Με την Αποστολική Επιστολή «Patris corde – Με καρδιά ενός πατέρα», ο Πάπας Φραγκίσκος ενθυμάται την 150ή επέτειο από την ανακήρυξη του Αγίου Ιωσήφ του Μνήστορος ως Προστάτη της Καθολικής Εκκλησίας. Για την περίσταση, από τις 8 Δεκεμβρίου 2020 ως τις 8 Δεκεμβρίου 2021 κηρύσσεται ένα ειδικό «Έτος του Αγίου Ιωσήφ».
Αγαπημένος πατέρας, τρυφερός πατέρας, υπάκουος. Πατέρας δημιουργικού θάρρους, εργατικός, που κρατά τον εαυτό του στη σκιά. Με αυτά τα λόγια ο Πάπας Φραγκίσκος περιγράφει τρυφερά και συγκινητικά τον Άγιο Ιωσήφ τον Μνήστορα. Το κάνει αυτό στην Αποστολική Επιστολή «Patris Corde», που δημοσιεύθηκε την Τρίτη 8 Δεκεμβρίου με την ευκαιρία της 150ής επετείου από την ανακήρυξή του ως Προστάτη της Καθολικής Εκκλησίας. Ήταν ο Μακάριος Πίος Θ’, με το διάταγμα «Quemadmodum Deus», που υπεγράφη στις 8 Δεκεμβρίου 1870, ο οποίος θέλησε αυτόν τον τίτλο για τον Άγιο Ιωσήφ. Για να εορτάσει αυτήν την επέτειο, ο Ποντίφικας ανακοίνωσε την έναρξη ενός ειδικού «Έτους», αφιερωμένου στον θετό πατέρα του Ιησού. Η Αποστολική Επιστολή γράφηκε την περίοδο της πανδημίας Covid-19, η οποία – γράφει ο Πάπας – μας έκανε να καταλάβουμε τη σημασία των απλών ανθρώπων, εκείνων οι οποίοι, μακριά από το προσκήνιο, κάνουν υπομονή κάθε μέρα και ενσταλάζουν την ελπίδα στις καρδιές των συνανθρώπων, διδάσκοντας τη συνυπευθυνότητα. Ακριβώς όπως ο Άγιος Ιωσήφ, «ο άνθρωπος που περνά απαρατήρητος, ο άνθρωπος της καθημερινής, διακριτικής και “κρυφής” παρουσίας». Ωστόσο, «ο πρωταγωνισμός του ένας ασύγκριτος στην ιστορία της σωτηρίας».
Ένας πατέρας αγαπητός, τρυφερός και υπάκουος
Ο Άγιος Ιωσήφ, πράγματι, εξέφρασε συγκεκριμένα την πατρότητά του «κάνοντας τη ζωή του μια αυτοπροσφορά αγάπης στην υπηρεσία του Μεσσία». Και γι’ αυτό τον ρόλο του ως «συνδέσμου που ενώνει την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη», «αυτός αγαπήθηκε πολύ από τον χριστιανικό λαό» . Σε αυτόν, «ο Ιησούς είδε την τρυφερότητα του Θεού», εκείνη την τρυφερότητα που «μας κάνει να αποδεχτούμε την αδυναμία μας», διότι «είναι μέσα από την αδυναμία μας και παρά την αδυναμία μας» που πραγματοποιείται το μεγαλύτερο μέρος των θεϊκών σχεδίων. «Μόνο η τρυφερότητα θα μας σώσει από τα τεχνάσματα του Πονηρού», τονίζει ο Ποντίφικας, και όταν συναντούμε την ευσπλαχνία του Θεού, ειδικά στο Μυστήριο της Εξομολογήσεως, μπορούμε να βιώσουμε μια «εμπειρία αληθείας και τρυφερότητας», επειδή «ο Θεός δεν μας καταδικάζει, αλλά μας αποδέχεται, μας αγκαλιάζει, μας ενισχύει και μας συγχωρεί». Ο Ιωσήφ είναι επίσης πατέρας με την υπακοή του στον Θεό: με το δικό του «γένοιτο» σώζει την Παρθένο Μαρία και τον Ιησού, και διδάσκει τον Υιό του να «κάνει το θέλημα του Πατέρα». Έχοντας κληθεί από τον Θεό να υπηρετήσει την αποστολή του Ιησού, αυτός «συνεργάζεται στο μεγάλο μυστήριο της Απολυτρώσεως και είναι αληθινά διάκονος σωτηρίας».
Ένας πατέρας που αποδέχεται το θέλημα του Θεού
Ταυτόχρονα, ο Ιωσήφ είναι «ένας πατέρας που αποδέχεται», διότι «αποδέχεται την Παρθένο Μαρία χωρίς εκ των προτέρων όρους». Πρόκειται για μια σημαντική πράξη ακόμη και σήμερα – λέει ο Πάπας Φραγκίσκος – «σε αυτόν τον κόσμο στον οποίο η ψυχολογική, λεκτική και σωματική βία κατά των γυναικών είναι εμφανής». Αλλά ο Μνήστωρ της Μαρίας είναι και αυτός ο οποίος, εμπιστευόμενος τον Κύριο, αποδέχεται στη ζωή του ακόμη και τα γεγονότα που δεν κατανοεί, αφήνοντας κατά μέρος τη λογική και συμφιλιωνόμενος με την προσωπική του ιστορία. Η πνευματική ζωή του Ιωσήφ «δεν είναι μια οδός που εξηγεί, αλλά μια οδός που αποδέχεται», κάτι που δεν σημαίνει ότι είναι «ένας παθητικά παραιτημένος άνθρωπος». Αντιθέτως, ο πρωταγωνισμός του είναι «θαρραλέος και δυνατός» διότι με τη «δύναμη του Αγίου Πνεύματος», αυτός ξέρει πώς να «κάνει χώρο για το αντιφατικό, απροσδόκητο, απογοητευτικό μέρος της ύπαρξης». Στην πράξη, μέσω του Αγίου Ιωσήφ, είναι σαν να μας επαναλάμβανε ο Θεός: «Μην φοβάστε!», διότι «η πίστη δίνει νόημα σε κάθε ευτυχισμένο ή λυπηρό γεγονός» και μας κάνει να έχουμε την επίγνωση ότι «ο Θεός μπορεί να κάνει να βλαστήσουν λουλούδια ανάμεσα στα βράχια». Και όχι μόνο αυτό: Ο Ιωσήφ «δεν ψάχνει για διεξόδους φυγής», αλλά αντιμετωπίζει την πραγματικότητα «με ανοιχτά τα μάτια, αναλαμβάνοντας την ευθύνη προσωπικά». Για τον λόγο αυτό, η αποδοχή του «μας καλεί να αποδεχτούμε τους άλλους, χωρίς αποκλεισμό, έτσι όπως αυτοί είναι», με «μια προτίμηση για τους αδύναμους»
Ένας πατέρας θαρραλέος και δημιουργικός, υπόδειγμα αγάπης για την Εκκλησία και τους φτωχούς
Στη συνέχεια, η Αποστολική Επιστολή «Patris corde» τονίζει το «δημιουργικό θάρρος» του Αγίου Ιωσήφ, το οποίο αναδύεται προπάντων στις δυσκολίες και κάνει να γεννηθεί ένας απροσδόκητος πλούτος στον άνθρωπο. «Ο ξυλουργός της Ναζαρέτ – εξηγεί ο Πάπας – ξέρει πώς να μεταμορφώσει ένα πρόβλημα σε μια ευκαιρία, έχοντας πάντοτε εμπιστοσύνη στη Θεία Πρόνοια». Αυτός αντιμετωπίζει «τα συγκεκριμένα προβλήματα» της οικογένειάς του, όπως ακριβώς κάνουν όλες οι άλλες οικογένειες στον κόσμο, ειδικά εκείνες των μεταναστών. Υπό αυτήν την έννοια, ο Άγιος Ιωσήφ είναι «πραγματικά ένας ειδικός προστάτης» εκείνων οι οποίοι, «εξαναγκασμένοι από τα δεινά και την πείνα», πρέπει να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους λόγω «πολέμων, μίσους, διώξεων, δυστυχίας». Ο Ιωσήφ, ως φύλακας του Ιησού και της Μαρίας, «δεν μπορεί παρά να είναι φύλακας της Εκκλησίας», της μητρότητάς της και του σώματος του Χριστού: κάθε άπορος, φτωχός, ταλαιπωρημένος, ετοιμοθάνατος, ξένος, φυλακισμένος, άρρωστος, είναι «το Παιδί» που ο Ιωσήφ προστατεύει και από αυτόν πρέπει να μάθουμε να «αγαπάμε την Εκκλησία και τους φτωχούς».
Ένας πατέρας που διδάσκει την αξία, την αξιοπρέπεια και τη χαρά της εργασίας
Ο Ιωσήφ, ένας τίμιος ξυλουργός που εργάστηκε «για να εγγυηθεί τη διατροφή της οικογένειάς του», μας διδάσκει επίσης «την αξία, την αξιοπρέπεια και τη χαρά να τρώμε το ψωμί που είναι καρπός της εργασίας μας». Αυτή η εικόνα του πατέρα του Ιησού, προσφέρει στον Πάπα την ευκαιρία να κάνει μια έκκληση υπέρ της εργασίας, η οποία έχει γίνει «ένα επείγον κοινωνικό ζήτημα» ακόμη και σε χώρες με ένα ορισμένο επίπεδο ευημερίας. «Είναι απαραίτητο να καταλάβουμε – γράφει ο Πάπας – το νόημα της εργασίας που δίνει αξιοπρέπεια, που γίνεται συμμετοχή στο ίδιο το έργο της σωτηρίας» και είναι «μια ευκαιρία πραγμάτωσης του εαυτού μας και της οικογένειάς μας, η οποία αποτελεί τον αρχικό πυρήνα της κοινωνίας». Όποιος εργάζεται, συνεργάζεται με τον Θεό επειδή γίνεται «ένας μικρός δημιουργός του κόσμου γύρω μας». Ως εκ τούτου, η προτροπή του Πάπα προς όλους είναι να «ανακαλύψουν εκ νέου την αξία, τη σημασία και την αναγκαιότητα της εργασίας», έτσι ώστε «να δημιουργηθεί μια νέα ομαλότητα στην οποία κανείς να μην αποκλείεται». Κοιτάζοντας, ιδίως, την επιδείνωση της ανεργίας λόγω της πανδημίας Covid-19, ο Πάπας καλεί όλους να «αναθεωρήσουν τις προτεραιότητες» και να δεσμευτούν να πουν: «Κανένας νέος, κανένας άνθρωπος, καμία οικογένεια χωρίς εργασία!».
Ένας πατέρας που μένει στη σκιά, “αποκεντρωμένος”, από αγάπη για την Παρθένο Μαρία και τον Ιησού
Παίρνοντας αφορμή από το έργο «Η σκιά του Πατέρα» του Πολωνού συγγραφέα Jan Dobraczyński, ο Πάπας περιγράφει την πατρότητα του Ιωσήφ προς τον Ιησού ως «τη σκιά επί της γης του Ουράνιου Πατέρα». «Πατέρας δεν γεννιέσαι, γίνεσαι», λέει ο Πάπας, διότι «φροντίζουμε ένα παιδί αναλαμβάνοντας την ευθύνη για τη ζωή του». Δυστυχώς, στη σημερινή κοινωνία, «τα παιδιά συχνά μοιάζουν να είναι ορφανά από πατέρες», από πατέρες σε θέση να «εισάγουν το παιδί στην εμπειρία της ζωής», χωρίς να το κρατούν ή να «το κατέχουν», αλλά να το κάνουν «ικανό να επιλέγει, να είναι ελεύθερο, να γίνει το ίδιο το παιδί εφελτήριο επιτεύξεων». Υπό αυτήν την έννοια, ο Ιωσήφ έχει το προσωνύμιο «αγνότατος» που είναι «το αντίθετο της κατοχής»: Αυτός, πράγματι, «έμαθε να αγαπά με τρόπο εκπληκτικά ελεύθερο», «έμαθε να είναι αποκεντρωμένος για να βάλει στο κέντρο της ζωής του όχι τον εαυτό του, αλλά τον Ιησού και τη Μαρία. Η ευτυχία του είναι στην αυτοπροσφορά του». Ο Ιωσήφ, ποτέ απογοητευμένος και πάντοτε βέβαιος, παραμένει σιωπηλός, χωρίς να παραπονιέται, αλλά κάνοντας «συγκεκριμένες πράξεις εμπιστοσύνης». Επομένως, η μορφή του είναι πράγματι υποδειγματική, τονίζει ο Πάπας, σε έναν κόσμο που «χρειάζεται πατέρες και απορρίπτει τους διδασκάλους», απορρίπτει εκείνους που συγχέουν «την εξουσία με τον αυταρχισμό, την υπηρεσία με τη δουλοπρέπεια, την αντιπαράθεση με την καταπίεση, τη φιλανθρωπία με τον παρεμβατισμό, τη δύναμη με την καταστροφή». Ο αληθινός πατέρας είναι αυτός που «παραιτείται από τον πειρασμό να καθορίσει τη ζωή των παιδιών του» και σέβεται την ελευθερία τους, επειδή η πατρότητα που βιώνεται σε πληρότητα, κάνει τον ίδιο τον πατέρα «άχρηστο», όταν «ο γιος γίνεται αυτόνομος και περπατά μόνος του στα μονοπάτια της ζωής». Το να είσαι πατέρας «δεν είναι ποτέ άσκηση κατοχής», τονίζει ο Πάπας, αλλά «ένα σημείο που παραπέμπει στην υψηλότερη πατρότητα, στον Ουράνιο Πατέρα».
Η καθημερινή προσευχή του Πάπα στον Άγιο Ιωσήφ
Η Αποστολική Επιστολή «Patris corde» ολοκληρώνεται με μια προσευχή προς τον Άγιο Ιωσήφ και αποκαλύπτει μια συνήθεια στη ζωή του Πάπα Φραγκίσκου: κάθε μέρα «για περισσότερα από σαράντα χρόνια», ο Ποντίφικας απαγγέλλει μια δέηση στον Άγιο Ιωσήφ τον Μνήστορα «προερχόμενη από ένα γαλλικό βιβλίο ευσεβείας, του 19ου αιώνα, του γυναικείου Τάγματος των Αδελφών του Ιησού και της Παρθένου Μαρίας». Είναι μια προσευχή που «εκφράζει αφοσίωση και εμπιστοσύνη» στον Άγιο Ιωσήφ, αλλά και «μια κάποια πρόκληση», εξηγεί ο Πάπας, διότι καταλήγει με τις λέξεις: «Ώστε μην ειπωθεί ότι σε επικαλέστηκα μάταια, δείξε μου ότι η καλοσύνη σου είναι τόσο μεγάλη όσο η δύναμή σου».
Πλήρη λυσίποινα για το «Έτος του Αγίου Ιωσήφ»
Την Αποστολική Επιστολή «Patris corde» συνοδεύει το Διάταγμα του Αποστολικού Πνευματικού Δικαστηρίου, το οποίο ανακοινώνει το ειδικό «Έτος του Αγίου Ιωσήφ» που κηρύσσει ο Πάπας, καθώς και τη σχετική χορήγηση «της δωρεάς των ειδικών Λυσιποίνων». Δίνονται συγκεκριμένες υποδείξεις για τις ημέρες που είναι παραδοσιακά αφιερωμένες στη μνήμη του Αγίου Ιωσήφ του Μνήστορος, όπως η 19η Μαρτίου και η 1η Μαΐου, όπως και για τους αρρώστους και τους ηλικιωμένους «στο τρέχον πλαίσιο της έκτακτης υγειονομικής ανάγκης».
————————-
Πηγή: Vatican News
Μετάφραση: π.Λ/kantam.gr
11.12.20
