Όπως είναι γνωστό από τις 18 μέχρι τις 25 Ιανουαρίου τελείται σε όλο το χριστιανικό κόσμο το “Οκταήμερο προσεχών για την ένωση των Χριστιανών”. Στη χώρα μας γίνονται ελάχιστες -από κοινού- οικουμενικές εκδηλώσεις αυτήν την περίοδο. Όχι μόνο αυτό, αλλά μερικοί ορθόδοξοι αδελφοί μας, χαρακτηρίζουν τον οικουμενισμό σαν αίρεση ή ακόμα και ως παναίρεση. Είναι φανερό, ότι βρισκόμαστε έτη φωτός μακριά από αυτό που εννοούμε ως «οικουμενισμό» και από αυτό που επιδιώκει το θεάρεστο αυτό κίνημα.
Εκείνοι που γράφουν και μιλούν με αυτόν τον τρόπο, στη χώρα μας, ανήκουν σε μία ακραία κοινωνική ομάδα την οποία συναντάμε σε όλες τις κοινωνίες ανεξάρτητα από τη θρησκευτικότητά τους.
Στην αδελφή Ορθόδοξη Εκκλησία υπάρχουν πολλοί (λαϊκοί, θεολόγοι, ιερείς και Μητροπολίτες), οι οποίοι είναι εντελώς αντίθετοι με αυτούς τους πολέμιους του οικουμενισμού και συνεργάζονται, χωρίς προκαταλήψεις, με τους μη ορθοδόξους χριστιανούς.
Στην πραγματικότητα, όμως, ποιος είναι ο σκοπός του οικουμενισμού;
Στην καρδιά της ζωής μιας Εκκλησίας υπάρχει η κοινή ομολογία πίστεως. Η οικουμενική κίνηση δεν σημαίνει άρνηση κάποιου σημείου της πίστεως ή συρρίκνωση της πίστεως, διότι η αποκεκαλυμμένη αλήθεια δεν είναι ανθρώπινη, αλλά θεϊκή. Πρόκειται, μάλλον, για μία από κοινού αύξηση ή ανάπτυξη στην πίστη. Η παρακαταθήκη της πίστεως που περιέχεται στα παλαιά σύμβολα πίστεως είναι κοινά σε όλες τις Εκκλησίες, αυτές όμως πρέπει να αλληλοβοηθιούνται, «ώστε να είναι σ’ αυτές παρόν όλο το περιεχόμενο και όλες οι απαιτήσεις της κληρονομιάς που μεταδόθηκε από τους Αποστόλους. Χωρίς αυτό, η πλήρης κοινωνία δεν θα είναι ποτέ δυνατή. Η αμοιβαία αυτή βοήθεια στην αναζήτηση της αλήθειας. είναι μια υπέρτατη μορφή της ευαγγελικής αγάπης» (Ιωάννης Παύλος Β΄, Εγκύκλιος, Ut unum sint αρ. 78).
Όσον αφορά στην Καθολική Εκκλησία, πράγματι, ο οικουμενισμός καρποφόρησε και εμπλούτισε την συνείδησή της. Γι’ αυτήν, πολλά έχουν αλλάξει χάρη στις επαφές και στον διαχριστιανικό διάλογο. Υπενθυμίζουμε μερικούς από αυτούς τους καρπούς του οικουμενισμού για την Καθολική Εκκλησία:
- Η Καθολική Εκκλησία αναγνωρίζει το βάπτισμα όλων των Χριστιανών αρκεί να χορηγείται στο όνομα της Αγίας Τριάδας. Με όλες τις συνέπειες που απορρέουν από αυτήν την βασική θεολογική αρχή.
- Αυτός είναι ο λόγος που ωθεί την Καθολική Εκκλησία να αλλάξει ακόμη και το λεξιλόγιό της όταν αναφέρεται στις σχέσεις της με τους μη-καθολικούς. Έτσι, όχι μόνο δεν μεταχειρίζεται τη λέξη «αιρετικός» για τους μη-καθολικούς, αλλά αποφεύγει ακόμη και την έκφραση «χωρισμένοι αδελφοί» και την αντικαθιστά με διατυπώσεις όπως «οι άλλοι χριστιανοί», «οι άλλοι βαπτισμένοι», «οι χριστιανοί των άλλων κοινοτήτων». Και αυτό διότι, από τη στιγμή που αναγνωρίζει το βάπτισμα των άλλων χριστιανών, πιστεύει πως είναι ήδη σε κοινωνία μαζί τους, αλλά βέβαια, όχι ακόμα σε πλήρη κοινωνία.
- Η Καθολική Εκκλησία είναι πεπεισμένη ότι ο οικουμενισμός δεν είναι κάτι το προαιρετικό και το επουσιώδες για τους χριστιανούς, αλλά κάτι το ουσιώδες και απόλυτα αναγκαίο για όλους εκείνους που ακολουθούν τον Χριστό κι όχι μόνο για τους ειδικούς.
- Από τις επαφές και το διάλογο με τις άλλες Χριστιανικές Ομολογίες, η Καθολική Εκκλησία αισθάνεται ότι εμπλούτισε την αυτοσυνείδησή της. Έτσι π.χ. χάρη στους αδελφούς Ορθοδόξους ενδυνάμωσε την διδασκαλία της για τον αναντικατάστατο ρόλο του Αγίου Πνεύματος στην εκκλησιολογία και στα Ιερά Μυστήρια. Ακόμα, αντιλήφθηκε την σπουδαιότητα μιας ενεργούς Συνοδικότητας ως αντιστάθμιση στο παπικό πρωτείο. Από τους αδελφούς μας Ευαγγελικούς ξαναανακάλυψε την σπουδαιότητα της Αγίας Γραφής για τη ζωή της Εκκλησίας.
Αν με ρωτήσετε αν υπάρχει αμοιβαιότητα στο διάλογο, δεν είμαι σε θέση να απαντήσω διότι οι υπόλοιπες Εκκλησίες και οι Χριστιανικές Ομολογίες δεν είναι δομημένες όπως η Εκκλησία της Ρώμης και δεν έχουν ένα κεντρικό όργανο διδασκαλίας που να εκφράζει υπεύθυνα για όλους κάποια διδασκαλία. Και βέβαια δεν έχουν ένα μοντέλο όπως αυτό της Β’ Συνόδου του Βατικανού, η οποία άλλαξε αρκετά ζητήματα στη ζωή της Καθολικής Εκκλησίας.
Ωστόσο, αυτό που πρέπει να παραμείνει είναι η ευαγγελική αναγκαιότητα για όλους τους χριστιανούς του λεγόμενου «Πνευματικού Οικουμενισμού». Η ενότητα μεταξύ των Χριστιανών πρέπει να είναι το μέλημα όλων εκείνων που προσεύχονται, καθώς είναι γεγονός ότι όσο οι χριστιανοί προσεύχονται τόσο πλησιάζουν στο Θεό και επομένως πλησιάζουν και στα υπόλοιπα αδέλφια τους.
Την παραμονή του θανάτου του, ο Ιησούς προσευχήθηκε να γίνουν οι μαθητές του ένα, όχι ως αυτοσκοπός, αλλά «για να πιστέψει ο κόσμος» (Ιωάννης 17,21).
Ο πνευματικός οικουμενισμός συνίσταται στην ταύτιση με την προσευχή του Ιησού, έτσι ώστε, μέσω της δράσης του Αγίου Πνεύματος να μπορέσει Αυτός ο Ίδιος να προκαλέσει ανάμεσα σε κάθε λαό μία συμφιλιωμένη Εκκλησία, ικανή να διακηρύξει το ευαγγέλιο και να γίνει πιστευτή στα μάτια του κόσμου.
+ Ιωάννης Σπιτέρης
