Ομιλία του Πάπα Φραγκίσκου κατά τη θεία Λειτουργία στο Κάιρο
στις 29 Απριλίου 2017
Η μοναδική παραδεκτή ακρότητα για τους πιστούς είναι αυτή της αγάπης.
Όλο το κείμενο της ομιλίας του Πάπα Φραγκίσκου που εκφώνησε στις 29 Απριλίου 2017 στο “Air Defense Stadium” του Καΐρου.
Σήμερα, Τρίτη Κυριακή του Πάσχα, το Ευαγγέλιο μας μιλά για την πορεία των δύο μαθητών της Εμμαούς που εγκατέλειψαν την Ιερουσαλήμ. Ένα Ευαγγέλιο, που μπορούμε να το συνοψίσουμε σε τρεις λέξεις: θάνατο, ανάσταση και ζωή.
Θάνατος. Οι δύο μαθητές επιστρέφουν στην καθημερινή τους ζωή, σε μια ψυχολογική κατάσταση πλήρους απογοήτευσης και απελπισίας: Ο διδάσκαλος έχει πεθάνει και συνεπώς είναι ανώφελο να ελπίζουν. Βιώνουν έντονα μέσα τους την αίσθηση του αποπροσανατολισμού, της διάψευσης και της απογοήτευσης. Η πορεία τους είναι μια επιστροφή στην πρότερη κατάστασή τους, είναι μια απομάκρυνση από την οδυνηρή εμπειρία του Εσταυρωμένου. Η κρίση του Σταυρού, και μάλιστα το «σκάνδαλο» και η «μωρία» του Σταυρού (βλ. 1 Κορ. 1,18. 2,2), φαίνεται να έχει θάψει κάθε ελπίδα τους.
Αυτός στον οποίον στήριξαν την ύπαρξή τους έχει πεθάνει, έχει ηττηθεί, παίρνοντας μαζί του στον τάφο κάθε επιδίωξή τους. Δεν μπορούσαν να πιστέψουν ότι ο διδάσκαλος και ο σωτήρας, που είχε αναστήσει νεκρούς και θεραπεύσει αρρώστους, μπορούσε να καταλήξει κρεμασμένος πάνω στο σταυρό της ντροπής. Δεν μπορούσαν να καταλάβουν γιατί ο Παντοδύναμος Θεός, δεν τον έσωσε από έναν τόσο αξιοκαταφρόνητο θάνατο.
Ο σταυρός του Χριστού ήταν ο σταυρός της ιδέας που είχαν για τον Θεό… Ο θάνατος του Χριστού, ήταν ένας θάνατος αυτού που φαντάζονταν ότι ήταν ο Θεός. Πράγματι, οι πεθαμένοι ήσαν αυτοί, και βρίσκονταν θαμμένοι στον τάφο της περιορισμένης αντίληψής τους. Πόσες φορές ο άνθρωπος αυτό-παραλύει, αρνούμενος να ξεπεράσει την ιδέα που έχει για τον Θεό, έναν Θεό πλασμένο κατ’ εικόνα και ομοίωση του ανθρώπου! Πόσες φορές απελπίζεται, αρνούμενος να πιστέψει πως η παντοδυναμία του Θεού δεν είναι παντοδυναμία ισχύος, εξουσίας, αλλά είναι μονάχα παντοδυναμία αγάπης, συγχώρησης και ζωής! Οι μαθητές αναγνώρισαν τον Ιησού «στον τεμαχισμό του άρτου», στην θεία Ευχαριστία.
Αν δεν αφαιρέσουμε το πέπλο που θολώνει τα μάτια μας, αν δεν αφήσουμε την καρδιά μας να μαλακώσει και αν δεν απαλλαγούμε από τις προκαταλήψεις μας, δεν θα μπορέσουμε ποτέ να αναγνωρίσουμε το πρόσωπο του Θεού.
Ανάσταση. Μέσα στο πιο βαθύ σκοτάδι της νύκτας, μέσα στην πιο συνταρακτική απελπισία, ο Ιησούς τους πλησιάζει και βαδίζει μαζί τους για να τους βοηθήσει να ανακαλύψουν ότι Εκείνος είναι η οδός, η αλήθεια και η ζωή (Ιω. 14,6). Ο Ιησούς μετατρέπει την απελπισία τους σε ζωή, διότι όταν χάνεται η ανθρώπινη ελπίδα, αρχίζει να διαφαίνεται και τελικά να λάμπει η ελπίδα του Θεού: «Αυτά που για τους ανθρώπους είναι αδύνατα, για το Θεό είναι δυνατά» (Λκ. 18,27. Βλ. 1,37). Όταν ο άνθρωπος φθάνει στον πάτο της αποτυχίας και της ανικανότητας, όταν συνέρχεται από την ψευδαίσθηση και αναγνωρίζει ότι δεν είναι ο καλύτερος, ότι δεν είναι αυτάρκης, ότι δεν είναι το κέντρο του κόσμου, τότε ο Θεός τείνει το χέρι σ’ αυτόν για να του μεταμορφώσει τη νύκτα σε αυγή, τη θλίψη σε χαρά, το θάνατο σε ανάσταση, σε πορεία προς την Ιερουσαλήμ, δηλαδή προς την επιστροφή στη ζωή και στη νίκη του Σταυρού (βλ. Εβρ. 11,34).
Οι δύο μαθητές, πράγματι, μετά τη συνάντησή τους με τον Αναστημένο Ιησού, επιστρέφουν πίσω στην Ιερουσαλήμ γεμάτοι χαρά, εμπιστοσύνη και ενθουσιασμό, έτοιμοι να μεταδώσουν την εμπειρία τους. Ο Αναστημένος, τους ανέστησε από τον τάφο της απιστίας τους και της θλίψης. Συναντώντας τον Αναστημένο, βρήκαν την εξήγηση και την εκπλήρωση όλης της Γραφής, του Νόμου και των Προφητών. Βρήκαν το νόημα της φαινομενικής ήττας του Σταυρού. Όποιος δεν περνά μέσα από την εμπειρία του Σταυρού έως την αλήθεια της Ανάστασης, αυτοκαταδικάζεται στην απελπισία. Πράγματι, δεν μπορούμε να συναντήσουμε τον Θεό χωρίς πρώτα να «σταυρώσουμε» τις περιορισμένες ιδέες για έναν Θεό ποτ αντανακλά την αντίληψή μας για την παντοδυναμία και την εξουσία Του.
Ζωή. Η συνάντηση με τον αναστημένο Ιησού, έχει μεταμορφώσει τη ζωή των δύο μαθητών, διότι, συναντώντας τον Αναστημένο μεταμορφώνεται κάθε ζωή και γονιμοποιείται οποιαδήποτε στειρότητα. Πράγματι, η Ανάσταση δεν είναι μια πίστη η οποία γεννήθηκε μέσα στην Εκκλησία, αλλά η Εκκλησία γεννήθηκε από την πίστη στην Ανάσταση. Ο Άγιος Παύλος λέει: «Αν ο Χριστός δεν έχει αναστηθεί, τότε το κήρυγμά μας είναι χωρίς νόημα, το ίδιο και η πίστη μας» (1 Κορ. 15,14). Ο Αναστημένος εξαφανίζεται από τα μάτια τους για να μας διδάξει ότι δεν μπορούμε να κατέχουμε τον Ιησού στην ιστορική ορατή μορφή του: «Μακάριοι εκείνοι που πιστεύουν χωρίς να μ’ έχουν δει!». Η Εκκλησία οφείλει να ξέρει και να πιστεύει ότι Εκείνος είναι ζωντανός μέσα σ’αυτήν, και ότι την ζωοποιεί (της δίνει ζωή), διαμέσου της Ευχαριστίας, των Γραφών και των ιερών Μυστηρίων. Αυτό το κατανόησαν οι μαθητές της Εμμαούς και επέστρεψαν στην Ιερουσαλήμ για να μοιραστούν με τους άλλους την εμπειρία τους: «Είδαμε τον Κύριο… Πραγματικά αναστήθηκε» (βλ. Λκ. 24,32).
Η εμπειρία των μαθητών της Εμμαούς, μας διδάσκει πως δεν χρησιμεύει να γεμίζουμε, με την παρουσία μας, τους χώρους λατρείας, αν οι καρδιές μας δεν είναι πλημμυρισμένες από το φόβο και την παρουσία του Θεού. Δεν ωφελεί να προσευχόμαστε, αν η προσευχή που απευθύνουμε στον Θεό, δεν μετατρέπεται σε αγάπη προς τον αδελφό. Δεν ωφελεί τόση πολλή θρησκευτικότητα, αν αυτή δεν διαπνέεται από άλλη τόση πίστη και αγάπη. Δεν ωφελεί να φροντίζουμε αυτά που φαίνονται, διότι ο Θεός βλέπει την ψυχή και την καρδιά μας (βλ. 1 Σαμ. 16,7) και απεχθάνεται την υποκρισία (βλ. Λκ. 11,37-54. Πραξ. 5, 3-4). Για τον Θεό, είναι καλύτερα να μην πιστεύεις παρά να είσαι ένας ψεύτικος (προσποιούμενος) πιστός, ένας υποκριτής! Η αληθινή πίστη είναι εκείνη που μας κάνει πιο πονετικούς, πιο σπλαχνικούς, πιο τίμιους και πιο ανθρώπινους. Είναι αυτή που εμψυχώνει τις καρδιές μας και τις οδηγεί στο να αγαπούμε όλους τους ανθρώπους χωρίς διάκριση και χωρίς προτιμήσεις. Είναι αυτή που μας οδηγεί στο να βλέπουμε τον άλλον όχι σαν εχθρό που πρέπει να νικήσουμε, αλλά σαν αδελφό που οφείλουμε να αγαπούμε, να υπηρετούμε, και να βοηθούμε. Είναι αυτή που μας κάνει να διαδίδουμε, να υπερασπιζόμαστε, και να ζούμε την κουλτούρα της συνάντησης, του διαλόγου, του σεβασμού, και της αδελφοσύνης. Που μας δίνει το θάρρος να συγχωρούμε αυτόν που μας προσβάλλει, να δίνουμε το χέρι σ’ αυτόν που έχει πέσει, να ντύνουμε τον γυμνό, να χορταίνουμε τον πεινασμένο, να επισκεπτόμαστε τον φυλακισμένο, να βοηθούμε τον ορφανό, να ξεδιψούμε τον διψασμένο, να συνδράμουμε τον ηλικιωμένο και τον αναγκεμένο (βλ. Μτ. 25, 31-45). Η αληθινή πίστη είναι αυτή που μας κάνει να προστατεύουμε τα δικαιώματα των άλλων με την ίδια δύναμη και τον ίδιο ενθουσιασμό που υπερασπιζόμαστε τα δικά μας. Στην πραγματικότητα, όσο περισσότερο αυξάνεται η πίστη μας και η γνώση μας, τόσο περισσότερο αυξάνεται και η ταπεινοφροσύνη και η επίγνωσή μας ότι είμαστε μικροί.
Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές, ο Θεός ευαρεστείται μόνο με μια πίστη ομολογούμενη με τη ζωή, διότι η μοναδική ακρότητα (εξτρεμισμός) που είναι παραδεκτή για τους πιστούς, είναι αυτή της αγάπης. Οποιαδήποτε άλλη ακρότητα, δεν προέρχεται από τον Θεό και δεν αρέσει σ’ Εκείνον. Τώρα, σαν τους μαθητές της Εμμαούς, επιστρέψτε στη δική σας Ιερουσαλήμ, δηλαδή στην καθημερινή σας ζωή, στις οικογένειές σας, στην εργασία σας, και στην αγαπημένη σας πατρίδα, γεμάτοι χαρά, θάρρος και πίστη. Μη φοβάστε να ανοίγετε την καρδιά σας στο φως του Αναστημένου Ιησού, και επιτρέψτε σ’ Εκείνον να μεταμορφώσει την αβεβαιότητά σας σε δύναμη θετική για σας και για τους άλλους. Μη φοβάστε να αγαπάτε όλους τους ανθρώπους, φίλους και εχθρούς, διότι στην έμπρακτη αγάπη βρίσκεται η δύναμη και ο θησαυρός του πιστού!
Η αειπάρθενος Μαρία και η Αγία Οικογένεια, που έζησαν πάνω σε αυτή την ευλογημένη γη, ας φωτίζουν τις καρδιές μας και ας ευλογούν εσάς και την αγαπημένη Αίγυπτο, η οποία, στην αυγή του χριστιανισμού υποδέχτηκε τον Ευαγγελισμό του Αγίου Μάρκου και στο διάβα της ιστορίας έδωσε πολλούς μάρτυρες και ένα μεγάλο πλήθος από αγίους και αγίες! Al Massih Kam/Bilhakika kam! Χριστός Ανέστη/ Αληθώς Ανέστη!
Μετάφραση στα Ελληνικά
Πέτρος Ανδριώτης
