- Η ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΠΡΟΣΕΥΧΗ. ΤΙ ΕΙΝΑΙ;
Η προσευχή είναι η έκφραση της αγάπης του Θεού σε κάθε άνθρωπο. Και είναι ουσιώδης στη ζωή των χριστιανών.
Για έναν χριστιανό, μια ζωή χωρίς προσευχή μπορεί να γίνει «ξηρή» και άγονη… Όμως το να προσεύχεται κανείς δεν είναι και τόσο απλό: η πλήξη, η απογοήτευση, η επανάληψη ή η συνήθεια μπορεί να κάνουν την προσευχή δύσκολη.
Η επικοινωνία με τον Θεό συχνά συγκρίνεται με την επικοινωνία μεταξύ ανθρώπων. Αλλά δεν είναι ακριβώς έτσι. Εκείνος που προσεύχεται θεωρεί ότι ο Θεός παραμένει αδιάφορος ή δεν ακούει την προσευχή του, ενώ αντίθετα ο Θεός τον κοιτάζει πάντοτε με αγάπη. Η επανάληψη μιας προσευχής, η περισυλλογή γύρω από αυτήν, το να αφιερώνει κανείς χρόνο ώστε να γευτεί την προσευχή έως ότου αυτή γίνει σαν μια αναπνοή, σημαίνει ότι εισέρχεται στο μυστήριο του διαλόγου μεταξύ Θεού και ανθρώπου. Σημαίνει ότι αφήνεται να οδηγηθεί βήμα-βήμα σε μια καλύτερη γνώση του μυστηρίου του Θεού. Συχνά, ο διάλογος με τον Θεό γίνεται κυρίως με τη σιωπή, γεγονός που δεν είναι και τόσο ευχάριστο. Ωστόσο η αγία Θηρεσία μάς λέει ότι στην πραγματικότητα γινόμαστε διαθέσιμοι ακριβώς μέσα στη σιωπή, ότι όταν εγκαταλείπουμε τον εαυτό μας στον Θεό με εμπιστοσύνη και πίστη, μπορούμε να φτάσουμε πιο κοντά Του.
Η προσευχή παίρνει διαφορετική μορφή ανάλογα με τον χρόνο, τον τόπο, τις ασχολίες και τις ανησυχίες κάθε ανθρώπου, ανάλογα με τον πολιτισμό στον οποίο ζει και τις εμπειρίες που έχει βιώσει. Η προσευχή μπορεί να γεννηθεί αυθόρμητα, τόσο με λέξεις καθημερινές όσο και με λόγια της Αγίας Γραφής. Μπορεί να είναι προσωπική ή κοινοτική. Οι μοναχοί και οι μοναχές, οι αφιερωμένοι στον Θεό, οι ιερείς, οι λαϊκοί και οι πιστοί χρησιμοποιούν την «Ακολουθία των Ωρών» για να δώσουν ρυθμό στην ημέρα τους. Η «Ακολουθία των Ωρών» είναι επίσης γνωστή με την ονομασία Opus Dei (Έργο του Θεού) και είναι η καθημερινή προσευχή της Εκκλησίας που σηματοδοτεί τις ώρες κάθε μέρας και εξαγιάζει την ημέρα με προσευχή. Πρόκειται για έναν διάλογο περισυλλογής γύρω από το μυστήριο του Χριστού, στον οποίο χρησιμοποιείται η Αγία Γραφή και η προσευχή. Κάποιες φορές ο διάλογος είναι μεταξύ της Εκκλησίας ή μιας ψυχής και του Θεού. Άλλες φορές είναι ένας διάλογος μεταξύ των μελών της Εκκλησίας, και άλλες φορές ανάμεσα στην Εκκλησία και τον κόσμο. Ωστόσο, αυτός ο διάλογος πραγματοποιείται πάντοτε μέσα στην παρουσία του Θεού και με τη χρήση λέξεων και της σοφίας του Θεού. Καθεμιά από τις Ώρες περιλαμβάνει τμήματα από τους Ψαλμούς που κορυφώνονται σε μια ομολογία από τις Γραφές. Οι σημαντικότερες Ώρες είναι η Πρωινή και η Βραδινή Προσευχή. Η καθεμιά από αυτές περιλαμβάνει μια ωδή του Ευαγγελίου: την Ωδή του Ζαχαρία από το Ευαγγέλιο κατά Λουκά (1:68-79) για την Πρωινή Προσευχή (γνωστή ως Benedictus) και την Ωδή της Θεοτόκου από το Ευαγγέλιο κατά Λουκά (1:46-55) για τη Βραδινή Προσευχή (γνωστή ως Magnificat). «Οι ύμνοι και οι λιτανείες στην Ακολουθία των Ωρών εισάγουν την προσευχή των Ψαλμών μέσα στον χρόνο της Εκκλησίας, εκφράζοντας το συμβολισμό της ώρας μέσα στην ημέρα, της λειτουργικής περιόδου ή της τελούμενης εορτής. Επιπλέον, η ανάγνωση του Λόγου του Θεού σε κάθε Ώρα (με τις απαντήσεις και τα τροπάρια που ακολουθούν) και σε ορισμένες Ώρες, η ανάγνωση από τους Πατέρες και πνευματικούς διδασκάλους, αποκαλύπτουν πιο βαθιά το νόημα του τελούμενου μυστηρίου, βοηθούν στην κατανόηση των Ψαλμών και προετοιμάζουν τη σιωπηλή προσευχή» (ΚΚΕ 1177).
Μια άλλη πηγή προσευχής είναι οι Ψαλμοί, που κατανέμονται σε τέσσερις εβδομάδες και αποτελούν τον πυρήνα της προσευχής της Εκκλησίας. Ο Ψαλμός είναι πρώτα απ’ όλα μια κραυγή. Είναι μια φωνή που καλεί, μουρμουρίζει, επικαλείται – είναι ένα σώμα που λυγίζει κάτω από το βάρος της δοκιμασίας. Στους Ψαλμούς, ο λαός του Ισραήλ μιλάει στον Θεό όταν βουλιάζει στις ενοχές μετά από κάποιο λάθος που διέπραξε, όταν πνίγεται από τις δοκιμασίες και όταν χαίρεται μετά από κάποια νίκη.
- ΠΡΟΣΕΥΧΗ: ΕΝΑ ΜΥΣΤΙΚΟ ΚΑΙ ΙΣΧΥΡΟ ΟΠΛΟ
Ο εχθρός της πίστης γνωρίζει πόσο ισχυρή είναι η προσευχή, αλλά και ο πιστός επιμένοντας στην προσευχή, μπορεί να καταστρέψει τα βλαβερά σχέδια του εχθρού.
Η προσευχή είναι μια εργασία. Δημιουργεί μια επαφή με τις αιώνιες δυνάμεις και τις βάζει σε κίνηση. Κάνει τον Θεό να δρα. Και ο εχθρός φοβάται τη σχέση που δημιουργείται ανάμεσα στον πιστό και στον Θεό μέσω της προσευχής, διότι η προσευχή είναι δύναμη, είναι μια έντονη πνευματική εργασία, που φέρνει σημαντικούς, ορατούς καρπούς.
Η ανώτερη μορφή προσευχής είναι μια εσωτερική συνεργασία, συνειδητή και διαυγής με τον Κύριό μας, ώστε να εκπληρώσουμε το σχέδιο που έχει ο Θεός για την Εκκλησία Του. Η προσευχή απαιτεί το σώμα, η ψυχή και το πνεύμα να υποτάσσονται στην δύναμη του Αγίου Πνεύματος. Απαιτεί τη σιωπή, γιατί, για να μπορέσει το πνεύμα μας να διαπεραστεί από την ίδια την προσευχή του Αγίου Πνεύματος, πρέπει να ακούσουμε τη φωνή του.
- ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΕΥΧΗ: ΕΜΠΟΔΙΑ ΤΟΥ ΕΧΘΡΟΥ ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΠΡΟΣΕΥΧΟΜΑΣΤΕ
Ο Διάβολος είναι πρόσωπο υπαρκτό. Είτε μας φαίνεται πιστευτό κάτι τέτοιο είτε όχι, η αναγκαιότητα της ύπαρξης εξορκιστών όπως και οι μαρτυρίες των ιδίων των εξορκιστών, δείχνουν ότι υπάρχει, και η προσωπική γνώμη του καθενός δεν αλλάζει το γεγονός αυτό. Ο άγιος Ιγνάτιος Λογιόλα αναγνώριζε τους τρόπους με τους ο πονηρός ενεργούσε, αλλά και οι μεγάλες πνευματικές μορφές της Εκκλησίας πάντοτε μιλούσαν για την ύπαρξή του. Άλλωστε, τι νόημα θα είχε να συζητάμε για «πνευματικό αγώνα», εάν δεν υπήρχε η έννοια της πάλης με κάποια αντιξοότητα;
Μια από τις μεγάλες επιθυμίες του Διαβόλου είναι να μην προσευχόμαστε, δηλαδή να παραμένουμε μακριά από τον Δημιουργό μας. Η προσευχή υπονομεύει τη δύναμή του, αναστατώνει τα σχέδιά του και καταστρέφει το βασίλειό του. Γεμίζει το πνεύμα μας, το σώμα μας και την ψυχή μας με αναστάτωση. Το σώμα μας αισθάνεται κουρασμένο, οι σκέψεις μας ταράζονται και το πνεύμα μας συντρίβεται. Όλα αυτά είναι έργα του εχθρού, για να μας αποτρέψει να προσευχόμαστε. Σίγουρα θα έχουμε προσέξει οι περισσότεροι ότι όταν γονατίζουμε για να προσευχηθούμε, το σώμα μας δεν θέλει να παραμείνει γονατισμένο. Αντίθετα, το σώμα μας ταράζεται και διαμαρτύρεται. Παραμένουμε γονατιστοί μόνο για ελάχιστο χρόνο και μετά σηκωνόμαστε. Ο Διάβολος βρίσκει διέξοδο μέσα από το σώμα μας. Όπως και το πνεύμα μας, το σώμα μας πρέπει να ελέγχεται από το Άγιο Πνεύμα, πρέπει να κυριαρχείται από το Άγιο Πνεύμα και όχι να κυριαρχεί το ίδιο.
Ο Διάβολος θέτει την ψυχική ζωή μας σε μια τέτοια διάθεση ώστε να μην μπορούμε να προσευχηθούμε. Κινητοποιεί για το σκοπό αυτό όλα μας τα συναισθήματα και ψιθυρίζει μέσα μας ότι δεν είμαστε σε κατάλληλη κατάσταση για προσευχή, και νιώθουμε ότι δεν πληρούνται οι κατάλληλες προϋποθέσεις για να προσευχηθούμε. Μάς γεμίζει με μια ανάλαφρη χαρά που δεν έχει αξία ή, άλλες φορές μάς κατακλύζει με αποθάρρυνση για να καταρρίψει το πνεύμα μας. Άλλοτε μάς γεμίζει με το άγχος της ενασχόλησης με ατελείωτα εξωτερικά καθήκοντα και δουλειές και μάς λέει ότι τώρα είναι η κατάλληλη ώρα για να ξεκουραστούμε, ενώ ασκεί μια πίεση στο πνεύμα μας, ώστε να δυσκολευόμαστε να σκεφτούμε, ή αφήνει τις σκέψεις μας να περιπλανώνται αχαλίνωτες. Μόλις θελήσουμε να προσευχηθούμε, οι σκέψεις μας ταράσσονται με τρόπο αφύσικο, και ο εχθρός μάς λέει ότι πρέπει να περιμένουμε κάποια καταλληλότερη στιγμή για να το κάνουμε.
Με αυτούς τους τρόπους, ο πονηρός καταφέρνει να «κλέψει» από τα παιδιά του Θεού την πιο καρποφόρα απ’ όλες τις εργασίες. Ας θυμηθούμε και την επιστολή του αποστόλου Παύλου προς τους Κορινθίους (Β΄ Κορ. 2, 11), ώστε να πάρουμε μια μικρή γεύση της δράσης του πονηρού: «Έτσι, δε θα βγει κερδισμένος από μας ο σατανάς. Γνωρίζουμε καλά τις επιδιώξεις του».
Όποιος κατάφερε να νικήσει τις τάσεις αυτές και μπόρεσε να γευθεί τη γλυκύτητα της παρουσίας του Θεού, χρειάζεται να προσέχει. Γιατί θα διαπιστώσει ότι το κακό πνεύμα αμέσως θα θελήσει να τον αποτραβήξει από αυτή την υπέροχη σχέση με τον Θεό, ψιθυρίζοντάς του «Αρκετά!». Και πράγματι, όποτε μας συμβεί αυτό, ευχαριστούμε τον Θεό για όσα λάβαμε από Εκείνον, αλλά ο πονηρός μάς ξεγέλασε. Ο Θεός επιθυμούσε να παραμείνουμε στην προσευχή, γιατί δεν είναι βιαστικός όπως οι άνθρωποι. Επιπλέον, με την προσευχή δεν λαβαίνουμε μόνο από τον Θεό εκείνο το γλυκό αίσθημα στην καρδιά μας, αλλά επίσης παρουσιαζόμαστε μπροστά Του με πνευματικές ευλογίες και όχι με άδεια χέρια. Γιατί δεν ζούμε τη ζωή μας μόνο για να λαμβάνουμε για τον εαυτό μας. Αλλά πρέπει να φέρνουμε και στους συνανθρώπους μας ποταμούς ευλογίας.
- Η ΠΡΟΣΕΥΧΗ, ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΑΓΩΝΑΣ
Μόλις η προσευχή μάς επιτρέψει να αποκτήσουμε τις ευλογίες για την ψυχή μας, το κακό πνεύμα μάς παρακινεί έντονα να σταματήσουμε την προσευχή. Αν διαπιστώσαμε ότι με την προσευχή ευλογήθηκε η ψυχή μας, τότε κατά τον ίδιο τρόπο μπορούμε να παρακαλέσουμε τον Θεό για κάποιους άλλους ανθρώπους, ώστε η ευλογία Του να φτάσει και σ’ εκείνους, όχι μόνον για εκείνους που αγαπάμε, αλλά και για όσους έχουν ανάγκη από αυτή την ευλογία. Έτσι, με την προσευχή μας για τους άλλους, επεκτείνουμε την ευλογία του Κυρίου σε καρδιές ξηρές. Μέσα στη σιωπή μπροστά στο πρόσωπο του Θεού, ο καθένας μπορεί να εμπλουτίσει τους αδελφούς του με ουράνιους θησαυρούς, χωρίς καν να το γνωρίζουν. Δεν υπάρχει πιο καρποφόρα εργασία από την προσευχή, και για τον λόγο αυτό, το κακό πνεύμα μισεί τις ψυχές εκείνες που ξέρουν να προσεύχονται. Και οι ψυχές που ξέρουν να προσεύχονται και ακολουθούν τον Ιησού Χριστό, βρίσκονται σε πνευματικό αγώνα.
- ΑΣ ΘΥΜΟΜΑΣΤΕ ΤΑ ΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΓΙΟΥ JEAN MARIE VIANNEY, ΠΟΥ ΜΕΤΕΣΤΡΕΨΕ ΧΙΛΙΑΔΕΣ ΑΜΑΡΤΩΛΟΥΣ
«Δεν μπορώ να σταματήσω να προσεύχομαι για τους φτωχούς αμαρτωλούς που βρίσκονται στο δρόμο προς την κόλαση. Αν πεθάνουν σ’ αυτή την κατάσταση, θα χαθούν για πάντα. Τι κρίμα! Πρέπει να προσευχόμαστε για τους αμαρτωλούς! Η προσευχή για τους αμαρτωλούς είναι η ομορφότερη και χρησιμότερη από τις προσευχές, επειδή οι δίκαιοι είναι καθ’ οδόν προς τον παράδεισο, οι ψυχές στο καθαρτήριο είναι βέβαιο ότι εκεί θα πάνε, αλλά οι φτωχοί αμαρτωλοί θα χαθούν για πάντα. Όλες οι ευλάβειες είναι καλές, αλλά δεν υπάρχει καλύτερη από την προσευχή για τους αμαρτωλούς. Πόσες ψυχές μπορούμε να μεταστρέψουμε με τις προσευχές μας! Εκείνος που σώζει μια ψυχή από την κόλαση, σώζει την ψυχή αυτή και τη δική του επίσης. Ένας πιστός μπορεί να προσφέρει τον εαυτό του για 8-15 μέρες για την μεταστροφή των αμαρτωλών. Ένας άνθρωπος μπορεί να υποφέρει τη ζέστη, το κρύο, να στερηθεί ένα θέαμα που θα του άρεσε να βλέπει, να επισκεφθεί κάποιον που θα το εκτιμούσε, να κάνει ένα εννεαήμερο προσευχής, να πηγαίνει καθημερινά στη Λειτουργία για το σκοπό αυτόν όπου αυτό είναι δυνατό. Δεν θα συνέβαλε μόνο στην δόξα του Θεού με την ιερή πρακτική της προσευχής για τους αμαρτωλούς, αλλά θα αποκτούσε και αφθονία χάρης».
«Είμαι ικανοποιημένος μόνο όταν προσεύχομαι για τους αμαρτωλούς. Ο καλός Θεός με έκανε να δω πόσο πολύ του αρέσει που προσεύχομαι για τους φτωχούς αμαρτωλούς… Δεν ξέρω αν πραγματικά άκουσα μια φωνή ή αν ήταν όνειρο, αλλά ό,τι και να ήταν, με ξύπνησε και μου είπε ότι το να σώσω μια ψυχή σε κατάσταση αμαρτίας είναι αυτό που χαροποιεί τον Θεό περισσότερο από όλες τις θυσίες».
H ΩΔΗ ΤΟΥ ΖΑΧΑΡΙΑ – Benedictus (Λκ 1, 68-79)
Ευλογητός ο Θεός του Ισραήλ, ο Κύριος, διότι επισκέφθηκε και λύτρωσε τον λαό του, και ανέδειξε για μας έναν ισχυρό Σωτήρα, στον οίκο του Δαβίδ, του δούλου του, όπως το είχε υποσχεθεί πριν από αιώνες μέσ’ από το στόμα των αγίων προφητών του: για να μας σώσει από τους εχθρούς μας, και από το χέρι όλων όσων μας μισούνε.
Έτσι σπλαχνίστηκε τους πατέρες μας, και θυμήθηκε την αγία διαθήκη του, τήρησε τον όρκο που έδωσε στον Αβραάμ, τον πατέρα μας: να μας δώσει άφοβα να τον λατρεύουμε, ελεύθεροι από τα χέρια των εχθρών μας, με αγιότητα και δικαιοσύνη ενώπιόν του όλες τις ημέρες της ζωής μας.
Κι εσύ, παιδί μου, θα αποκαλεστείς προφήτης του Υψίστου: θα προπορευτείς του Κυρίου για να ετοιμάσεις τους δρόμους του, για να κάνεις γνωστή στον λαό του τη σωτηρία και την άφεση των αμαρτιών τους. Χάρη στο ευσπλαχνικό έλεος του Θεού μας, θα μας επισκεφτεί από ψηλά ο ήλιος που ανατέλλει, για να φωτίσει αυτούς που κάθονται στο σκοτάδι και στη σκιά του θανάτου, για να κατευθύνει τα βήματά μας στον δρόμο της ειρήνης.
Η ΩΔΗ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ – Magnificat (Λκ 46-55)
Μεγαλύνει η ψυχή μου τον Κύριο, και αγαλλίασε το πνεύμα μου για τον Θεό, τον σωτήρα μου, διότι κοίταξε ευνοϊκά την ταπείνωση της δούλης του. Ιδού από τώρα όλες οι γενεές θα με μακαρίζουν.
Έργα θαυμαστά έκανε ο δυνατός σ’ εμένα: άγιο είναι το όνομά του. Το έλεός του από γενεά σε γενεά υπάρχει σε όσους τον υπακούν με δέος.
Έδειξε τη δύναμη του ισχυρού χεριού του, διασκόρπισε τους υπερήφανους και τα σχέδια της καρδιάς τους. Καθαίρεσε άρχοντες από τους θρόνους, και ταπεινούς ανύψωσε.
Πλημμύρισε με αγαθά τους πεινασμένους, κι έδιωξε τους πλούσιους με άδεια χέρια. Βοήθησε τον Ισραήλ, τον δούλο του, κι έμεινε πιστός στο έλεός του, όπως είχε υποσχεθεί στους πατέρες μας, στον Αβραάμ και τους απογόνους του.
Από το τεύχος αρ. 1119 Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2019 «Ανοιχτοί Ορίζοντες».
https://www.facebook.com/institouto/
ή με αναζήτηση «Ινστιτούτο Ανθρωπιστικών Επιστημών – Ιησουίτες»
