Η σταδιακή άρση των περιορισμών εξαιτίας του κορωνοϊού, ενός παγκόσμιου γεγονότος που τα δύο τελευταία χρόνια ταλάνισε και επηρέασε με τρόπο δραματικό και την τοπική μας κοινότητα, επέτρεψαν στην Καθολική Αρχιεπισκοπή της Κέρκυρας και στους λειτουργούς της, να αναβιώσουν – το διάστημα που πέρασε – τις ιερές εκείνες Λιτανεύσεις που συνοδεύουν τις θερινές πανηγύρεις της τοπικής μας Εκκλησίας.
Η Λιτανεία της Παναγίας στη Μεσογγή
Εδώ και πολλά χρόνια, ο μήνας Μάιος, μήνας κατά το έθιμο της λατινικής καθολικής παράδοσης, αφιερωμένος στην Ουράνια Μητέρα μας, «κλείνει» με το παραδοσιακό προσκύνημα στο ποιμαντικό – κατασκηνωτικό κέντρο της Αρχιεπισκοπής μας στη Μεσογγή και με τη Λιτανεία του ομοιώματος της Παναγίας της Λούρδης. Καθώς «λιτανεία» σημαίνει «ικεσία», δηλαδή «προσευχή», έτσι και φέτος, τη Δευτέρα 30 Μαΐου, δεκάδες κερκυραίοι, καθολικοί και ορθόδοξοι, πλαισίωσαν το ομοίωμα της Παναγίας που ευλόγησε τους δρόμους της περιοχής, ψάλλοντας ύμνους και ικεσίες.
Η Λιτανεία προς τιμήν της Παναγίας, αν και αποτελεί μία λαϊκή μορφή ευλάβειας, εντούτοις, αποτελεί μία ισχυρή έκφραση ενός βιώματος πίστης για όλους εκείνους που συμμετέχουν, πιστά, κάθε χρονιά, σ’ αυτή τη συνάντηση με τη μητέρα του Λυτρωτή.
Η Λιτανεία της Αγίας Δωρεάς
Την Κυριακή 5 Ιουνίου, πραγματοποιήθηκε από τον Αρχιεπίσκοπο π. Γεώργιο η χορήγηση του Μυστηρίου της πρώτης Κοινωνίας στα παιδιά των δύο καθολικών ενοριών της Κέρκυρας και συγκεκριμένα στο ναό της Ιεράς Καρδίας του Ιησού. Το απόγευμα της ίδιας ημέρας, πραγματοποιήθηκε η καθιερωμένη Λιτανεία της Αγίας Δωρεάς, η ευλογία στην πλατεία του Δημαρχείου και η δεξίωση στην ενοριακή αίθουσα της πόλεως. H Λιτανεία της Αγίας Δωρεάς, του Χριστού παρόντα στην Αγία Ευχαριστία όπως ερμηνεύεται στη θεολογία της Καθολικής Εκκλησίας, αποτελεί την κορύφωση της εορτής «Corpus Christi» ή «Corpus Domini», του σώματος δηλαδή του Κ.Η.Ι. Χριστού.
Η εορτή αυτή άρχισε να καθιερώνεται σταδιακά το πρώτο μισό του 13ου αι. και οριστικοποιήθηκε από τον Πάπα Ουρβανό το Δ’ στα 1264 με την Βούλα του “Transiturus de hoc mundo”. Με τη θρησκευτική Μεταρρύθμιση, η εορτή της Αγίας Δωρεάς, λόγω των όσων συμβόλιζε για τη δογματική παράδοση της Λατινικής Εκκλησίας, απέκτησε ιδιαίτερη λαμπρότητα και κατείχε έκτοτε ιδιαίτερη βαρύτητα στη λατρευτική συνείδηση των πιστών. Λειτουργικά εορτάζεται την πρώτη Πέμπτη μετά την Κυριακή της Πεντηκοστής, όπου η Θεία Μετάληψη εκτίθεται κατά την λειτουργία και στην συνέχεια, με μεγαλοπρεπή πομπή, λιτανεύεται ευλογώντας τους πιστούς και τις πόλεις.
Η Γαληνοτάτη Δημοκρατία της Βενετίας επισημοποίησε την τέλεση της εορτής της Αγίας Δωρεάς το 1295, ως σημαντικής πλέον εορτής στην επικράτεια και στις κτήσεις της, με διάταγμα του Μεγάλου της Συμβουλίου, ενώ το 1407 προστέθηκε και η Λιτανεία της Αγίας Δωρεάς στο επίσημο της τελετουργικό, όπως την γνωρίζουμε μέχρι σήμερα και στην Κέρκυρα.
Στην Κέρκυρα, σύμφωνα με μαρτυρίες περιηγητών, η Λιτανεία της Αγίας Δωρεάς τελούνταν ήδη από τις αρχές του 15ου αιώνα. Αποτελούσε μάλιστα μία από τις βασικότερες δημόσιες κοινές λατρευτικές εκδηλώσεις που επιβλήθηκαν στα χρόνια της Βενετοκρατίας. Εκτός πάντως από τον Πρωτοπαπά και τον Ορθόδοξο κλήρο, όφειλαν να συμμετάσχουν στη Λιτανεία ακόμη και μέλη της εβραϊκής κοινότητας, ενώ την ιερά πομπή «άνοιγε» η εικόνα της Παναγίας της Δημοσιάνας και του Αγίου Αρσενίου που φυλάσσεται σήμερα στον Μητροπολιτικό Ναό. Στα αρχεία εντοπίζουμε αναφορές για την περιφορά, όπως για το μπαλντακίνο, την ουρανία δηλαδή, κάτω από την οποία ο Καθολικός Αρχιεπίσκοπος λιτάνευε την Θεία Ευχαριστία. Την περίτεχνα κοσμημένη ουρανία κρατούσαν οι Βενετοί αξιωματούχοι, δύο μέλη του ανωτέρου Συμβουλίου της πόλης, ο Βάιλος και ο Γενικός Προβλεπτής Θαλάσσης και στην επιστροφή της προς της Καθολική Μητρόπολη οι εκπρόσωποι του Κερκυραϊκού Συμβουλίου. Η τελευταία μάλιστα Λιτανεία με την υποχρεωτική συμμετοχή των δύο δογμάτων, έγινε στις 4 Ιουνίου 1797, λίγο πριν την κατάλυση της Βενετικής Δημοκρατίας από τον Ναπολέοντα Βοναπάρτη.
Η Λιτανεία της Αγίας Δωρεάς με τα χρόνια υποβαθμίστηκε και μόλις τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια, με την ανάπτυξη της δεύτερης καθολικής ενορίας, αυτής της Ιεράς Καρδίας του Ιησού στην Κωτσέλλα, απέκτησε το χαρακτήρα που διατηρεί έως σήμερα, αποτελώντας μία από τις σπουδαιότερες και πλέον συνεκτικές δημόσιες εκδηλώσεις της Καθολικής Αρχιεπισκοπής και των καθολικών πιστών της στην Κέρκυρα, αλλά και των Ορθοδόξων, για τους οποίους η λιτανεία αυτή αποτελεί μια από τις πιο σημαντικές παραδόσεις στη μακραίωνη ιστορία του τόπου μας.
Η φετινή τελετή ξεκίνησε με τη Θ. Λειτουργία και στις 19:30’ η ιερά πομπή πλαισιωμένη από αγήματα του πολεμικού Ναυτικού και τους αξιωματικούς της Ναυτικής Βάσης και του Φρουραρχείου, προσκόπους, νέους και μέλη των διαφόρων Οργανώσεων που κρατούσαν τα λάβαρα των ναών, τα παιδιά της κατήχησης και του παιδικού σταθμού των Αδελφών της Θείας Αγάπης, ξεκίνησε προς το κέντρο της πόλεως. Σε αυτήν συμμετείχαν οι Φιλαρμονικές Εταιρείες «Μάντζαρος» και «Καποδίστριας», οι Βουλευτές, η Δήμαρχος, εκπρόσωποι των αυτοδιοικητικών αρχών και των σωμάτων ασφαλείας, αλλά και πλήθος κόσμου. Πίσω από το Αγιότατο Μυστήριο, βάδιζαν ο εκπρόσωπος της Ιεράς Μητροπόλεως και ο πάστορας της Αγγλικανικής Εκκλησίας και κάτω από την ουρανία ο Αρχιεπίσκοπος π. Γεώργιος, πλαισιωμένος από τους εφημερίους, ο οποίος για πρώτη φορά, λιτάνευσε στους δρόμους της πόλης μας τον ίδιο τον Ιησού παρόντα στην Αγία Ευχαριστία.
Κάθε χρόνο διαλέγουμε ένα θέμα που έχει, συνήθως, σχέση με την Αγία Ευχαριστία, αφού η Ευχαριστία αποτελεί το κατ’ εξοχήν μυστήριο της αγάπης του Θεού για εμάς. Φέτος, στον απόηχο των πολέμων, της βίας και της απανθρωπιάς που σιγοκαίνε σε κάθε γωνιά αυτού του κόσμου, το θέμα της Λιτανείας υπήρξε: «Ο Ιησούς Χριστός είναι η ειρήνη μας». Όταν η πομπή έφθασε στην πλατεία του Δημαρχείου, μπροστά από τον Καθεδρικό μας Ναό, τόσο ο Αρχιεπίσκοπός μας όσο και ο π. Γεώργιος Χανδρινός, εκπροσωπώντας τον Μητροπολίτη Κερκύρας, Παξών και διαποντίων νήσων κ.κ. Νεκτάριο, γι’ αυτή την ειρήνη προσευχήθηκαν και αναφέρθηκαν στα μηνύματά τους.
Η εκδήλωση έκλεισε με την ευλογία του Παναχράντου Μυστηρίου, το οποίο έραιναν τα αγγελάκια και τα παιδιά της πρώτης κοινωνίας με ροδοπέταλα, την ανάκρουση του Εθνικού ύμνου και μία δεξίωση στο παρακείμενο πνευματικό κέντρο της Αρχιεπισκοπής «Αίθουσα Αρχιεπίσκοπος Αντώνιος Βαρθαλίτης».
Η Λιτανεία του Αγίου Αντωνίου
Μία μακραίωνη παράδοση στην Κέρκυρα είναι η εορτή του Αγίου Αντωνίου της Παδούης, το περίτεχνο βήμα του οποίου σώζεται σε μία από τις ιστορικότερες και αρχαιότερες εκκλησίες του νησιού, αυτή του Αγίου Φραγκίσκου της Ασίζης, για την οποία εικάζεται, πως το αρχαιότερο μέρος της αφιερωμένο στον Άγιο Άγγελο, είχε κτισθεί και παραχωρηθεί σε μία κοινότητα ελληνίδων μοναχών τα χρόνια των Δεσποτών της Ηπείρου, Αγγέλων Κομνηνών. Ο ακριβής χρόνος ίδρυσης του ναού παραμένει άγνωστος. Την 20η Μαΐου 1367 παραχωρήθηκε στο Τάγμα των Κοινοβιακών μοναχών του Αγίου Φραγκίσκου οι οποίοι θα το μετατρέψουν σε αξιόλογο για την εποχή θρησκευτικό κέντρο. Την 20η Μαΐου 1386 η κερκυραϊκή κοινότητα προσέφερε μέσα στο ναό, στο βενετό ναύαρχο Giovanni Miani, τα κλειδιά της πόλης, διομολογώντας του την αφοσίωση των κατοίκων του νησιού προς την Γαληνοτάτη Δημοκρατία του Αγίου Μάρκου.
Ο ναός τιμάται την 4η Οκτωβρίου ημέρα μνήμης του Αγίου Φραγκίσκου, πανηγυρίζει όμως, ύστερα από δεκατριήμερο προσευχών, τη 13η Ιουνίου, εορτή του Αγίου Αντωνίου, προς τιμήν του οποίου λιτανεύεται η εικόνα και απότμημα του Λειψάνου του. Η πομπή με τη φροντίδα του εφημερίου του Καθεδρικού μας Ναού π. Μάριου Ρήγου και των μελών του ποιμαντικού συμβουλίου, υπό τους ήχους της Παλαιάς Φιλαρμονικής Κερκύρας διήλθε, τη Δευτέρα 13 Ιουνίου 2022 τους πολύβουους δρόμους της πόλης, ευλογώντας τον κόσμο και τους πιστούς.
Η Λιτανεία της Ιεράς Καρδίας του Ιησού
Την Κυριακή 3 Ιουλίου, πραγματοποιήθηκε η Λιτανεία της εικόνας της Ιεράς Καρδίας του Ιησού από τον ομώνυμο ναό στην Κωτσέλλα, στα προάστια της Κέρκυρας. Ο Αρχιεπίσκοπος συνοδευόμενος από τον Εφημέριο π. Πέτρο Αρμακόλλα, τον π. Ρόμπερτ, τον Διάκονο Δημήτριο και τους π.π. Καπουκίνους διήλθαν τα σκοτεινά σοκάκια της ενορίας, ψάλλοντας ύμνους προς τιμήν της ιεροτάτης Καρδίας του Ιησού, προστάτη της ευρύτερης περιοχής, αλλά και της Μοναχικής Κοινότητας των Φραγκισκανών Αδελφών από τη Μάλτα, στον κήπο της οποίας, προσφέρθηκε στη συνέχεια ένα μικρό κέρασμα. Η Φιλαρμονική Εταιρεία Γαστουρίου «Ομόνοια», η αρχαιότερη της κερκυραϊκής υπαίθρου, αλλά και ένα άγημα του Λυκείου Ελληνίδων με παραδοσιακές ενδυμασίες, χρωμάτισαν τη Λιτανεία με το δικό τους ρυθμό.
Πλήθος κόσμου παρακολούθησε την τελετή στη διάρκεια της οποίας έψαλλε η μικτή χορωδία καθολικών Κέρκυρας, ενώ συγκινητική υπήρξε η παρουσία οικογενειών ενοριτών στο διάβα της πομπής που με αναμμένα κεριά παρακολούθησαν τη διέλευσή της.
Κάθε θρησκευτική λιτάνευση αποτελεί μια δημόσια έκφραση πίστης προς τον Θεό, το Σωτήρα Ιησού Χριστό, την Παναγία και τους Αγίους. Σήμερα, σε ένα περιβάλλον που διαρκώς αποχριστιανοποιείται και συνεχώς εκκοσμικεύεται, αυτές οι εκφράσεις θρησκευτικότητας αμφισβητούνται ή ολοένα και περισσότερο θεωρούνται γραφικές και παρωχημένες. Αποτελούν όμως μία ευκαιρία να συγκεντρωθεί η κοινότητα, να συνεργαστούν τα μέλη της, να προσευχηθούν υπέρ ενός ιερού σκοπού, συνεπώς είναι αδήριτη ανάγκη αυτές οι εκφράσεις πίστης να διατηρηθούν με κάθε κόστος, να καλλιεργηθούν και να παραμείνουν ταυτοτικό σημείο των πιστών και των θρησκευτικών μας κοινοτήτων.
Και του χρόνου!
Σ.
