Μια Εκκλησία ενωμένη και ανοιχτή,
σημείο ειρήνης για έναν κόσμο πληγωμένο από το μίσος
Υπάρχει ένα νήμα που διαπερνά τη διδασκαλία του νέου Πάπα: το όραμα μιας χριστιανικής κοινότητας στην οποία να βιώνεται η κοινωνία, ιεραποστολική και γι’ αυτό ικανή να υπηρετεί όλους, ξεκινώντας από τους τελευταίους, δεσμευμένη στην προώθηση του διαλόγου και της ειρήνης. Μια Εκκλησία που δεν «στηρίζεται» στους ισχυρούς και δεν συγχέει την αποστολή της με το θρησκευτικό μάρκετινγκ, αλλά δρα ως προζύμι επειδή αντανακλά το φως κάποιου Άλλου.
Έξι μήνες μετά την εκλογή
Έχουν περάσει έξι μήνες από εκείνο το απόγευμα της 8ης Μαΐου, όταν ο νέος Επίσκοπος Ρώμης, ο πρώτος Πάπας αμερικανικής καταγωγής και Αυγουστινιανός, εμφανίστηκε στον Εξώστη της Βασιλικής του Αγίου Πέτρου. Από τότε, ένα κόκκινο νήμα ενώνει όλο το έργο του: η εικόνα μιας Εκκλησίας σημείου ενότητας και κοινωνίας, που γίνεται μαγιά συμφιλίωσης για έναν κόσμο σπαραγμένο από πολέμους, μίσος και βία.
Πέρα από τις συγκρίσεις με τον προκάτοχό του – αναπόφευκτες σε κάθε παποσύνη – αξίζει να θυμηθούμε ορισμένα βασικά σημεία του διδασκαλικού του έργου, όπου η διακήρυξη των θεμελιωδών στοιχείων της πίστης συνδέεται άρρηκτα με τη μαρτυρία της αγάπης και τη δέσμευση για τους τελευταίους και για μια πιο δίκαιη κοινωνία.
Από τα πρώτα του λόγια, αμέσως μετά την εκλογή του:
«Η ειρήνη να είναι μαζί σας! (…) Αυτή είναι η ειρήνη του Αναστάντος Χριστού, ειρήνη άοπλη και αποστομωτική, ταπεινή και επίμονη. Προέρχεται από τον Θεό, που μας αγαπά όλους χωρίς όρους. (…) Πρέπει να αναζητήσουμε μαζί πώς να είμαστε μια ιεραποστολική Εκκλησία, μια Εκκλησία που χτίζει γέφυρες, διάλογο, πάντα ανοιχτή να υποδέχεται».
Στην ομιλία του κατά την έναρξη της Ποντιφικής του Αποστολής, στις 18 Μαΐου 2025, τόνισε:
«Μια Εκκλησία ενωμένη, σημείο ενότητας και κοινωνίας, που γίνεται προζύμι για έναν κόσμο συμφιλιωμένο. Στην εποχή μας βλέπουμε ακόμη τόση διχόνοια, πληγές από το μίσος, τη βία, τις προκαταλήψεις, τον φόβο του διαφορετικού, ένα οικονομικό μοντέλο που εκμεταλλεύεται τη Γη και περιθωριοποιεί τους φτωχότερους. Κι εμείς θέλουμε να είμαστε μέσα σε αυτή τη ζύμη ένα μικρό προζύμι ενότητας, κοινωνίας και αδελφοσύνης».
Στην καρδιά της αποστολής: να εξαφανιστούμε για να μείνει ο Χριστός
Την επομένη της εκλογής του, στην τέλεση της πρώτης Θείας Λειτουργίας με τους Καρδιναλίους στην Καπέλα Σιστίνα, ο Λέων ΙΔ΄ μίλησε για ένα «ανυποχώρητο καθήκον για όποιον ασκεί εξουσία μέσα στην Εκκλησία: να εξαφανίζεται ώστε να μένει ο Χριστός, να μικραίνει ώστε Εκείνος να γίνει γνωστός και δοξασμένος».
Στην ομιλία της 18ης Μαΐου αναφέρθηκε στην «αγάπη και ενότητα» που ο Χριστός εμπιστεύτηκε στον Πέτρο, εξηγώντας ότι αυτό είναι δυνατό μόνο επειδή ο Πέτρος «έζησε την άπειρη και άνευ όρων αγάπη του Θεού, ακόμη και την ώρα της πτώσης και της άρνησης».
Όπως είπε στους νέους στο Τορβεργκάτα στις 2 Αυγούστου: «Στην αρχή της ύπαρξής μας δεν βρίσκεται μια δική μας απόφαση, αλλά μια αγάπη που μας θέλησε».
Και στην κατήχησή του στις 20 Αυγούστου, μιλώντας για τον Ιούδα που δέχθηκε από τον Ιησού το κομμάτι ψωμιού στο Μυστικό Δείπνο, υπογράμμισε: «Η αληθινή συγχώρεση δεν περιμένει τη μετάνοια, αλλά προσφέρεται πρώτη, ως δωρεά ελεύθερη, πριν ακόμη γίνει αποδεκτή».
Η μαρτυρία της αγάπης, όχι το μάρκετινγκ της πίστης
Στις 7 Ιουνίου 2025, κατά την αγρυπνία της Πεντηκοστής, ο Πάπας είπε: «Για να ευαγγελίσουμε δεν χρειάζονται ισχυροί υποστηρικτές, κοσμικοί συμβιβασμοί ή συναισθηματικές στρατηγικές. Ο ευαγγελισμός είναι έργο του Θεού και, αν περνά μέσα από εμάς, είναι χάρη στους δεσμούς που Εκείνος δημιουργεί».
Η αποστολή της Εκκλησίας, τόνισε, δεν έχει ανάγκη από ανταλλαγές συμφερόντων ούτε από επικοινωνιακές τεχνικές. Χρειάζεται ενότητα μέσα στη διαφορετικότητα, δηλαδή βίωση της κοινωνίας.
Στο Ιεραποστολικό Ιωβηλαίο της 5ης Οκτωβρίου 2025 σημείωσε: «Η πίστη δεν επιβάλλεται με μέσα ισχύος ούτε με θεάματα. Αρκεί κόκκος σιναπιού, γιατί μέσα του κρύβεται η δύναμη της αγάπης του Θεού που ανοίγει δρόμους σωτηρίας».
Η πίστη, είπε στις 29 Ιουνίου, κινδυνεύει «να βυθιστεί στη συνήθεια, τον τυπολατρισμό και επαναλαμβανόμενα ποιμαντικά σχήματα», ενώ χρειάζεται να αφήνεται «να προκληθεί από τα γεγονότα και τα ερωτήματα των αδελφών μας».
Και στις 24 Αυγούστου προειδοποίησε ότι ο Ιησούς «θέτει σε κρίση την ασφάλεια των πιστών»: «Δεν αρκεί να ομολογούμε με τα λόγια ή να συμμετέχουμε στην Ευχαριστία. Η πίστη είναι αληθινή όταν διαποτίζει όλη τη ζωή μας και μας ωθεί να ρισκάρουμε στην αγάπη, όπως έκανε ο Χριστός».
Στις 3 Σεπτεμβρίου πρόσθεσε: «Ο Θεός πάνω στον Σταυρό δεν εμφανίζεται ως ήρωας νικητής, αλλά ως ζητιάνος της αγάπης… Μας δείχνει ότι ο άνθρωπος δεν ολοκληρώνεται με τη δύναμη, αλλά με την εμπιστοσύνη στον άλλον — ακόμη και όταν αυτός είναι εχθρός».
Η ειρήνη ως μαρτυρία
Από την πρώτη του εμφάνιση, ο Λέων ΙΔ΄ μίλησε συχνά για την ειρήνη, ζητώντας να τη μαρτυρούμε έμπρακτα.
Στις 30 Μαΐου, στο «Αρένα της Ειρήνης», είπε: «Η μη βία, ως μέθοδος και ως ύφος, πρέπει να χαρακτηρίζει τις αποφάσεις, τις σχέσεις και τις πράξεις μας».
Στις 17 Ιουνίου ζήτησε από τους Ιταλούς Επισκόπους να προωθήσουν «διαδρομές εκπαίδευσης στη μη βία, πρωτοβουλίες διαμεσολάβησης σε τοπικές συγκρούσεις και προγράμματα φιλοξενίας που μεταμορφώνουν τον φόβο του άλλου σε ευκαιρία συνάντησης».
Στις 18 Ιουνίου, στην γενική ακρόαση, είπε: «Μην συνηθίζουμε τον πόλεμο! Απορρίψτε τη γοητεία των όπλων, που υπόσχονται ασφάλεια αλλά φέρνουν θάνατο».
Στις 26 Ιουνίου, μιλώντας στη ROACO, κατήγγειλε τη χρήση fake news ως πρόσχημα για νέους πολέμους: «Η ανθρωπότητα πρέπει να διακρίνει τις αληθινές αιτίες των συγκρούσεων και να απορρίψει τις ψευδείς, προϊόν συναισθηματικής προπαγάνδας. Οι άνθρωποι δεν μπορούν να πεθαίνουν εξαιτίας ψευδών ειδήσεων».
Και με ρεαλισμό πρόσθεσε: «Πώς μπορεί κανείς να πιστέψει ότι οι πολεμικές επιχειρήσεις φέρνουν ειρήνη; Πώς να συνεχίζουμε να προδίδουμε τις επιθυμίες των λαών για ειρήνη με την ψευδαίσθηση της στρατιωτικής υπεροχής;».
Στις 21 Σεπτεμβρίου, μιλώντας στην ενορία της Αγίας Άννας στο Βατικανό, είπε: «Η εντολή του Ιησού “βάλε το σπαθί στη θήκη” απευθύνεται τόσο στους ηγέτες των εθνών όσο και σε εμάς: το πρώτο που πρέπει να αφοπλιστεί είναι η καρδιά μας».
Η αγάπη προς τους φτωχούς
Στην πρώτη του αποστολική παραίνεση, Dilexi te, που εκδόθηκε στις 9 Οκτωβρίου, ο Πάπας τόνισε: «Όταν βοηθούμε εκείνον που υποφέρει, δεν πρόκειται για φιλανθρωπία, αλλά για αποκάλυψη: η συνάντηση με τον ανίσχυρο είναι τρόπος συνάντησης με τον Κύριο της Ιστορίας».
Η αγάπη προς τους φτωχούς, είπε, δεν είναι «προαιρετική διαδρομή», αλλά κριτήριο γνήσιας λατρείας.
«Αν η άσκηση της αγάπης γελοιοποιείται ή θεωρείται αδυναμία, τότε χρειάζεται να ξαναδιαβάσουμε το Ευαγγέλιο για να μη το αντικαταστήσουμε με την κοσμική νοοτροπία».
Στις 28 Μαΐου υπογράμμισε ότι «η λατρεία δεν κάνει αυτόματα τον άνθρωπο συμπονετικό. Η συμπόνια είναι πρωτίστως θέμα ανθρωπιάς».
Στις 10 Ιουνίου, στους αποστολικούς νουντσίους, είπε: «Η Εκκλησία πρέπει να είναι πάντα έτοιμη για τα πάντα από αγάπη — στο πλευρό των φτωχών, υπερασπιζόμενη το ιερό δικαίωμα να πιστεύει κανείς στον Θεό».
Στις 13 Ιουλίου, από το Καστέλ Γκαντόλφο, κάλεσε τους πιστούς να μην «περνούν αδιάφορα» μπροστά στη δυστυχία: «Να αφήνουμε την καρδιά μας να διαπερνάται από τη φωνή των λαών που υποφέρουν από πολέμους, φτώχεια και εκμετάλλευση».
Στις 10 Αυγούστου είπε μετά την Μαριανή προσευχή (Angelus): «Τα έργα του ελέους είναι η πιο ασφαλής και αποδοτική τράπεζα όπου μπορούμε να καταθέσουμε τον θησαυρό της ζωής μας».
Οι μετανάστες, αδέλφια μας
Στις 5 Οκτωβρίου, στο Ιεραποστολικό Ιωβηλαίο των μεταναστών, ο Πάπας περιέγραψε το δράμα των προσφύγων: «Οι βάρκες που ελπίζουν να αντικρίσουν ένα ασφαλές λιμάνι και τα μάτια γεμάτα αγωνία και ελπίδα δεν πρέπει να συναντούν το ψύχος της αδιαφορίας ή το στίγμα του ρατσισμού».
Στις 23 Οκτωβρίου, απευθυνόμενος στα Λαϊκά Κινήματα, είπε: «Τα κράτη έχουν το δικαίωμα να προστατεύουν τα σύνορά τους, αλλά και την ηθική υποχρέωση να προσφέρουν καταφύγιο. Η κακομεταχείριση των μεταναστών δεν είναι πράξη κυριαρχίας, αλλά έγκλημα».
Και πρόσθεσε: «Ο χριστιανισμός αναφέρεται στον Θεό-Αγάπη, που μας κάνει όλους αδέλφια και μας καλεί να ζούμε ως τέτοιοι».
Μεταστροφή για τη φύλαξη της Δημιουργίας
Ακολουθώντας τα βήματα της εγκυκλίου Laudato si’ του προκατόχου του, ο Λέων ΙΔ΄ μίλησε πολλές φορές για την προστασία της Δημιουργίας.
Στις 9 Ιουλίου, στη «Θεία Λειτουργία για την Κτίση», είπε: «Χρειάζεται προσευχή για τη δική μας μεταστροφή και για όσους ακόμη δεν αναγνωρίζουν την ανάγκη φροντίδας του κοινού μας σπιτιού. Πολλές φυσικές καταστροφές προκαλούνται εν μέρει από τα ανθρώπινα υπερβολικά πρότυπα ζωής. Πρέπει να αναρωτηθούμε: ζούμε πραγματικά αυτή τη μεταστροφή που απαιτείται;».
ΠΗΓΗ: Vatican news
+Νικόλαος,
Αρχιεπίσκοπος, πρώην Νάξου-Τήνου κλπ
