† ΙΩΑΝΝΗΣ ΣΠΙΤΕΡΗΣ
ΚΑΘΟΛΙΚΟΣ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ
ΤΟΠΟΤΗΡΗΤΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΟΥ ΒΙΚΑΡΙΑΤΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
ΠΑΣΧΑΛΙΝΟ ΜΗΝΥΜΑ 2016
«Πάρα πολύ το επιθύμησα να φάω αυτό το Πάσχα μαζί σας» (Λκ. 22,15).
Ο Ιησούς, αγαπητοί μου, θέλει να γιορτάσει το Πάσχα, κάθε Πάσχα, μαζί με τον καθένα από εμάς, διότι αυτός είναι το Πάσχα μας, η Ανάστασή μας. Αυτός ανασταίνεται για εμάς και με εμάς. Δεν έχει κανένα νόημα το Πάσχα αν δεν το περάσουμε μαζί Του, Αυτός θα ανοίξει τα χέρια για να δούμε τις πληγές του, θα μας δείξει την πληγωμένη καρδιά του και θα μας πει: «Μη φοβάσαι! Εγώ είμαι ο Πρώτος και ο Τελευταίος κι Αυτός που ζει. Εγώ υπήρξα νεκρός, αλλά ιδού, είμαι ζωντανός για τους αιώνες των αιώνων και κατέχω τα κλειδιά του θανάτου και του Άδη» (Απ. 1, 17-18). Με τα κλειδιά αυτά έχει κλειδώσει για πάντα το θάνατο και τον Άδη, δηλαδή έχει εξαρθρώσει οριστικά το θάνατο και τις συνέπειες του. Ας γιορτάσαμε, λοιπόν, το Πάσχα μαζί με το Χριστό τον «Ζωοδότη», και ας ευφρανθούμε για το Δώρο της πραγματικής Ζωής. Το φετινό πασχαλινό μας μήνυμα, σκοπό έχει να μας βοηθήσει να συναντήσουμε τον αναστημένο Χριστό και να αισθανθούμε όλη την ευσπλαχνική του αγάπη για εμάς.
Το Πάσχα θεμέλιο της πίστης μας
Δεν θα κουραστούμε ποτέ να επαναλαμβάνουμε ότι το Πάσχα δεν αποτελεί απλώς μια μεγάλη γιορτή, έστω και την μεγαλύτερη της χριστιανοσύνης, αλλά το βασικό θεμέλιο της πίστης μας. Πράγματι, στην βάση της πίστης μας δεν βρίσκουμε μία διδασκαλία, αλλά ένα γεγονός: ο θάνατος και η ανάσταση του Κυρίου, είναι γεγονός σωτηρίας που οφείλουμε να το αναγγείλουμε σε όλο το μεγαλείο του και στην ολότητά του. Αυτό που πρόκειται να διακηρύξουμε είναι ότι ο Χριστός δεν είναι ένας μύθος ή ένα επεισόδιο του παρελθόντος, αλλά Ολοζώντανος σήμερα, ανάμεσα μας, μέσα σε ολόκληρη την ύπαρξη μας. Με την παρουσία του διαπερνάει ολόκληρη την ιστορία, γεμίζει το σύμπαν.
Ο Χριστός, λοιπόν, στην γήινη και τώρα στην επουράνια, αναστημένη ύπαρξή του, αποτελεί τον κεντρικό πυρήνα, την πηγή από την οποία όλα πηγάζουν και ακτινοβολούν. Σ’ Αυτόν τα πάντα συγκεντρώνονται. Αυτός είναι το «Άλφα και το Ωμέγα, ο πρώτος και ο έσχατος, η αρχή και το τέλος» (Απ. 22, 13). Στο Χριστό συγκεντρώνεται όλη η αποκάλυψη – το δόσιμο του Θεού στον άνθρωπο και η απάντηση του ανθρώπου στο Θεό. Ο Χριστός είναι ο μοναδικός μεσίτης μεταξύ Θεού και ανθρώπου.
Συμμετοχή μας στην Ανάσταση του Χριστού
Ο Αναστημένος Χριστός – αυτός ο συγκεκριμένος άνθρωπος, αυτός ο αδελφός μας που γεννήθηκε από την Παρθένο Μαρία, που έζησε την ιστορία μας, την κατάσταση του καθενός από εμάς, που γεννήθηκε, μεγάλωσε, δούλεψε με τα ανθρώπινα χέρια του, που αγάπησε με ανθρώπινη καρδιά, που πέθανε, σταυρώθηκε και αναστήθηκε – αυτός ο ίδιος ο Χριστός είναι ο τόπος, το μέσο, το σημείο, το ιερό μυστήριο της κοινωνίας του ανθρώπου με το Θεό. Διαμέσου της ζωής του Αναστημένου Χριστού ο Θεός είναι σε εμάς και εμείς σε Αυτόν.
Ο Χριστός ως Κεφαλή του Μυστικού Σώματος, δεν μπορεί ν’ αναστηθεί μόνο για τον εαυτόν του, αλλά ανασταίνεται για εμάς και με εμάς. Να γιατί ο χριστιανισμός δεν αποτελείται από ένα σύνολο διδασκαλίες, αλλά από ένα Πρόσωπο: Τον Ιησού Χριστό ζωτικά ενωμένο με τον καθένα από εμάς. Είναι τέτοια η ταύτιση μας με το Χριστό ώστε τα γεγονότα που έζησε ο ίδιος να τα ζούμε και εμείς μαζί του, κυρίως τον θάνατο και την ανάστασή του. Για τον Άγιο Παύλο τα γεγονότα της ζωής του Χριστού (τα «μυστήριά» του) επεκτείνονται και στον καθένα από εμάς τους βαπτισμένους: εμείς οι βαπτισμένοι «συν-πεθαίνουμε», «συν-ενταφιαζόμαστε» για να γίνουμε και «σύμφυτοι» της ανάστασης. Αυτή την διδασκαλία επαναλαμβάνει συχνά ο Απόστολος Παύλος στους πρώτους χριστιανούς, αλλά και σε εμάς: «Αγνοείτε ότι όσοι βαφτιστήκαμε στο Χριστό Ιησού βαφτιστήκαμε στο θάνατό του; Ταφήκαμε, λοιπόν, μαζί του μέσω του βαφτίσματος στο θάνατο, ώστε, όπως ακριβώς ο Χριστός εγέρθηκε από τους νεκρούς, μέσω της δόξας του Πατέρα, έτσι κι εμείς να περπατήσουμε σε καινούργια, είμαστε σύμφυτοι και στην ανάστασή του. (Ρωμ. 6, 3-5).
Αυτή η πραγματοποίηση της ζωής του Ιησού στον καθένα από εμάς δεν έχει μόνο οντολογικό χαρακτήρα (αφορά το είναι μας), αλλά και βιωματικό (αφορά τη ζωή μας). Στο πρόσωπο του Χριστού η ανθρώπινη φύση αξιώθηκε την ίδια σχέση ζωής με το Θεό που έχει ο Υιός με τον Πατέρα – κι αυτό είναι το νόημα της «υιοθεσίας» για το οποίο επιμένει ο Άγιος Παύλος (βλ. Εφ 1,5 – Γαλ. 4,5).
Ο άνθρωπος «μπολιασμένος» στον Αναστημένο Χριστό είναι σαν ένα δέντρο που έχει τις ρίζες του στο μέλλον και τα κλαδιά του στο παρόν. Γι’ αυτό εδώ, στην επίγεια ύπαρξη μας, όλα σχετικοποιούνται για να ζήσουμε, όπως και ο Χριστός, μόνο για τον Πατέρα. «Σήμερα», γράφει ο Άγιος Γρηγόριος ο Ναζιανζινός, «για τον κόσμο είναι η σωτηρία. Ο Χριστός αναστήθηκε από τους νεκρούς, ανυψωθείτε με Αυτόν. Ο Χριστός κατέκτησε τον εαυτό Του, ξαναβρείτε και εσείς τον εαυτό σας. Ο Ιησούς βγήκε από τον Τάφο, ελευθερωθείτε και εσείς από τα δεσμά του πονηρού. Οι θύρες του Άδη είναι ανοικτές και οι δυνάμεις του θανάτου έχουν ηττηθεί. Ο παλιός Αδάμ πέθανε και ήρθε ο Νέος. Εν Χριστώ γεννιέται μια νέα δημιουργία, αναγεννηθείτε».
Ο Αναστημένος ξαναδίνει σε κάθε πονεμένο ή αδικημένο την αξιοπρέπεια
Το Πάσχα σημαίνει το οριστικό «πέρασμα» από το θάνατο στη ζωή. Πράγματι ο Χριστός, μέσω του θανάτου Του, αποκτά τη ζωή όχι μόνο για τον εαυτό του, αλλά για όλο το Σώμα, που είναι η Εκκλησία. Σ’ Αυτόν και μέσω Αυτού κάθε άνθρωπος μπορεί τελικά να κερδίσει κάθε μορφή σκλαβιάς: την αμαρτία, το πονηρό, το θάνατο.
Η Ανάσταση είναι πρώτα απ’ όλα απελευθέρωση από την αμαρτία, γιατί είναι η νίκη στις καταστρεπτικές δυνάμεις που οδηγούν μακριά από το Θεό και που μας εκμηδενίζουν, μετατρέποντας την ανθρώπινη ζωή σε κόλαση. Τώρα πια είμαστε βέβαιοι ότι η ζωή είναι άπειρα πιο δυνατή από κάθε μορφή θανάτου, ακόμη και από αυτήν που δημιουργεί η αμαρτία. Το γεγονός που το έργο του Χριστού κατέστησε τη ζωή μας «κρυμμένη με το Χριστό εν Θεώ» (Κολ.3,3) μας δίνει τη βεβαιότητα ότι κανείς δε θα μπορέσει να μας χωρίσει από την αγάπη του Θεού και ότι οι πονηρές δυνάμεις δε θα μπορέσουν ποτέ να κυριαρχήσουν πάνω μας. Αυτό είναι το υπέροχο μήνυμα που η Εκκλησία μας έχει μεταδώσει.
Ο αναστημένος Χριστός γεμίζει όλη την ύπαρξη μας, αφαιρεί από τον πόνο και τον θάνατο τον παραλογισμό και την απελπισία, δίνει την αξιοπρέπεια σε κάθε άνθρωπο που ταπεινώνεται και αδικείται, βασανίζεται και θανατώνεται. Γιατί την τελευταία λέξη δεν την έχει ο πόνος και ο θάνατος, δεν την έχουν οι κάθε είδους τύραννοι αυτού του κόσμου, δεν την έχει το μίσος, η εκμετάλλευση, η βία, η τρομοκρατία. Αλλά την έχει η Ζωή, η Αναστημένη Ζωή ενός Εσταυρωμένου, θύμα και αυτός της αδικίας, της τυφλής βίας, του φονικού παραλογισμού. Και τώρα ο Αναστημένος, ενώ αποτελεί το ξεπέρασμα της αβύσσου του πόνου και της κακίας του ανθρώπου, διατηρώντας για πάντα στο σώμα του τις πληγές της σταύρωσης του (βλ. Ιω. 20, 19-31), εξακολουθεί να καταγγέλλει ότι κι αν προκάλεσε το σταυρικό του θάνατο. Ο Εσταυρωμένος-Αναστημένος αποτελεί την κρίση (ετυμηγορία), την καταδίκη της βίας, του μίσους, της αδικίας… Ταυτόχρονα αποτελεί τη μοναδική ελπίδα των ανθρώπων, το μοναδικό στήριγμα όταν συναντούν τον πόνο, τον παραλογισμό, την εκμετάλλευση, την αδικία. Χωρίς την Ανάσταση η ανθρώπινη ύπαρξη κατρακυλά στο βάραθρο της κόλασης, της απελπισίας, του απόλυτου παραλογισμού. Αυτό δίδασκε και ο Απόστολος Παύλος στους χριστιανούς της Κορίνθου: «Αν ο Χριστός δεν αναστήθηκε, είναι μάταιη η πίστη μας, ακόμα είσθε μέσα στις αμαρτίες σας, οπότε και όσοι πέθαναν εν Χριστώ, έχουν χαθεί. Εάν μόνο γι’ αυτήν εδώ τη ζωή ελπίσαμε στο Χριστό, τότε είμαστε οι πιο αξιοθρήνητοι απ’ όλους τους ανθρώπους» (Α’ Κορ. 15, 17-19).
Πάσχα (πέρασμα) του Χριστού, Πάσχα (πέρασμα) δικό μας
Η αλληγορική σημασία του Πάσχα ως πέρασμα του ανθρώπου από τη σκλαβιά στην ελευθερία, από την κακία στην αρετή, κυριαρχούσε όχι μονάχα στην πρωτοχριστιανική κοινότητα, αλλά και στον ελληνιστικό ιουδαϊσμό της διασποράς. Η πνευματική αυτή σημασία προερχόταν από τη συσχέτιση του χριστιανικού Πάσχα με το σωτήριο γεγονός της Εξόδου. Όπως ο Μωυσής οδήγησε τον εκλεκτό λαό έξω από τη σκλαβιά της Αιγύπτου και του Φαραώ, έτσι και ο Χριστός, ο νέος πασχαλινός αμνός, οδηγεί το νέο εκλεκτό λαό έξω από τη σκλαβιά της αμαρτίας και του πονηρού. Ο πιστός πρέπει να κάνει βίωμά του αυτή τη νίκη.
Η Ανάσταση του Χριστού μας ελευθερώνει κυρίως από τη σκλαβιά του θανάτου. Ο θάνατος θεωρείται ως η πιο μεγάλη μορφή σκλαβιάς, στην οποία ο άνθρωπος υπέκυψε εξαιτίας της αμαρτίας. Μαζί με την απελευθέρωση από την αμαρτία και από το πονηρό, η Ανάσταση του Χριστού μετατρέπει το θάνατό μας σε πηγή ζωής. Κανένα γεγονός στην ιστορία της σωτηρίας δεν επηρέασε τόσο από την αρχή τη συνείδηση των χριστιανών, όσο η Ανάσταση του Χριστού. Σ’ Αυτόν οι πιστοί είδαν να επισφραγίζεται η πίστη τους, συνέλαβαν το νόημα του πόνου και του θανάτου τους, σ’ Αυτόν βρήκαν τη δύναμη για να ξεπεράσουν τους διωγμούς, κυρίως όμως ανακάλυψαν τη σημασία της χριστιανικής ελευθερίας. Η Ανάσταση είναι συνώνυμη με την ελευθερία. Η ελευθερία που είχε αναγγελθεί και είχε οραματιστεί στην Παλαιά Διαθήκη, γίνεται πραγματικότητα με την Ανάσταση του Χριστού, που αφορά με το δυναμισμό της ζωής και της ελευθερίας όλη την ανθρωπότητα. Κάθε άνθρωπος, που πιστεύει στον Αναστημένο Χριστό, μπορεί ήδη να αντικατοπτρίζεται σ’ Αυτόν, μπορεί ήδη να αφουγκράζεται τους παλμούς ενός τρόπου ύπαρξης εντελώς διαφορετικού από εκείνον της καταστροφής και του θανάτου, εμπειρία του οποίου έχουμε καθημερινά. Από την αρχή σ’ αυτή την εμπειρία πίστης, ο πιστός δεν μπορεί παρά να εκφράσει τη μεγάλη του ευτυχία και την απεριόριστη ελπίδα του.
Ας κάνουμε δικά μας αυτά τα λόγια ενός μεγάλου Πατέρα της Εκκλησίας του Β’ μετά Χριστόν Αιώνα: «Ο Χριστός μας έδωσε τη χάρη να περάσουμε από τη σκλαβιά στην ελευθερία, από τη λύπη στη χαρά, από το πένθος στη γιορτή, από τα σκοτάδια στο φως, από τη σκλαβιά στη λύτρωση, γι’ αυτό και αναφωνούμε μπροστά σ’ Αυτόν Αλληλούια!» (Μελίτων Σάρδεων, † 190).
Ευχές για το Πάσχα υπό την μορφή προσευχής
Κύριε, θέλουμε να το πιστέψουμε, πιστεύουμε ότι εσύ αναστήθηκες το πρωί του Πάσχα. Εσύ είσαι ο κατεξοχήν Ζων, η καρδιά του οποίου πλημμυρίζει από αγάπη και ευσπλαχνία για τον καθένα από εμάς.
Κύριε, πιστεύουμε ότι, με το θάνατο και τη Ανάστασή σου, εσύ μας χορηγείς το μοναδικό δώρο που αξίζει, το Πνεύμα το Άγιο, για να ζούμε με τη δική σου αναστημένη ζωή. Οδήγησε μας σε αυτόν τον χείμαρρο αγάπης που πηγάζει από την καρδιά του Ουράνιου Πατέρα σου.
Κύριε κάνε ώστε εμείς οι βαπτισμένοι να πιστεύουμε ότι η Ανάστασή σου αποτελεί ζωντανή δύναμη που ενεργεί συνεχώς στην ζωή μας και συνεχώς φανερώνεται με πράξεις πίστης, ελπίδας και αγάπης.
Κύριε, κάνε μας άξιους να αναγγείλουμε στον κόσμο το θάνατο και την Ανάστασή σου. Κάνε ώστε η ζωή μας ολόκληρη να ακτινοβολεί τη χαρά της Ανάστασής σου ώστε και άλλοι να πιστέψουν σ’ αυτήν.
Κύριε, συ είπες: «εκεί που είμαι εγώ, να είστε κι εσείς». Έχουμε ανάγκη να το πιστέψουμε γιατί είναι η πραγματικότητα της ζωής ενάντια στην οποία όλα συντρίβονται. Κάνε ώστε συνεχώς να δίνουμε μαρτυρία για την αγάπη σου.
Κύριε, κάνε ώστε αυτό το Πάσχα να φέρει παρηγοριά στους αρρώστους, βοήθεια στους πεινασμένους, στους άστεγους, στους πρόσφυγες, στους καταδιωκομένους για την θρησκεία τους, να μεταστρέψει την καρδιά όλων αυτών που προκαλούν τον απέραντο αυτό ωκεανό θανάτου, πόνου και δυστυχίας.
Κύριε, κάνε αυτό το Πάσχα τα θλιμμένα αδέλφια μας να χαμογελάσουν, να ελπίζουν, να αισθανθούν όλη την αγάπη σου και την τρυφερότητά σου. Να πιστέψουν ότι πράγματι εσύ αναστήθηκες, αληθινά αναστήθηκες.
Κύριε ας γιορτάσουμε το Πάσχα μαζί σου, μαζί σου στην Θεία Ευχαριστία, μαζί σου στον πόνο και στον σταυρό, μαζί σου στην χαρά της Ανάστασης, μαζί σου, όταν γελάμε και όταν κλαίμε, μαζί σου μετά από την αμαρτία μας, όταν έχουμε ανάγκη από την ευσπλαχνία σου, μαζί σου στον θάνατο για να εισαχθούμε στη δική σου Αναστημένη Ζωή.
ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ ΑΛΗΘΩΣ ΑΝΕΣΤΗ
Ο Αρχιεπίσκοπός σας
† Ιωάννης
