Το Σάββατο 16 Ιουλίου πραγματοποιήθηκε η καθιερωμένη πανήγυρη της Παναγίας του Καρμήλου στον ομώνυμο ιστορικό Ναό της Καθολικής Αρχιεπισκοπής στην Κέρκυρα. Ύστερα από το παραδοσιακό εννεαήμερο προσευχών προς τιμήν της Παναγίας, τη γνωστή νοβένα του Ιουλίου, τελέστηκε με επισημότητα η Αρχιερατική Θεία Λειτουργία και η ευλογία των άρτων. Ο Αρχιεπίσκοπος, πλαισιωμένος από το Γενικό του Βικάριο π. Νικόλαο Ρούσσο, τον π. Μάριο και τους καπουκίνους π.π. Παολίνο και Τζιάκομο, τέλεσε τη Θ. Λειτουργία και αναφέρθηκε στην μεγάλη σπουδαιότητα της εορτής, αλλά και στην ευλάβεια που επιδεικνύουν οι πιστοί της Καθολικής Εκκλησίας στην Παναγία, και ιδιαίτερα στην Παναγία του όρους Κάρμηλο. Επισήμανε δε, πως στην Κέρκυρα, υπάρχει και δεύτερη εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία του Καρμήλου, αυτή του Καθολικού Κοιμητηρίου που ιδρύθηκε το 1836 και είναι το αρχαιότερο στο νησί.
Ο ναός της Παναγίας του Καρμήλου που προβάλλει στη βάση του νέου βενετσιάνικου κάστρου της Κέρκυρας αποτελεί μία από τις πιο ιστορικές εκκλησίες του νησιού που άρχισε να κτίζεται το 1663 με σκοπό να στεγάσει ιεροσπουδαστήριο των καθολικών. Την ονομασία «Τένεδος» οφείλει σε φραγκισκανούς μοναχούς που, μετά την κατάληψη της νήσου Τενέδου από τους Τούρκους, μετέφεραν μία εικόνα της Παναγίας στην Κέρκυρα. Η εκκλησία υπέστη προφανώς μεγάλες ζημιές κατά την μεγάλη τουρκική πολιορκία του 1716 και τα εγκαίνια του αναστηλωμένου πλέον ναού – όπως σώζεται μέχρι σήμερα – πραγματοποιήθηκαν, σύμφωνα με τις πηγές, το 1749 από τον Αρχιεπίσκοπο Αντώνιο Nani.
Στην κεντρική είσοδο της εκκλησίας με τον χαρακτηριστικό πορφυρό τρούλο υπάρχει μία αξιόλογη γλυπτή παράσταση με το βενετσιάνικο λιοντάρι και οικόσημα επιφανών βενετικών οικογενειών της νήσου. Στα χρόνια των Δημοκρατικών Γάλλων (1797 – 1799) ιδρύθηκε στην κατεστραμμένη σήμερα μονή που εκτεινόταν πίσω από το ναό, η πρώτη δημόσια βιβλιοθήκη του νησιού. Στη συνέχεια οι μοναστηριακές βιβλιοθήκες των καθολικών εκκλησιών της Κέρκυρας απετέλεσαν τη βάση της βιβλιοθήκης της Ιονίου Ακαδημίας και μετέπειτα δημοσίας βιβλιοθήκης του νησιού, η οποία καταστράφηκε ολοσχερώς από τους γερμανικούς βομβαρδισμούς το Σεπτέμβριο του 1943.
Το 1804 με πρώτο διευθυντή τον μετέπειτα Κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια και με απόφαση του Ιονίου Κράτους, λειτούργησε στον ναό δημόσιο σχολείο, τα εγκαίνια του οποίου, πραγματοποιήθηκαν την 3η Νοεμβρίου 1805. Στο ναό με τον ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό ρυθμό, εκτός του κεντρικού βήματος με την εικόνα της Παναγίας του Καρμήλου, υπάρχουν ακόμα τα εικονοστάσια του Αγίου Νικολάου, του Αγίου Ανδρέα, της Υπεραγίας Θεοτόκου και των Αγίων Φραγκίσκου και Σπυρίδωνος. Στο εσωτερικό του τρούλου εντύπωση προκαλούν τα ορειχάλκινα αγάλματα των τεσσάρων Ευαγγελιστών, αλλά και το πλήθος των ταφικών μνημείων που διατηρούνται διάσπαρτα σε κάθε σημείο του κυρίως ναού. Στην τριμπούνα που δημιουργείται πάνω από την κεντρική είσοδο σώζεται σε πάρα πολύ κακή κατάσταση σήμερα ένα αξιόλογο εκκλησιαστικό όργανο, κατασκευασμένο σ’ ένα γνωστό εργαστήριο της Νάπολης το 1840, το οποίο η Αρχιεπισκοπή προσπαθεί τα τελευταία χρόνια να εντάξει σε κάποιο πρόγραμμα για την επισκευή του.
Το μοναστήρι πίσω από την εκκλησία, υπέστη σοβαρές ζημιές το 1923 και κατεδαφίστηκε, ενώ μία βασική συντήρηση στον κυρίως ναό πραγματοποιήθηκε το 1994 με αφορμή τη Σύνοδο Κορυφής των Ευρωπαίων Ηγετών της τότε Ε.Ο.Κ. Ο ναός πανηγυρίζει κάθε χρόνο την 16η Ιουλίου.
Σ.