Στην Καθολική Εκκλησία φαινόμενα όπως εμφανίσεις της Παναγίας, αποκαλύψεις του Θεού ή του Χριστού σε κάποιον ή κάποια εκλεκτή του, αγάλματα και εικόνες της Παναγίας που δακρύζουν είναι γνωστά φαινόμενα.
Σε καιρούς κρίσης και αδιεξόδων της κοινωνίας, εμφανίζονται, σε όλες τις Εκκλησίες, διάφοροι «προφήτες», «γέροντες»… που είναι πεπεισμένοι πως ο Θεός ο ίδιος «αποκαλύπτει» σε αυτούς το θέλημά Του για να το μεταδώσουν στους άλλους. Ισχυρίζονται πως ο ίδιος ο Χριστός τους υπαγορεύει τις αποκαλύψεις Του, πως πρόκειται για σύγχρονους «μεσολαβητές» μεταξύ Θεού και ανθρώπων!
Μπροστά σε τέτοια φαινόμενα, πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί. Πρόσφατα, έγινε μεγάλος θόρυβος για κάποιες τέτοιες περιπτώσεις στην Ιταλία, ώστε η Αγία Έδρα αναγκάστηκε να επέμβει εκδίδοντας ένα επίσημο ντοκουμέντο. Από την άλλη όμως, ορισμένα από αυτά τα φαινόμενα, ιστορικά και θεολογικά, είναι αξιόπιστα και φέρουν πολλούς πνευματικούς καρπούς και επομένως αξίζουν την προσοχή μας.
Η επίσημη διδασκαλία της Καθολικής Εκκλησίας, σχετικά με αυτά τα φαινόμενα, βοηθά τους πιστούς να έχουν μια σωστή διάκριση και να ενεργούν αναλόγως. Είναι χρήσιμο, λοιπόν, να υπενθυμίσουμε αυτήν την διδασκαλία για να ξέρουμε ποια πρέπει να είναι η συμπεριφορά μας.
Η Καθολική Εκκλησία διακρίνει μεταξύ δημόσιας και ιδιωτικής αποκάλυψης
Η δημόσια Αποκάλυψη έχει τελειώσει με τον θάνατο του τελευταίου Αποστόλου, του Ευαγγελιστή Ιωάννη. Έτσι «η παρακαταθήκη της πίστης», δηλαδή το περιεχόμενο της δημόσιας Αποκάλυψης έχει συμπληρωθεί κατά τη διάρκεια της ζωής των Αποστόλων. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι Απόστολοι ήταν οι αυτόπτες μάρτυρες της επίγειας ζωής του Χριστού, στο πρόσωπο του οποίου αποκαλύπτεται ο Θεός με πλήρη και οριστικό τρόπο. Σε όλη την ιστορία, μετά από τον Χριστό, ο Θεός δεν θα προβεί σε καμία νέα αποκάλυψη, που να μην την έχει ήδη κάνει στο πρόσωπο του Χριστού, ο οποίος είναι ο ίδιος ο ενσαρκωμένος λόγος του Θεού. Η Εκκλησία δε διδάσκει νέες αποκαλύψεις, αλλά εξακολουθεί να αναγγέλλει την ίδια Αποκάλυψη, το ίδιο Ευαγγέλιο που αποκαλύφθηκε στους Αποστόλους, στο πρόσωπο του Χριστού.
«Καμία άλλη δημόσια αποκάλυψη δεν πρέπει να αναμένεται πριν από την ένδοξη φανέρωση του Κυρίου μας Ιησού Χριστού», αναφέρει η Δογματική Διάταξη «Για τη θεϊκή αποκάλυψη» της Β’ Συνόδου του Βατικανού. Ο Θεός εξακολουθεί να μας μιλά μέσου του Λόγου, την Αγία Γραφή. Αυτός είναι ο αυθεντικός, παντοτινός Λόγος Του.
Βέβαια, οι ιδιωτικές αποκαλύψεις συνεχίζονται διότι ο Θεός, και σήμερα, μπορεί να φανερώσει σε κάποιον εκλεκτό του ένα μήνυμα. Εντούτοις οι «ιδιωτικές αποκαλύψεις» διακρίνονται από τη «δημόσια αποκάλυψη», επειδή απευθύνονται σε ένα μόνο πρόσωπο ή σε μια μικρή ομάδα, αλλά όχι σε ολόκληρη την Εκκλησία. Μπορεί να είναι οράματα, προφητείες, εμφανίσεις αγίων, αγγέλων, του Ιησού, της Παναγίας… Η Εκκλησία ερευνά τη γνησιότητά τους, σύμφωνα με ορισμένα κριτήρια, και μπορεί να αποφασίσει για την αποδοχή τους ή όχι. Αλλά, έστω και αν αυτά τα φαινόμενα κριθούν αυθεντικά, σε κάθε περίπτωση, κανένας πιστός δεν είναι υποχρεωμένος να τις αποδεχτεί και κυρίως να τις αποδεχθεί με την πίστη. Αντίθετα, οι πιστοί καλούνται μόνο να πιστέψουν τη δημόσια αποκάλυψη.
Κατά την διάρκεια της ιστορίας της Καθολικής Εκκλησίας, μόνο οι εμφανίσεις της Παναγίας που έχουν αναγνωριστεί επίσημα, είναι περίπου 30. Οι πιο γνωστές είναι αυτές της Guadalupe (Μεξικό 1531), της Lourdes (Γαλλία 1871), της Fatima (Πορτογαλία, 1971). Οι πιο γνωστές αποκαλύψεις σε αγίους είναι αυτές στην Αγία Χίλντεγκαρντ του Μπίνγκεν (Hildegard von Bingen, 1098 – 1179), στην Αγία Αικατερίνη της Σιένα (1347 – 1380), στην Αγία Μπριγκίτα της Σουηδίας (1303 – 1373), στην Αγία Μαργαρίτα Μαρία Alacoque (δηλ. αυτές για την Ιερά Καρδία 1647 – 1690) και στην Αγία Φαουστίνα Κοβάλσκα (δηλ. αυτές της ευσπλαχνίας του Θεού, 1905-1938). Στα γραπτά τους συναντάμε μια βαθιά και υγιή πνευματικότητα που έχει θρέψει χιλιάδες πιστούς ανά τους αιώνες.
Ωστόσο, όλες αυτές οι αποκαλύψεις, έστω και αν είναι αναγνωρισμένες από την Εκκλησία, παραμένουν ιδιωτικές αποκαλύψεις, άρα όχι δεσμευτικές για τους πιστούς. Αλλά τι σημαίνει «αναγνωρισμένες από την Εκκλησία»;
Το 2010 ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ’ έγραφε στη Μετασυνοδική Αποστολική Παραίνεση «Verbum Domini»:
«Η ιδιωτική αποκάλυψη αποτελεί ένα βοήθημα για την πίστη… Για το λόγο αυτό, η εκκλησιαστική έγκριση μιας ιδιωτικής αποκάλυψης, υποδηλώνει ουσιαστικά ότι το μήνυμά της δεν περιέχει τίποτε αντίθετο προς την πίστη και τα χρηστά ήθη∙ είναι νόμιμο να δημοσιοποιηθεί, και οι πιστοί εξουσιοδοτούνται να δώσουν την προσχώρησή τους σε αυτήν με σύνεση… Μια ιδιωτική αποκάλυψη … μπορεί να αποτελέσει πολύτιμο βοήθημα για την καλύτερη κατανόηση και βίωση του Ευαγγελίου στην παρούσα ώρα… Είναι μια βοήθεια, η οποία προσφέρεται, αλλά την οποία δεν είναι υποχρεωμένος κανείς να ακολουθήσει. Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να αποτελεί τροφή για την πίστη, την ελπίδα και την αγάπη, που αποτελούν για όλους τη μόνη οδό προς τη σωτηρία».
Όσον αφορά τις αποκαλύψεις στους αγίους, χαρακτηριστικά είναι τα λόγια του Αγίου Πάπα Ιωάννη Παύλου του Β’ σχετικά με τις αποκαλύψεις της Αγίας Μπριγκίτα, που για αιώνες έχουν επηρεάσει την πνευματικότητα πολλών πιστών στην Καθολική Εκκλησία: «Ακόμη και οι εμπειρίες των μεγάλων αγίων δεν απαλλάσσονται, στην πραγματικότητα, από εκείνους τους περιορισμούς που συνοδεύουν πάντοτε την ανθρώπινη αντίληψη της φωνής του Θεού. Δεν υπάρχει αμφιβολία, ωστόσο, ότι αναγνωρίζοντας την αγιότητα της Μπριγκίτας, η Εκκλησία, ενώ δεν αποφαίνεται για τις επιμέρους αποκαλύψεις, αποδέχεται τη συνολική αυθεντικότητα της εσωτερικής της εμπειρίας».
Αυτό σημαίνει ότι ακόμη και οι εμφανίσεις, σε έναν άγιο ή οι προφητείες ενός αγιοποιημένου, παραμένουν στη σφαίρα της ιδιωτικής αποκάλυψης, χωρίς να δεσμεύουν τους πιστούς να τις πιστέψουν.
Είναι χαρακτηριστικά τα λόγια του μεγάλου Ισπανού μύστη, Άγιο Ιωάννη του Σταυρού (1542 – 1591), στο περίφημο αριστούργημά του, «Ανάβαση στο Όρος Κάρμηλο», ο οποίος ερμηνεύοντας το εδάφιο: «Αφού ο Θεός πολλές φορές και με πολλούς τρόπους μίλησε μέσω των προφητών, σε αυτές τις έσχατες ημέρες μίλησε σε εμάς μέσω του Υιού» (Εβραίους 1, 1-2), γράφει: «Αφού μας έδωσε τον Υιό Tου, που είναι ο Λόγος Του, ο Θεός δεν έχει άλλο λόγο να μας δώσει. Μας τα είπε ταυτόχρονα όλα, μ’ αυτόν το Λόγο (…) γιατί όσα έλεγε λίγα λίγα στους προφήτες, τα είπε όλα μαζί στο πρόσωπο Του Υιού Του, και δίνοντάς μας τον Υιό, μάς έδωσε τα πάντα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο όποιος θα ήθελε τώρα να Τον ρωτήσει και να Του ζητήσει ένα όραμα ή μια νέα αποκάλυψη, δεν θα έπραττε μόνο μια παραφροσύνη, αλλά και θα προσέβαλλε τον ίδιο το Θεό επειδή δεν προσηλώνει τα μάτια του στο Χριστό, αλλά αναζητά κάτι διαφορετικό ή κάτι καινούριο».
Πρόσφατα, ένα νέο έγγραφο της Αγίας Έδρας έθεσε περαιτέρω περιορισμούς κι έτσι στο μέλλον, οι επιχώριοι επίσκοποι δε θα μπορούν, πλέον, να εγκρίνουν τις εμφανίσεις ή αλλά εξαιρετικά φαινόμενα που αφορούν σε εικόνες, αγάλματα της Παναγίας και αγίων, αλλά θα επεμβαίνει απευθείας η Αγία Έδρα.
Σε κάθε περίπτωση, κυρίως οι πιο γνωστοί χώροι εμφανίσεως της Παναγίας, γίνονται συχνά χώροι προσκυνήματος και προσευχής χιλιάδων πιστών, όπως στην Παναγία της Guadalupe, της Lourdes και της Fatima. Σε αυτά τα μέρη, κάθε χρόνο, εκατομμύρια πιστοί από όλον τον κόσμο προστρέχουν προς την Παναγία για να προσευχηθούν και να επικαλεστούν την προστασία της. Οι μαρτυρίες για εξαιρετικές πνευματικές χάρες που λαμβάνουν ως απάντηση στην εμπιστοσύνη και την πίστη τους στον Θεό, είναι πολυάριθμες και επαρκώς επιβεβαιωμένες.
+ Ιωάννης Σπιτέρης
