Ιερά Σύνοδος Καθολικής Ιεραρχίας Ελλάδος
Συνοδική Επιτροπή “Δικαιοσύνη & Ειρήνη”
Η Ευρώπη σε σημείο καμπής
“Δικαιοσύνη και Eιρήνη ” Ευρώπης:
Συντονισμένη δράση για το 2017
Η Προοπτική για μια ειρηνική κι ενωμένη Ευρώπη βρίσκεται τώρα σε σημείο καμπής. Αυτό έχει αποδειχθεί, τουλάχιστον, από το δημοψήφισμα για το Brexit, στο Ηνωμένο Βασίλειο τον Ιούνιο του 2016, το οποίο εγκαινίασε μια περίοδο αμφιβολίας και αβεβαιότητας. Θα πρέπει να θεωρηθεί ως ένα ανησυχητικό σημάδι μιας ευρείας δυσαρέσκειας και ανησυχίας που χρειάζεται πειστικές απαντήσεις. Στην περίπτωση αυτή, η πολιτική των ημίμετρων που για πολύ καιρό ήταν επιτυχής, δεν επαρκεί πλέον. Εάν θέλουμε να αναβιώσει η ευρωπαϊκή προοπτική, υπάρχει η ανάγκη για σαφές όραμα των κύριων αξιών σε συνδυασμό με έναν δημόσιο διάλογο σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, σχετικά με την ταυτότητα και το μέλλον καθώς και με τις αξίες που προασπίζει.
Η Ευρωπαϊκή Διάσκεψη των Επιτροπών “Δικαιοσύνη και Ειρήνη” (“Δικαιοσύνη και Ειρήνη” Ευρώπης) υποβάλλει τις εξής δέκα προτάσεις πολιτικής:
1. Η απελευθέρωση της αγοράς εντός της κοινής αγοράς δεν αποτελεί αυτοσκοπό. Επομένως, υποστηρίζουμε πλήρως την πρόταση η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναπτύξει έναν ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων που θα πρέπει να λειτουργήσει ως ένα πλαίσιο αναφοράς για όλους τους πολίτες.
2. Εκ μέρους των κρατών μελών της η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαπραγματεύεται σήμερα διάφορες συμφωνίες ελευθέρου εμπορίου. Κατανοούμε ότι το σκεπτικό της θέσπισης διμερών κανόνων εμπορίου κατά τη σύναψη συμφωνιών εντός του πολύπλευρου πλαισίου του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου ( ΠΟΕ ) δεν μπορεί να διασφαλιστεί. Ωστόσο, σε σχέση με αυτό, πολλοί Ευρωπαίοι πολίτες φοβούνται ότι ο περιορισμός των εμποδίων του εμπορίου απειλεί τις θέσεις εργασίας τους και ευνοεί τις εταιρείες που παράγουν τα προϊόντα τους σε χώρες με πολύ χαμηλά ή ανύπαρκτα εργατικά δικαιώματα, ασφάλεια και περιβαλλοντικούς κανόνες. Συνεπώς, προτείνουμε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να θέσει σε αναμονή όλες τις εν εξελίξει διαπραγ- ματεύσεις όσο δεν έχει λάβει όλες τις εγγυήσεις από τους διαπραγματευτικούς εταίρους της σχετικά με την τήρηση αυτών των δικαιωμάτων και κανόνων.
3. Στο εγγύς μέλλον η οικονομία της ευρωπαϊκής αγοράς θα μεταμορ- φωθεί από την αποκαλούμενη ψηφιακή επανάσταση. Η προοπτική της ψηφιοποίησης και της βιομηχανικής αυτοματοποίησης δημιουργεί πολλά ερωτήματα σχετικά με το μέλλον της εργασίας. Προτείνουμε, συνεπώς, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και οι Ευρωπαίοι κοινωνικοί εταίροι–εργατικά σωματεία και επιχειρήσεις– να οργανώσουν ένα Ευρωπαϊκό Συνέδριο Εργασίας προκειμένου να εξεταστούν οι ιδέες που αφορούν τις επιδοτήσεις μισθών, την ασφάλεια και τη δημιουργία θέσεων εργασίας.
4. Καταρχήν, υπάρχει συμφωνία σχετικά με την ισχυρότερη ευρωπαϊκή εποπτεία των οικονομικών και δημοσιονομικών πολιτικών των μελών της ευρωζώνης και σχετικά με την ανάγκη για κάποιου είδους ταμείο στην ευρωζώνη και έναν ομοσπονδιακό προϋπολογισμό. Εφόσον η επίτευξη αλλαγών στη Συμφωνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι ιδιαίτερα δύσκολη, μια μελλοντική ενέργεια θα ήταν η διαπραγ- μάτευση μιας διακυβερνητικής συμφωνίας μεταξύ των χωρών της ευρωζώνης σχετικά με το σχέδιο Euro 2.0 που θα αποτελούσε ισχυρό κριτήριο όσον αφορά την οικονομική και δημοσιονομική πολιτική που θα τηρείται πριν τεθεί σε ισχύ. Μια παρόμοια διαδικασία έχει προταθεί στην έκθεση των πέντε προέδρων που δημοσιεύτηκε τον Ιούνιο του 2015.
5. Μια αρνητική πτυχή της παγκοσμιοποίησης είναι η συνεχής μείωση της φορολόγησης των πολυεθνικών και των πολύ πλουσίων ιδιωτών.[1] Αναμένουμε και ελπίζουμε ότι τα κράτη μέλη της ΕΕ μπορούν να συμφωνήσουν κατά τη διάρκεια του 2017 σε ένα σύνολο κανόνων για επιχειρήσεις ώστε να υπολογιστούν τα οφέλη τους, η λεγόμενη κοινή ενοποιημένη βάση φορολογίας, που έθεσε ξανά σε εφαρμογή η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Νοέμβριο του 2016. Επιπλέον, υπογραμμίζουμε την ανάγκη να αναφέρουμε το πρόβλημα του μη καταβληθέντος ΦΠΑ, που ανερχόταν σε περίπου €160 δις στην ΕΕ το 2014.
6. Στην εγκύκλιο επιστολή του Laudato si’ ο Πάπας Φραγκίσκος έκανε έκκληση για μια «πολιτιστική επανάσταση»[2] σε σχέση με το στιλ ζωής μας και τις συνέπειές του για το περιβάλλον. Πράγματι πολλοί Ευρωπαίοι πολίτες σήμερα υποστηρίζουν την οικολογική πρόοδο. Προκειμένου να υποστηριχθούν οι προσπάθειες για έναν πιο βιώσιμο τρόπο ζωής των πολιτών, ελπίζουμε οι κυβερνήσεις της ΕΕ και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να καταλήξουν σε έναν ισχυρό συμβιβασμό για το περιβάλλον εντός του 2017, ο οποίος θα περιλαμβάνει τον ανασχηματισμό του συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου μετά το 2020 και την πρόταση για μια προσπάθεια κοινοποίησης της απόφασης για τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου που προέρχονται από τομείς όπως οι μεταφορές, η γεωργία, οι κατασκευές και τα απόβλητα.
7. Υποστηρίζουμε την ιδέα για ένα Ευρωπαϊκό Εξωτερικό Επενδυτικό Σχέδιο όπως προτάθηκε από τον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Jean Claude Juncker, στην ομιλία του για την κατάσταση της Ένωσης τον Σεπτέμβριο του 2016. Τα κράτη μέλη και οι λοιποί εταίροι θα πρέπει να συμβάλλουν με τον τρόπο τους στο σχέδιο αυτό ούτως ώστε να φτάσουν το ποσό των 88 δισεκατομμυρίων ευρώ και να συνεισφέρουν στην εφαρμογή της Ατζέντας του 2030 για τη βιώσιμη ανάπτυξη.
8. Προκειμένου να διατηρηθεί το καθολικό δικαίωμα ασύλου το ενιαίο ευρωπαϊκό σύστημα ασύλου πρέπει κατεπειγόντως να μεταρρυθμιστεί. Πιστεύουμε ότι οι εξής αρχές πρέπει να τηρούνται: το αναφαίρετο δικαίωμα για αίτηση ασύλου – το κυρίαρχο δικαίωμα και η υποχρέωση αυτών των κρατών της ΕΕ που έχουν υπογράψει τη Συνθήκη Σένγκεν να επιβλέπουν συλλογικά τα κοινά εξωτερικά τους σύνορα – η αλληλεγγύη στο μοίρασμα των διοικητικών εξόδων και οι ανθρώπινες προσπάθειες για υποδοχή αιτούντων άσυλο. Επιπλέον, η ΕΕ και τα κράτη μέλη της πρέπει να συμφωνήσουν επί μιας νέας πολιτικής νόμιμης μετανάστευσης.
9. Προκειμένου να υπερασπιστεί την Ευρώπη ενάντια στην τρομοκρατία, να συμβάλει στην πρόληψη και τον τερματισμό των ένοπλων συγκρούσεων στον κόσμο και ιδίως των ενδοκρατικών και διακρατικών συγκρούσεων στη γειτονιά της, η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να ενισχύσει την κοινή ασφάλεια και την αμυντική πολιτική καθώς και τις πολιτικές για την προώθηση της ειρήνης.
10. Τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα κατηγορούνται συχνά ως αντιδημοκρατικά. Πράγματι τα πράγματα μπορούν και πρέπει να βελτιωθούν. Επομένως, μια ιδέα που υποστηρίζουμε είναι η πρόταση να εκλέγεται τουλάχιστον το 10% των μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου από διακρατικές λίστες κομμάτων από τις εκλογές του 2019 και έπειτα.
Η πολιτική είναι κάτι περισσότερο από την επιδίωξη συμφέροντος μέσω στρατηγικών και τακτικών. Σε ένα ταχέως μεταβαλλόμενο κόσμο είναι απαραίτητη μια δυναμική επανερμηνεία του ρόλου της Ευρώπης και υπευθυνότητα. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό σε μια κοινότητα κρατών που συνδέονται στενά. Η Ευρώπη πρέπει να ενισχύσει την ικανότητά της «να ενσωματώνει, να συζητά και να δημιουργεί»[3] όπως το θέτει ο Πάπας Φραγκίσκος. Η Καθολική Εκκλησία, μαζί με τις άλλες εκκλησίες καθώς και άλλες θρησκευτικές κοινότητες και μάλιστα όλοι εκείνοι που αγωνίζονται για το κοινό καλό μπορούν να βοηθήσουν να αναβιώσει το ευρωπαϊκό πνεύμα της ειρήνης.
[1] Πρβλ. Συντονισμένη δράση της δικαιοσύνης και ειρήνης στην Ευρώπη 2016 «Αυξανόμενη οικονομική ανισότητα και φορολογία», http://www.juspax-eu.org/de-wAssets/docs/concerted_action/2016/2016_JPE_annual_action_Basic_text.pdf .
[2] «Κανείς δεν προτείνει μια επιστροφή στην Εποχή του Λίθου, αλλά σίγουρα πρέπει να πηγαίνουμε με πιο αργό ρυθμό και να δούμε την πραγματικότητα με διαφορετικό τρόπο, ώστε να ιδιοποιηθούμε τη θετική και βιώσιμη πρόοδο που έχει γίνει, αλλά επίσης και για να ανακτήσουμε τις αξίες και τους μεγάλους στόχους που έχουν καταλυθεί από το ακατάσχετο παραλήρημα μεγαλείου που μας χαρακτηρίζει. (114)“
[3] Πρβλ. Λόγος του Πάπα Φραγκίσκου με αφορμή την απονομή του Διεθνούς Βραβείου Καρλομάγνου στις 6 Μαΐου το 2016 στη Ρώμη,
Αχαρνών 246, Αθήνα 112 53 Τηλ/Fax 210-8677039
Email: manuelniguell@ath.forthnet.qr or nikosvoutsinos@msn.com
