ΟΙ ΛΑΪΚOΙ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ
ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Σε δύο προηγούμενα κείμενά μας, προσπαθήσαμε να σκιαγραφήσουμε το ρόλο του Επισκόπου και του Πρεσβυτέρου μέσα στην Εκκλησία. Στο παρόν άρθρο θα επιχειρήσουμε να αναπτύξουμε το θέμα: Ο ρόλος των λαϊκών μέσα στην Εκκλησία ή ακόμα καλύτερα τι εννοούμε με τη λέξη «λαϊκός» στην εκκλησιαστική ορολογία.
Αρχικά, χρειάζεται μια φιλολογική επισήμανση. Πολλές ευρωπαϊκές γλώσσες έχουν δανειστεί από την ελληνική τη λέξη «λαϊκός». Οι ομιλούντες αυτές τις γλώσσες, στα πλαίσια της εκκλησιαστικής ορολογίας, όταν ακούν τη λέξη «λαϊκός», αντιλαμβάνονται ότι πρόκειται για τον μη-κληρικό. Οι ελληνόφωνοι, όμως, όταν μεταχειρίζονται αυτήν τη λέξη, εννοούν, πολλές φορές και κάτι περισσότερο. Το Λεξικό του Γ. Μπαμπινιώτη «Για το Σχολείο και το Γραφείο» (σελ. 564), εξηγεί ως εξής το λήμμα «λαϊκός»: Αυτή η λέξη «σχετίζεται αμέσως με το λαό ή κάτι που προέρχεται από αυτόν: τέχνη/χοροί/τραγούδι/μουσική, λαϊκή αγορά, λαϊκά δικαστήρια…». Στο λεξικό δεν υπάρχει καμία αναφορά στην εκκλησιαστική σημασία του λήμματος ως «ο μη κληρικός».
Στόχος μας είναι, να αναπτύξουμε το ποια είναι η θέση των λαϊκών μέσα στην Εκκλησία, βασιζόμενοι, όπως πάντα, στα επίσημα ντοκουμέντα της Καθολικής Εκκλησίας κυρίως σ’ αυτά της Β’ Συνόδου του Βατικανού και στην πολύ σπουδαία Παραίνεση «Christifideles laici» (Οι χριστιανοί λαϊκοί) της 30ης Δεκεμβρίου 1988, του Αγίου Πάπα Ιωάννη-Παύλου του Β’. Αυτή η Παραίνεση αποτελεί μια σύνθεση της διδασκαλίας της Συνόδου των Επισκόπων, που πραγματοποιήθηκε στην Ρώμη το 1987, και είχε ως θέμα: «Κλήση και Αποστολή των λαϊκών μέσα στην Εκκλησία».
ΘΕΟΛΟΓΙΚΟΣ ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΛΕΞΗΣ «ΛΑΪΚΟΣ»
Ο όρος «λαϊκός» έχει μία μακρόχρονη και ταλαιπωρημένη ιστορία: στη συνέχεια θα επιχειρήσουμε μία πολύ συνοπτική σκιαγράφηση της ιστορίας αυτού του όρου. Στον ελληνορωμαϊκό κόσμο η λέξη «λαός» χρησιμοποιούνταν για να ξεχωρίζεται το σύνολο του πληθυσμού από αυτούς που κυβερνούσαν.
Στην Παλαιά Διαθήκη ο όρος «λαϊκός» προσδιόριζε γενικά όλο το λαό του Θεού. Στην Καινή Διαθήκη δε συναντάμε σε κανένα μέρος τη λέξη «λαϊκός» και όλα τα μέλη της χριστιανικής κοινότητας καλούνται «άγιοι», «μαθητές», «αδελφοί».
Βρίσκουμε για πρώτη φορά τη λέξη «λαϊκός» γύρω στο έτος 95, στην Επιστολή προς Κορινθίους (40,6) του Πάπα Κλήμεντα Ρώμης (35-99 μ.Χ.). Στη συνέχεια συναντάμε αυτό τον όρο όλο και πιο συχνά. Κατά τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες η λέξη «λαϊκός» όριζε:
α) ένα μέλος του Λαού του Θεού.
β) ένα μέλος ξεχωριστό από τη ιεραρχία, μέσα στη χριστιανική κοινότητα
γ) τον χριστιανό που έχει μια ειδική και κανονική σχέση με τα εγκόσμια.
Στην σύγχρονη Εκκλησία ο όρος «λαϊκός» παρουσιάζεται με τρεις εκκλησιολογικές έννοιες:
α) τη γενική έννοια του «Λαού του Θεού» που περιέχει όλους τους βαφτισμένους.
β) την έννοια του «μη-κληρικού», δηλαδή μ’ αυτόν τον όρο καθορίζεται το μέλος του λαού του Θεού που δεν ανήκει σε καμία από τις βαθμίδες της ιεραρχίας,
γ) τέλος έχει την έννοια της «εγκοσμιότητας» με τη θετική σημασία της λέξης. Προσδιορίζει τον χριστιανό που δεν αποκόπτεται από τον κόσμο και τις δομές του με τη χειροτονία ή με την αφιέρωση στη μοναχική ζωή, αλλά παραμένει μέσα στις δομές της ζωής του κόσμου, όπου έμπρακτα υπηρετεί τον Θεό και αναζητεί τη βασιλεία του Θεού δια μέσω, ακριβώς, των εγκοσμίων -αυτών- δομών.
Ο ΛΑΪΚΟΣ ΣΤΗ Β’ ΣΥΝΟΔΟ ΤΟΥ ΒΑΤΙΚΑΝΟΥ
Τα διάφορα θεολογικά ρεύματα υπογραμμίζουν ξεκάθαρα τη μία ή την άλλη απ’ αυτές τις έννοιες.
Η Β’ Σύνοδος του Βατικανού μας δίνει έναν ορισμό του λαϊκού που προκύπτει από τη σύνθεση αυτής της τριπλής λαϊκότητας:
«Με το όνομα “λαϊκοί ” εννοούμε, εδώ, όλους τους πιστούς που δεν είναι μέλη της ιερατικής τάξης και της αναγνωρισμένης από την Εκκλησία τάξης των μοναχών, δηλαδή τους πιστούς εκείνους που, αφού ενσωματώθηκαν με το βάπτισμά τους στο Χριστό, κι έγιναν Λαός του Θεού και συμμέτοχοι στο ιερατικό, προφητικό και βασιλικό αξίωμα του Χριστού, εκπληρώνουν μέσα στην Εκκλησία και μέσα στον κόσμο, ανάλογα με τις δυνατότητες του καθενός, την αποστολή όλου του χριστιανικού λαού» (Δογματική Διάταξη «Περί Εκκλησίας» Lumen Gentium = LG, αρ. 31 α).
Αυτός ο ορισμός του «λαϊκού» που δίνεται από τη Σύνοδο, αποτελείται από δύο σκέλη: ένα αρνητικό – οι «λαϊκοί» δεν είναι κληρικοί και δεν είναι μοναχοί και ένα θετικό: οι λαϊκοί είναι όλοι οι χριστιανοί, ενσωματωμένοι στο Χριστό με το βάφτισμα, Λαός του Θεού και συμμέτοχοι στο ιερατικό, προφητικό και βασιλικό αξίωμα του Χριστού.
Το γεγονός ότι ο λαϊκός δεν είναι κληρικός, δεν επιφέρει κανένα θετικό η αρνητικό στοιχείο στον βαφτισμένο. Το θετικό στοιχείο προκύπτει από το γεγονός ότι ο πιστός είναι χριστιανός, είναι ενσωματωμένος στο Χριστό, ανήκει στο Λαό του Θεού. Με αυτήν την έννοια η «λαϊκότητα» αποτελεί το χαρακτηριστικό κάθε χριστιανού. Έτσι, μπορούμε να πούμε, πως κάθε χριστιανός είναι «λαϊκός» γιατί ανήκει στο Λαό του Θεού: και ο κληρικός και ο μοναχός είναι «λαϊκοί», όπως εξ’ άλλου κάθε χριστιανός μη-κληρικός είναι «εκκλησιαστικός», ανήκει στην Εκκλησία, συμμετέχει στο βασιλικό Ιερατείο του Χριστού: «Αλλά εσείς είσθε εκλεκτή γενιά, βασιλικό ιερατείο, ένα άγιο έθνος, ένας λαός που ανήκει στο Θεό, για να αναγγείλετε τις αρετές εκείνου που σας κάλεσε μέσα απ’ το σκοτάδι στο θαυμαστό του φως. Εσείς που κάποτε δεν ήσασταν λαός, αλλά τώρα είσθε λαός του Θεού» (Α’ Πέτρου, 2, 9-10) .
Ενώ η «αρνητική» (μη κληρικός) συνιστώσα του ορισμού «λαϊκός», αναφέρεται στην κοινωνιολογική πλευρά της χριστιανικής εικόνας του λαϊκού (δεν ανήκει σε μία κοινωνική τάξη (τον κλήρο) . Αντίθετα, η «θετική» αναφορά, αφορά στην οντολογική του φύση (είναι ο Λαός του Θεού) . Αλλά αυτή από μόνη της δεν αρκεί να χαρακτηρίσει την ιδιαιτερότητα του «λαϊκού», διότι είναι κοινή για κάθε χριστιανό, και για τους κληρικούς. Η Σύνοδος προσθέτει ένα τρίτο θετικό στοιχείο που θέλει να προσδιορίσει τον αποκλειστικό χαρακτήρα του «λαϊκού»: την «εγκοσμιότητα»: «Ο κοσμικός χαρακτήρας ταιριάζει ιδιαίτερα στους λαϊκούς…Αυτοί έχουν την ιδιαίτερη κλήση να αναζητούν το Θεό, ασχολούμενοι με τα εγκόσμια και να τα εφαρμόζουν σύμφωνα με το θέλημα του Θεού. Ζουν μέσα στον κόσμο, δοσμένοι σ’ όλα και στο καθένα από τα καθήκοντα και τις υποθέσεις του κόσμου, και στις τακτικές συνθήκες της οικογενειακής και κοινωνικής ζωής, με τις οποίες είναι συνυφασμένη η ζωή τους» (Βλ. LG, αρ. 31β).
Κι όμως, η «εγκοσμιότητα» αν και αποτελεί ιδιαίτερο γνώρισμα για τους λαϊκούς, ωστόσο δεν είναι αποκλειστικότητα δική τους. Πραγματικά και «οι κληρικοί, … μερικές φορές μπορούν ν’ ασχοληθούν με εγκόσμια πράγματα, ακόμα και να εξασκήσουν ένα κοσμικό επάγγελμα» (LG, αρ. 31β ). Εν τούτοις η «εγκοσμιότητα», σύμφωνα με τη Σύνοδο, «ταιριάζει ιδιαίτερα στους λαϊκούς» και δε συνίσταται σ’ ένα εξωτερικό στοιχείο αλλά αποτελεί συστατικό της χριστιανικής του υπόστασης. Ο «λαϊκός» , λοιπόν, είναι ο «εγκόσμιος» χριστιανός», ο «άνθρωπος στον κόσμο και με τον κόσμο».
Αυτή η διδασκαλία της Β’ Βατικανής Συνόδου πυροδότησε νέες συζητήσεις. Αρκετοί θεολόγοι, ξεκινώντας ακριβώς από τη διδασκαλία της «Lumen Gentium» (Φως των Εθνών), προσπάθησαν να ξεπεράσουν αυτόν τον ορισμό του λαϊκού και την ίδια την έννοια της λαϊκότητας στα πλαίσια της εκκλησιολογίας της κοινωνίας και υποστήριξαν ότι η λαϊκότητα αποτελεί διάσταση όλης της Εκκλησίας. Όλοι οι χριστιανοί, μη εξαιρουμένων των κληρικών και των μοναχών, χαρακτηρίζονται από την εγκοσμιότητα και από την λαϊκότητα.
Η σύγχρονη Θεολογία αξιοποιεί στα μέγιστα την έννοια της Εκκλησίας ως Μυστήριο Κοινωνίας, μέσα στην οποία κάθε βαπτισμένος έχει ένα χάρισμα να εξασκήσει, για να προσδιορίσει καλύτερα τη θέση του λαϊκού μέσα στην Εκκλησία.
Ο ΛΑΪΚΟΣ ΜΕΣΑ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
ΩΣ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ
Η ΣΥΝΟΔΟΣ ΤΩΝ ΕΠΙΣΚΟΠΩΝ ΤΟΥ 1987
Αυτός ο προβληματισμός ήταν έντονα παρόν και κατά τη διάρκεια της Συνόδου των επισκόπων του 1987 που είχε ως αποκλειστικό θέμα τους λαϊκούς.
Οι διάφορες εθνικές ιεραρχίες αντανακλούσαν γύρω από την φύση του λαϊκού τις λιγότερο ή περισσότερο προωθημένες θέσεις των θεολογικών σχολών που τους ενέπνεαν.
Στις τελικές προτάσεις φαίνεται που υπάρχει η προσπάθεια μιας σύνθεσης που αποφεύγει, όμως, να δώσει έναν ορισμό για το τι είναι ο λαϊκός και αρκείται να τον περιγράψει. Πράγματι η Γ’ πρόταση του τελικού ανακοινωθέντος της Συνόδου λέει: «Όλοι οι χριστιανοί, άντρες και γυναίκες, είναι ενσωματωμένοι στο Χριστό μέσω του βαφτίσματος, έχουν το ίδιο χριστιανικό αξίωμα και μαζί αποτελούν το Λαό του Θεού. Γι’ αυτό είναι ανάγκη να φωτιστεί και η θετική περιγραφή της κλήσης και της αποστολής του λαϊκού. Για να επιτευχθεί αυτό, είναι ανάγκη να ενισχυθεί και να εμβαθυνθεί η μελέτη της διδασκαλίας της Β’ Βατικανής Συνόδου, υπό το φως των πιο πρόσφατων εγγράφων της διδασκαλίας της Εκκλησίας, έχοντας επίσης υπόψη την εμπειρία της εκκλησιαστικής ζωής υπό την καθοδήγηση του Αγίου Πνεύματος… Οι χριστιανοί λαϊκοί είναι, λοιπόν, ζωντανά και συνυπεύθυνα μέλη της Εκκλησίας, η οποία είναι μία προφητική, ιερατική και βασιλική κοινότητα. Σ’ αυτή την αποστολή της Εκκλησίας… οι λαϊκοί συμμετέχουν, κυρίως, σύμφωνα με την κοσμική τους διάσταση».
Η «ΚΟΣΜΙΚΟΤΗΤΑ» ΤΟΥ ΛΑΪΚΟΥ
Η κοσμική κατάσταση της ζωής στην εργασία, στην οικογένεια, στην κοινωνία κ.λπ. ωθεί τους λαϊκούς πιστούς να εφαρμόσουν τα εγκόσμια αγαθά σύμφωνα με το θέλημα του Θεού και να αγιάσουν τους εαυτούς τους και τους υπόλοιπους συμπολίτες, αναδεικνύοντας έτσι ότι, αυτή η σωτήρια που έφερε ο Χριστός, αφορά τον άνθρωπο στην ολότητά του. Δεν πρέπει, επομένως, να προσδιορίσουμε τον κοσμικό χαρακτήρα του χριστιανού λαϊκού μόνο από την κοινωνιολογική, αλλά κυρίως από τη θεολογική του έννοια. Πρέπει να ερμηνεύσουμε τον κοσμικό χαρακτήρα υπό το φως της δημιουργικής πράξης του Θεού που εμπιστεύτηκε τον κόσμο στους άνδρες και στις γυναίκες, για να συμμετέχουν στο δημιουργικό έργο και να απελευθερώσουν την ίδια τη δημιουργία από την επιρροή της αμαρτίας και να εξαγιάσουν τους εαυτούς τους είτε με το γάμο είτε με την άγαμη ζωή, στην οικογένεια, στον επαγγελματικό βίο και στις διάφορες κοινωνικές δραστηριότητες. Με αυτόν τον τρόπο, μέσω της συμμετοχής τους στις κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές δραστηριότητες, εν Χριστώ, προσφέρουν τη μαρτυρία για το νέο κόσμο. Οι λαϊκοί, όντας πλήρως μέλη της Εκκλησίας, συμμετέχουν και στην προφητική αποστολή της, αναγγέλλοντας το Χριστό με τα έργα και με τα λόγια, σε κάθε περίπτωση της ζωής των ανθρώπων.
Η ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗ ΠΑΡΑΙΝΕΣΗ «CHRISTIFIDELES LAICI»
O Πάπας Ιωάννης Παύλος Β’, άγιος -σήμερα- της Καθολικής Εκκλησίας, είχε στα χέρια του όλη αυτή την κίνηση, όλες αυτές τις απόψεις και μαζί τις δεσμεύσεις της Β’ Βατικανής Συνόδου. Έπρεπε να κάνει μια σύνθεση και ταυτόχρονα ένα βήμα εμπρός. Αυτό έγινε με την Παραίνεση «Christifideles laici». Σε αυτό το σπουδαίο ντοκουμέντο αναπτύσσεται η θεολογία της Εκκλησίας ως Μυστήριο Κοινωνίας, περισσότερο από κάθε άλλο ντοκουμέντο της Αγίας Έδρας.
Ο ΘΕΟΛΟΓΙΚΟΣ «ΝΕΩΤΕΡΙΣΜΟΣ» ΤΗΣ
«CHRISTIFIDELES LAICI».
Ο καρδινάλιος Pironio παρουσιάζοντας στους δημοσιογράφους την Παραίνεση «Christifideles laici» (Οι λαϊκοί Χριστιανοί) , υποστήριζε ότι σ’ αυτή δεν υπάρχουν θεολογικοί «νεωτερισμοί», ούτε στην θεωρία και ούτε και στην πράξη. Ωστόσο «η πραγματική και βαθιά ανανέωση είναι η ακόλουθη: Η πλαισίωση του θέματος των λαϊκών σε μία γνήσια εκκλησιολογία της κοινωνίας: οι χριστιανοί λαϊκοί δε θεωρούνται σαν κάτι το χωριστό, το ξεκομμένο, αλλά τοποθετούνται μέσα στη σφαιρική ολότητα μίας Εκκλησίας που είναι ουσιαστικά εν Χριστώ κοινωνία (βλ. LG, 1) και ταυτόχρονα παγκόσμιο μυστήριο σωτηρίας» (βλ. LG, 48).
Βέβαια δεν είναι και τόσο παρήγορο να μιλάμε για ανανεωτική τάση το ότι, επιτέλους, αρχίζουμε και παίρνουμε στα σοβαρά την Εκκλησία ως «μυστήριο κοινωνίας» και όχι απλώς ως ιεραρχημένη πυραμιδοειδής «τέλεια κοινότητα» στην οποία οι λαϊκοί βρίσκονται στη βάση της πυραμίδας και το Ιερατείο στην κορυφή! Κάλιο αργά παρά ποτέ… Αυτό, όμως, που πρέπει να υπογραμμίσουμε εδώ, είναι ότι αυτό το μυστήριο κοινωνίας που είναι η Εκκλησία, δεν παραμένει μια αφηρημένη ιδέα αλλά τοποθετείται στο χωροχρόνο της σημερινής μας κοινωνίας με τους πόθους της, τις ανάγκες της και τα προβλήματά της. «Νέες καταστάσεις, εκκλησιαστικές, κοινωνικές, οικονομικές, πολιτικές και μορφωτικές, απαιτούν σήμερα με ιδιαίτερη δύναμη, την δράση των πιστών λαϊκών» (Παραίνεση “Christifideles laici”, αρ. 3.) και απαιτούν, συνεπώς, την αντίληψη και την πραγματοποίηση αυτής της δράσης στα πλαίσια μιας Εκκλησίας που συλλαμβάνεται και βιώνεται ως «μυστήριο κοινωνίας».
Μερικά «σημεία των καιρών» και «χαρίσματα» του Πνεύματος που χαρακτήρισαν και εξακολουθούν να χαρακτηρίζουν τη ζωή της Εκκλησίας στη μετασυνοδική περίοδο, ώθησαν τη Σύνοδο των Επισκόπων του 1987 και την Παραίνεση «Christifideles laici», να αξιοποιήσουν το γεγονός της Εκκλησίας ως «μυστήριο κοινωνίας». Ο Πάπας υπενθυμίζει την εμπειρία κοινωνίας και διακονίας που αυτά τα τελευταία χρόνια έχουν εμπλουτίσει τη ζωή της Εκκλησίας και κυρίως το όλο και περισσότερο αυξανόμενο φαινόμενο εκείνων των λαϊκών που συγκεντρώνονται σε κοινότητες «τόσο που μπορούμε να μιλήσουμε για μία νέα συνενωτική εποχή των λαϊκών» (Παραίνεση “Christifideles laici”, αρ. 29).
ΟΙ ΛΑΪΚΟΙ ΚΑΙ Η ΕΚΚΛΗΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ
Στα πλαίσια αυτής της εκκλησιολογίας της κοινωνίας, η Παραίνεση «Christifideles laici» προσπαθεί να βρει το κλειδί της ερμηνείας της φύσης και της αποστολής του λαϊκού: «Μόνο μέσα στο μυστήριο της Εκκλησίας ως μυστήριο κοινωνίας, αποκαλύπτεται η ταυτότητα των χριστιανών λαϊκών, το πρωταρχικό αξίωμά τους. Και μόνο στα πλαίσια αυτού του αξιώματος μπορούμε να προσδιορίσουμε την κλήση τους και την αποστολή τους μέσα στην Εκκλησία και στον κόσμο» (Παραίνεση “Christifideles laici“, αρ. 8).
Πράγματι, η ταυτότητα και η ειδική κλήση των λαϊκών δεν μπορούν να εννοηθούν και να βιωθούν παρά μέσα στα διαπροσωπικά πλαίσια ή τη «συσχέτιση» των προσώπων που αποτελούν τη χριστιανική κοινότητα. Αυτό σημαίνει ότι η ταυτότητα και η κλήση των λαϊκών πρέπει ν’ αναζητηθεί ταυτόχρονα από το κοινό που ενώνει όλους τους χριστιανούς και από το ειδικό χάρισμα που χαρακτηρίζει κάθε πιστό και τον καθιστά μέσα στην κοινότητα μοναδικό και αναντικάταστατο μέλος του σώματος.
Από τη στιγμή που αυτή είναι η σωστή ερμηνευτική διάσταση της Εκκλησίας μέσα στην οποία τοποθετείται η κλήση και η αποστολή των λαϊκών, γίνεται κατανοητό πως αφ’ ενός, μέσα στο μοναδικό λαό του Θεού «κοινό είναι το αξίωμα των μελών εξ’ αιτίας της αναγέννησής τους εν Χριστώ, κοινή η χάρη των παιδιών [του Θεού], κοινή η κλήση για την αγιότητα, μια μόνο σωτηρία, μια μόνο ελπίδα και αδιάσπαστη αγάπη» (Βλ. LG, 32 – Παραίνεση “Christifideles laici“, αρ. 15). Αφετέρου, «το κοινό αξίωμα που προέρχεται από το βάφτισμα, προσλαμβάνει στους χριστιανούς λαϊκούς μια ιδιότητα που το ξεχωρίζει, χωρίς ωστόσο να το χωρίζει, από τους πρεσβυτέρους, τους μοναχούς και τις μοναχές» (Christifideles laici αρ. 15).
Ως μέλος της Εκκλησίας-μυστήριο – κοινωνίας , ο «λαϊκός» δεν είναι παρά ο χριστιανός ενσωματωμένος, με το βάφτισμα στο μυστήριο της Αγίας Τριάδας. Ακριβώς γι’ αυτό το λόγο συμμετέχει, ουσιαστικά, στο ιερατικό, προφητικό και βασιλικό αξίωμα του Χριστού , αξίωμα που τον καθιστά «χριστιανό», κι επομένως «καλεσμένο», απ’ την ίδια τη χριστιανική του υπόσταση, να ζήσει μια ζωή «άγια», εννοώντας μ’ αυτή τη λέξη να συμμετέχει πλήρως στη ζωή του Θεού, που θέλει να αυτοεπικοινωνήσει μαζί με τον βαφτισμένο (αρ. 16-17). Αυτό σημαίνει, υπογραμμίζει η Παραίνεση, ότι ο «λαϊκός» «όχι μόνο ανήκει στην Εκκλησία, αλλά είναι η Εκκλησία (αρ. 9). Επομένως, «ακριβώς γιατί η συμμετοχή των λαϊκών στο τριπλό αξίωμα του Χριστού προέρχεται από την εκκλησιαστική κοινωνία, απαιτεί να το ζήσουν στην κοινωνία και για την επαύξηση της κοινωνίας» (αρ. 14).
ΟΙ ΛΑΪΚΟΙ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝ ΣΤΗΝ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗ ΔΡΑΣΗ
ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
Απ’ ότι προσπαθήσαμε να συνοψίσουμε μέχρι εδώ, προκύπτει η «συνυπευθυνότητα» των χριστιανών λαϊκών στην ιεραποστολή της Εκκλησίας. Πράγματι η εκκλησιαστική κοινωνία «αντιπροσωπεύει την πηγή και ταυτόχρονα τον καρπό της ιεραποστολής: η κοινωνία είναι ιεραποστολική και η ιεραποστολή είναι κοινωνία» (Christifideles laici αρ. 32). «Η κοινωνία παράγει κοινωνία και διαμορφώνεται ουσιαστικά ως ιεραποστολική κοινωνία». Αυτό σημαίνει ότι η ιεραποστολική δράση των λαϊκών αποτελεί μέρος της ουσιαστικής αποστολής της Εκκλησίας που συνίσταται να διακηρύξουν σε όλους τη θέληση του Θεού να «κοινωνήσει» με τον άνθρωπο.
Ο λαϊκός χριστιανός μέσα στον κόσμο, με την καθημερινή μαρτυρία στον τόπο εργασίας του και γενικά στις διάφορες καθημερινές δραστηριότητες του, συμβάλλει με την εξάσκηση της πίστης και της αγάπης, στην ωρίμανση της βασιλείας του. Άλλωστε, ακόμα και στην πολιτική μπορεί να εμπλακεί ο λαϊκός: «Η υπηρεσία της κοινωνίας πραγματοποιείται με διάφορους τρόπους, που προέρχονται όλοι απ’ αυτή τη χριστιανική αγάπη προς τον πλησίον, που παίρνει παλαιές και νέες μορφές για να προσαρμόζεται στις πιο ποικίλες απαιτήσεις. Αυτή η χριστιανική αγάπη είναι που εμψυχώνει και υποβαστάζει μια πολύ προσεκτική και δραστήρια αλληλεγγύη προς την ολότητα των αναγκών του ανθρώπου…
Η χριστιανική αγάπη, επιπλέον, δεν μπορεί να χωριστεί από τη δικαιοσύνη, και με αυτή την έννοια οι λαϊκοί πιστοί δεν μπορούν απολύτως να αρνηθούν να συμμετέχουν στην πολιτική ζωή, για την επίτευξη του κοινού καλού, δηλ. του καλού όλων των ανθρώπων και του κάθε ανθρώπου» (Παραίνεση “Christifideles laici“, αρ. 41 και 42).
Ιωάννης Σπιτέρης
Αρχιεπίσκοπος
You might be interested in …
«Ο Ιερός Αυγουστίνος, ο Ερευνητής της Πίστης», του σεβασμ. Ιωάννη Σπιτέρη
ΕΙΣΑΓΩΓΗ O Άγιος Αυγουστίνος (354 – 430), επίσκοπος Ιππώνος, «άφησε βαθύτατα αποτυπώματα στην πολιτισμική ζωή της Δύσης, αλλά, μπορούμε να πούμε, και σε ολόκληρο τον κόσμο. Σπάνια ένας πολιτισμός συναντήθηκε με μία […]
Το transitus, ο θάνατος του Αγίου Φραγκίσκου σύμφωνα με τον Νίκο Καζαντζάκη
Στις 4 Οκτωβρίου πανηγυρίζουμε τον Άγιο Φραγκίσκο της Ασίζης. Πέραν μερικών, ελάχιστων εξαιρέσεων, η Εκκλησία εορτάζει τους Αγίους την ημέρα του θανάτου τους, κάτι που ονομάζει: «Ημέρα της γέννησης στους Ουρανούς». O Άγιος Φραγκίσκος πέθανε […]
«Το Μυστήριο της Αγίας Τριάδας είναι τόσο μυστηριώδες;», του σεβασμ. Ιωάννη Σπιτέρη
Έχουμε ήδη αναφερθεί, σε αυτές τις εβδομαδιαίες θεολογικές συναντήσεις μας, στην αποκάλυψη που μας έκαμε ο Ιησούς σχετικά με το Θεό Πατέρα. Αλλά δεν συμπληρώσαμε αυτήν την οριστική αποκάλυψη του Θεού, εκ μέρους […]
Πρόσφατα άρθρα
- Υπάρχει ο Αντίχριστος και ποιος είναι;
- Ανακοίνωση της Ι.Σ.Κ.Ι.Ε. για την επίσκεψη Ad Limina Apostolorum
- Η Εορτή Χριστού Βασιλιά, Προστάτη της Νεολαίας στην Ι. Αρχιεπισκοπή Καθολικών Αθηνών
- Απεβίωσε ο π. Δημήτριος Δαλέζιος τ.Ι. – Την Πέμπτη 21 Νοεμβρίου η Εξόδιος Ακολουθία
- Ο Πάπας Φραγκίσκος απευθύνεται στους συμμετέχοντες στον διάλογο της Ποντιφικής Ακαδημίας για τη Ζωή με θέμα το Κοινό καλό.