Ο κλιματολόγος Antonio Navarra σχολιάζει τα λόγια που ο πάπας Φραγκίσκος απηύθυνε σχετικά με την αλλαγή του κλίματος προς το διπλωματικό σώμα που είναι διαπιστευμένο στην Αγία Έδρα, με την ευκαιρία της ανταλλαγής ευχών για το νέο έτος.
«Να επανεξετάσουμε το κοινό πεπρωμένο μας στο σημερινό πλαίσιο σημαίνει επίσης να επανεξετάσουμε τη σχέση μας με τον πλανήτη». Στην ομιλία που εκφωνήθηκε στις 7 Ιανουαρίου προς τα μέλη του διπλωματικού σώματος στην Αγία Έδρα, ο πάπας Φραγκίσκος αναφέρθηκε επίσης στην «φροντίδα του περιβάλλοντος» και στην «κλιματική αλλαγή» που φέτος προκάλεσε «ανείπωτες καταστροφές και βάσανα». «Ο πλανήτης δεν είναι δικός μας», ανέφερε συγκεκριμένα από τα μικρόφωνα του Vatican News ο κλιματολόγος Antonio Navarra, πρόεδρος του Ευρωμεσογειακού Κέντρου για την αλλαγή του κλίματος, «είμαστε μόνο οι φύλακες του πλανήτη», ο οποίος μας «παραδόθηκε σε μια ορισμένη κατάσταση» και είναι καθήκον μας να τον παραδώσουμε σε καλή κατάσταση στις «μελλοντικές γενιές». Μια αίσθηση δικαιοσύνης που εκφράζεται με «οριζόντιο» τρόπο, «έναντι των μεγάλων σημερινών οικονομικών ανισοτήτων».
Από την καλή πρόθεση στις απαραίτητες ενέργειες
Ο Ποντίφικας υπενθύμισε την «συναίνεση που επετεύχθη κατά την πρόσφατη Διεθνή Διάσκεψη για το κλίμα (COP-24) που πραγματοποιήθηκε στο Κατοβίτσε», ελπίζοντας «σε μια αποφασιστικότερη δέσμευση από μέρους των κρατών, ενισχύοντας την συνεργασία για την επείγουσα αντιμετώπιση του ανησυχητικού φαινομένου της υπερθέρμανσης του πλανήτη». Επίσης, για τον κλιματολόγο Antonio Navarra, η συνάντηση στην Πολωνία αντιπροσωπεύει μια «θετική στιγμή στο πλαίσιο μιας πολύπλοκης και δύσκολης διεθνούς συζήτησης, η οποία παρόλα αυτά, συνεχίζεται με μικρά βήματα». Το Katowice Climente Package περιλαμβάνει κανόνες και κατευθυντήριες γραμμές για την εφαρμογή της παγκόσμιας συμφωνίας για το κλίμα που εγκρίθηκε στο Παρίσι το 2015. Το πακέτο καθορίζει πρώτα απ’ όλα τον τρόπο με τον οποίο οι χώρες θα παρέχουν πληροφορίες σχετικά με την εθνική τους συνεισφορά για τη μείωση των εκπομπών, καθώς και λεπτομέρειες για τη χρηματοδότηση για την κλιματική αλλαγή προς τις αναπτυσσόμενες οικονομίες.
Προστασία του περιβάλλοντος και οικονομικά συμφέροντα
Μεταξύ των θεμάτων που ανέφερε ο πάπας Φραγκίσκος ήταν και η εκμετάλλευση της Γης, της οποίας οι συνέπειες «πέφτουν στο σύνολο του παγκόσμιου πληθυσμού, με πιο δραματικές επιπτώσεις σε ορισμένες περιοχές», όπως στον Αμαζόνιο που θα αποτελέσει το επίκεντρο της επόμενης Ειδικής Συνέλευσης της Συνόδου των Επισκόπων, τον Οκτώβριο, στο Βατικανό. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ο πρόεδρος του Ευρωμεσογειακού Κέντρου για την αλλαγή του κλίματος επισημαίνει ότι υπάρχουν πολυάριθμες μελέτες που δείχνουν ότι «η οικονομική ανάπτυξη είναι δυνατή χωρίς την καταστροφή και την σπατάλη των φυσικών πόρων». «Η προστασία του περιβάλλοντος», επισημαίνει, μπορεί να αποτελέσει «ευκαιρία ανάπτυξης».
Απ. – Ο πλανήτης δεν είναι δικός μας. Δεν είμαστε παρά οι φύλακες του πλανήτη: μας παραδόθηκε σε μια ορισμένη κατάσταση και είναι καθήκον μας, ευθύνη μας, να τον παραδώσουμε σε καλή κατάσταση στις μελλοντικές γενιές. Πρόκειται για ένα πρόβλημα δικαιοσύνης, όπως ορθώς έθιξε ο Άγιος Πατέρας, «οριζόντιο», δηλαδή αφορά εκείνους που σήμερα αποτελούν τις μεγάλες οικονομικές ανισότητες πάνω στον πλανήτη μας, αλλά αφορά και την έννοια της δικαιοσύνης για το μέλλον και τις μελλοντικές γενιές, που δεν θα πρέπει να αναγκαστούν να πληρώσουν για τις δικές μας φιλοδοξίες και υπερβολές.
Μεταξύ των σκέψεων του Ποντίφικα και η πρόσφατη COP-24 στο Κατοβίτσε. Η Διεθνής Διάσκεψη για το κλίμα κατάφερε να χαράξει την πορεία για τη μετάβαση από την καλή πρόθεση στις απαραίτητες ενέργειες;
Απ. – Ο μηχανισμός της Συμφωνίας των Παρισίων είναι ένας εθελοντικός μηχανισμός που, αφενός, από μια άποψη μοιάζει πολύ πιο αδύναμος από έναν αυταρχικό μηχανισμό, ή εξαναγκαστικό, αλλά στην πραγματικότητα αντιπροσωπεύει μια πολύ ισχυρή πολιτική δέσμευση έναντι ολόκληρου του κόσμου. Η αποτελεσματική εφαρμογή αυτών των δεσμεύσεων θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από τις πολιτικές καταστάσεις που θα δημιουργηθούν, αλλά σε κάθε περίπτωση αντιπροσωπεύουν μια δέσμευση. Το Κατοβίτσε αποτέλεσε μια σημαντική στιγμή διότι επιτεύχθηκε μια σειρά από αρκετά αποτελέσματα τεχνικής φύσεως και ως εκ τούτου όχι και πολύ αντιληπτά από την κοινή γνώμη, αλλά που αντιπροσωπεύουν σημαντικές στιγμές για να κατανοήσουμε πώς θα μπορέσει να πραγματοποιηθεί αυτή η πορεία. Επομένως, πιστεύω ότι στην πραγματικότητα υπήρξε μια θετική στιγμή στο πλαίσιο μιας συχνά πολύπλοκης και δύσκολης διεθνούς συζήτησης η οποία ωστόσο προχωρά με μικρά βήματα.
Ωστόσο μια από τις απογοητεύσεις της συνάντησης στην Πολωνία παραμένει η στάση των μεγάλων δυνάμεων έναντι της επιστημονικής έκθεσης της Διακυβερνητικής Ομάδας Εμπειρογνωμόνων για την αλλαγή του κλίματος…
Απ. – Αυτό μου φάνηκε λίγο παράξενο, επειδή αυτή η έκθεση ζητήθηκε από την ίδια τη Διάσκεψη, οπότε είναι δύσκολο να καταλάβουμε γιατί δεν έγινε, δεν λέω αποδεκτή, αλλά τουλάχιστον θετικά αντιληπτή. Αλλά θα πρέπει να πω ότι αυτές είναι συχνά οι δύσκολες λεπτές αποχρώσεις της διεθνούς διπλωματίας που διαφεύγουν από έναν ειδικό επιστήμονα όπως εγώ.
Σκεπτόμενος την εκμετάλλευση, ο πάπας Φραγκίσκος ανέφερε επίσης τον Αμαζόνιο ο οποίος θα βρεθεί στο επίκεντρο κατά την επόμενη Σύνοδο. Είναι δυνατή μια συμφιλίωση μεταξύ των οικονομικών συμφερόντων και την προστασία του περιβάλλοντος;
Απ. – Υπάρχουν πολυάριθμες οικονομικές μελέτες που δείχνουν ότι στην πραγματικότητα είναι εφικτή η οικονομική ανάπτυξη χωρίς να καταστρέφει και να σπαταλά τους φυσικούς πόρους. Πράγματι: πολλές είναι εκείνες οι μελέτες που δείχνουν πως υπάρχει μια θετική πτυχή μιας βιώσιμης και καινοτόμου στάσης για την οικονομική ανάπτυξη. Επομένως ναι, νομίζω ότι η προστασία του περιβάλλοντος και η καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής αποτελούν ευκαιρία για ανάπτυξη και δεν θα πρέπει να θεωρούνται ως κάτι που αντιτίθεται στην ανάπτυξη. Είναι μια ευκαιρία ανάπτυξης για να διασφαλιστεί ότι όλες οι κοινότητες του πλανήτη θα μπορούν να φτάσουν σε ένα επίπεδο ευημερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης το οποίο πρέπει να αποτελεί καθήκον τους.
Μετάφραση: ρφ/kantam.gr
