Θα μπορούσαμε να πούμε πως η σπουδαιότητα του Αγίου Ιωσήφ στην «ιστορία της Σωτηρίας, συνίσταται στο γεγονός πως ο Ιησούς – ιστορικά – είναι ο αναμενόμενος Μεσσίας, επειδή είναι ο «Υιός του Δαβίδ», αλλά αυτό το γεγονός οφείλεται ακριβώς στον Άγιο Ιωσήφ. Μας λέει το Ευαγγέλιο: «Ανέβηκε τότε και ο Ιωσήφ από τη Γαλιλαία, από την πόλη Ναζαρέτ, στην Ιουδαία, στην πόλη του Δαβίδ που ονομάζεται Βηθλεέμ, επειδή καταγόταν από την οικογένεια και τη γενιά του Δαβίδ» (Λουκάς 2, 4-5).
Ο όρος «μεσσίας», αποτελεί ελληνική μεταφορά του εβραϊκού όρου μασιάχ, που σημαίνει «χρισμένος» ή Χριστός. Δηλαδή πρόκειται για τον κεχρισμένο Βασιλιά, απόγονο του Βασιλιά Δαβίδ, που περίμεναν οι Εβραίοι.
«Υιός του Δαβίδ» είναι επομένως ο τίτλος που αποδίδεται στον Μεσσία ως κατά σάρκα απόγονος του βασιλιά Δαβίδ. Δεκαεπτά φορές τα Ευαγγέλια ονομάζουν τον Ιησού «Υιό του Δαβίδ». Έτσι, για παράδειγμα, η γυναίκα της οποίας η κόρη βασανίστηκε από δαίμονα (Μτ. 15,22), οι δύο τυφλοί άνδρες στην άκρη του δρόμου (Μτ. 20, 30) και ο Βαρτίμαιος ο τυφλός (Μκ. 10, 47) επικαλούνται τον Ιησού ως «Υιό του Δαβίδ». Κατά την είσοδο του Ιησού στην Ιερουσαλήμ, τα πλήθη τον υποδέχονται κραυγάζοντας: «Ωσαννά (ζήτω) στον Υιό του Δαβίδ» (Μτ. 21, 9). Αποκαλώντας τον Ιησού «Υιό του Δαβίδ», αυτοί οι απλοί άνθρωποι δήλωναν ότι ο Ιησούς είναι ο αναμενόμενος Μεσσίας.
Πράγματι, αυτός ο τίτλος αποτελεί την πραγματοποίηση μίας από τις σπουδαιότερες προφητείες που αφορούσαν στον Μεσσία. Πρόκειται για τη γνωστή προφητεία του Ναθάν που διαβάζουμε στο Β’ Βιβλίο του Σαμουήλ (6ο με 7ο αιώνα π. Χ.). Ο Θεός υπόσχεται στον Δαβίδ, ότι θα του δώσει έναν απόγονο του οποίου η βασιλεία θα παραμείνει αιώνια (Βλ. Β’ Σαμουήλ 7, 12-16). Το ίδιο και ο Προφήτης Ιερεμίας (Βλ. 33, 15– 16).
Οι Ψαλμοί «υπενθυμίζουν» αυτήν την υπόσχεση. Διαβάζουμε π.χ. στον Ψαλμό 132: «Ορκίστηκε λόγο αληθινό στον Δαβίδ ο Κύριος, * και δεν θα τον αθετήσει: «Έναν καρπό των σπλάχνων σου * θα βάλω επάνω στον θρόνο σου» (Ψαλ. 132 [131], 11).
Αυτές ήταν μερικές από τις πιο χαρακτηριστικές προφητείες που αφορούσαν τον Μεσσία. Ο Ιησούς ήταν ο υποσχόμενος Μεσσίας επειδή ανήκε στους απογόνους του Δαβίδ, του οποίου θα είχε κληρονομήσει τον θρόνο. Για αιώνες οι Εβραίοι έζησαν με αυτήν την ελπίδα. Αυτή η αναμονή τους έδινε δύναμη να ξεπεράσουν τις καταστροφές, την σκλαβιά.
Με τον ερχομό του Ιησού της Ναζαρέτ, έπρεπε να πειστούν οι Εβραίοι της εποχής εκείνης ότι αυτός ήταν ο αναμενόμενος Μεσσίας διότι ήταν απόγονος του Βασιλιά Δαβίδ.
Ο Ευαγγελιστής Ματθαίος, που γράφει το Ευαγγέλιό του για τους Εβραίους, ακριβώς για να αποδείξει ότι στον Ιησού πραγματοποιούνται οι προφητείες της Παλαιάς Διαθήκης, παρέχει τη γενεαλογική απόδειξη ότι ο Ιησούς, κατά την ανθρώπινη φύση του, ήταν άμεσος απόγονος του Δαβίδ. Αυτό το μεσσιανικό σημείο πραγματοποιείται μέσω του Ιωσήφ. Ο Ιησούς είναι «Υιός του Δαβίδ», δηλαδή Μεσσίας, διότι ο Ιωσήφ προέρχεται από τον «οίκο του Δαβίδ», η γέφυρα μεταξύ του Ιησού και του Δαβίδ είναι ο Ιωσήφ και αυτό διότι ο ίδιος είναι ο «ανήρ» της Μαρίας και γι’ αυτόν το λόγο ο νόμιμος πατέρας του Ιησού.
Αν ο Ευαγγελιστής Λουκάς περιγράφει την παρθενική γέννηση του Ιησού από την Μαρία, ο Ματθαίος περιγράφει την μεσσιανική γέννηση του Ιησού από τον Ιωσήφ. Δεν είναι τυχαίο που ο Θεός, στη Θεία του Πρόνοια, επέλεξε τον Ιωσήφ για να τον καταστήσει άνδρα της Μαρίας, άλλωστε αυτό έγινε, για να αποτελέσει ο Ιωσήφ, τον συνδετικό κρίκο μεταξύ του Ιησού και του Δαβίδ.
Ο Ιωσήφ αν και δεν είναι βιολογικός πατέρας του Ιησού, μπροστά στο νόμο και τη δημόσια γνώμη, ήταν ο αληθινός του πατέρας. Και ενεργεί ως αληθινός πατέρας με όλα τα δικαιώματα του πατέρα που του παρέχει ο νόμος, όπως όταν δίνει το όνομα στο βρέφος σύμφωνα με την εντολή του Αγγέλου.
Όλα αυτά ήταν αναγκαία για να φανερωθεί ο Ιησούς στους συμπολίτες του ως ο Μεσσίας, ο αναμενόμενος από αιώνες. Βέβαια, οι Εβραίοι της εποχής εκείνης, ερμήνευσαν την μεσσιανική ιδιότητα του Ιησού ως πολιτική εξουσία. Για αυτούς ο Μεσσίας, θα φανερώνονταν ως πολιτικός απόγονος του Δαβίδ, γιατί θα είχε έλθει για να αποκαταστήσει το γήινο βασίλειο του Δαβίδ και να απελευθερώσει τον Ισραήλ από τους Ρωμαίους κατακτητές.
Ο Ιησούς δυσκολεύτηκε, ακόμα και με τους Αποστόλους, να τους εξηγήσει πως η βασιλεία του δεν είναι από αυτόν τον κόσμο και ότι η δόξα του περνά αναγκαστικά από το σταυρό και το θάνατο. Είναι μεν ο Μεσσίας από τον «οίκο του Δαβίδ», αλλά είναι ταυτόχρονα ο πάσχων δούλος του Ιαχβέ σύμφωνα με την προφητεία του Ησαΐα (Ησ. 53, 5 -12).
Ο Ιωσήφ με το να δεχθεί να πάρει μαζί του την Μαρία, σύμφωνα με τα λόγια του Αγγέλου, δέχεται την μεσσιανική πατρότητά του. Όπως η Παρθένα από την Ναζαρέτ, στον ευαγγελισμό του Αγγέλου δέχεται να γίνει μητέρα του Ιησού, έτσι και ο Ιωσήφ, στον δικό του ευαγγελισμό, δέχεται να εισάγει τον Ιησού στον «οίκο του Δαβίδ».
Πρόκειται γι’ αυτόν τον Ιησού που όλοι ονόμαζαν «υιό του Ιωσήφ» (Λκ. 3,23). Ακόμα και η μητέρα του, η Μαρία, στο ναό της Ιερουσαλήμ, απευθυνόμενη στον δωδεκάχρονο Ιησού, ονομάζει τον Ιωσήφ: «Ο Πάτερα σου και εγώ» (Λκ. 2, 48).
Ο λαός, μπροστά στην άγνωστη μέχρι τότε διδασκαλία του Ιησού και τα θαύματά του αναρωτιέται: «ουχ ούτος έστιν ο του τέκτονος υιός;» (Μτ. 13, 55). Εδώ πρέπει να υπενθυμίσουμε πως ο όρος «τέκτων» δεν αναφέρεται μόνο στον ξυλουργό, αλλά σε εκείνους που απασχολούνταν σε πολλαπλές χειρωνακτικές εργασίες.
+ Ιωάννης Σπιτέρης
Αρχιεπίσκοπος πρώην Κερκύρας
