφού ο ναός, λόγω του πλήθους των εργασιών, θα καταστεί ένα εργοτάξιο. Στον επίλογό του ο κ. Ιωσήφ Στεφάνου ευχαρίστησε τους συνεργάτες του, ευχόμενος η καινούρια συνάντηση να γίνει σύντομα στον νέο ναό. Ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Σύρου κ.κ. Δωρόθεος Β΄, αφού έδωσε τα συγχαρητήριά του στον κ. Στεφάνου και τους συνεργάτες του, ευχήθηκε να μη φύγει με την ολοκλήρωση των εργασιών του ναού ο Σεβασμιότατος κ. Φραγκίσκος (επικείμενη παραίτησή του λόγω ορίου ηλικίας) που προσφέρει τόσα πολλά, αλλά να παραμείνει για πολύ καιρό ακόμη στην επισκοπική του έδρα.
Η συνέχεια δόθηκε στην ενοριακή αίθουσα, που βρίσκεται δίπλα στο ναό όπου υπήρξε το αδιαχώρητο. Με επικεφαλής τούς δύο Επισκόπους, δημιουργήθηκε μια απλή, αλλά πολύ όμορφη οικογενειακή ατμόσφαιρα, με έκδηλη την ικανοποίηση των παρευρισκομένων για το σημαντικό έργο της επισκευής του ναού, όπου ήταν και το κύριο θέμα των συζητήσεών τους, και με την ευχή για τη γρήγορη εκτέλεση των εργασιών να διαχέεται στο χώρο. Συγχρόνως απολάμβαναν ποικιλία νοστιμότατων μεζέδων και γλυκισμάτων που ετοίμασαν κυρίες της ενορίας του Αγίου Γεωργίου και που συνοδεύονταν από ντόπιο κρασί, τσικουδιά και αναψυκτικά. Όλοι τις ευχαρίστησαν γι’ αυτή την καλόκαρδη και αυθόρμητη υποδοχή και προσφορά τους. Παρούσα και η «ΑΙΓΑΙΟ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ», που κατέγραψε την όλη εκδήλωση στο ναό, με πρωτεργάτη, όπως πάντα, τον κ. Μπάμπη Κουλούρα. Εμείς, πέραν από τη χαρά και συγκίνηση που αισθανόμαστε που ο « Άη Γιώρης μας» (έτσι ονομάζουμε το ναό μας όσοι ζήσαμε κοντά του λίγο πάνω, λίγο κάτω από 50, 60 και 70 χρόνια τώρα) θα ‘’ντυθεί και πάλι με τα καλά του’’. Αυτός ο ναός, που ως μνημείο αποτελεί το στολίδι του λόφου της Άνω Σύρου και ένα σύμβολο της ιστορίας του νησιού και που, ως καθεδρικός ναός των καθολικών της Σύρου, αποτελεί το ορατό σημείο ενότητας κλήρου και πιστών της τοπικής Καθολικής Εκκλησίας. Είθε η ολόψυχη ευχή όλων μας για την ολοκλήρωση του έργου να πραγματοποιηθεί το συντομότερο.
« Αι μου Γιώργη φύλακα, απάντα το νησί μας ».
Σύρος, 21 Μαρτίου 2011
Ισίδωρος Γ. Σαλάχας
