– Πολύπλευρη δράση των Ευρωπαϊκών Επιτροπών Δικαιοσύνης και Ειρήνης για ένα φόρο τραπεζικών συναλλαγων

Ιερά Σύνοδος Καθολικής Ιεραρχίας Ελλάδος

Συνοδική Επιτροπή “Δικαιοσύνη & Ειρήνη”

Η χρηματοπιστωτική κρίση του 2008/2009 και οι επιπτώσεις της είναι βασική πρόκληση για τη μελλοντική ανάπτυξη των κοινωνιών μας και των οικονομιών ανά τον κόσμο. Ο τρόπος με τον οποίο την αντιμετωπίζουμε φανερώνει τις αξίες και τα οράματα βάσει των οποίων χτίζουμε τις κοινωνίες μας. Είναι δηλαδή κάτι πολύ περισσότερο από ένα απλό ζήτημα κανόνων.

Μια ματιά στις αναπτυσσόμενες χώρες είναι αποκαλυπτική. Η ύφεση σε πολλούς οικονομικούς κλάδους των αναπτυσσόμενων χωρών που ήταν αποτέλεσμα της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, έχει επιφέρει αρκετά εμπόδια στην υλοποίηση των Αναπτυξιακών Στόχων της Χιλιετίας.

Ο αριθμός των ανθρώπων που ζει σε συνθήκες ακραίας φτώχειας (που έχουν δηλαδή εισόδημα λιγότερο από 1.25 δολάρια την ημέρα) έχει αυξηθεί στο 1.3 δισεκατομμύριο.

Το ποσοστό των αποκαλούμενων Eργαζομένων Φτωχών (που έχουν εισόδημα λιγότερο από 2 δολάρια την ημέρα) έχει αυξηθεί ακόμα περισσότερο. Ο Διεθνής Οργανισμός Εργασίας εκτιμά ότι ο αριθμός τους έχει φτάσει στα 2,7 δισεκατομμύρια άτομα. Η μη εκπλήρωση του πρώτου στόχου της χιλιετίας (δηλαδή να μειωθεί στο μισό το ποσοστό των φτωχών ανθρώπων μέχρι το 2015) έχει δραματικές επιπτώσεις στην υλοποίηση και των άλλων στόχων που αφορούν τους τομείς της εκπαίδευσης και της υγείας.

Οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη σε συζητήσεις σχετικές με τη συμμετοχή των υπεύθυνων για την κρίση και σε διαβουλεύσεις για την αποτροπή μελλοντικών κρίσεων. Η συμμετοχή των υπεύθυνων και μια δίκαιη κατανομή των βαρών είναι ένα ζήτημα διεθνούς κοινωνικής δικαιοσύνης. Ακόμα, στην Ευρώπη, οι πολίτες έχουν αναλάβει το βασικό βάρος μέχρι σήμερα. Οι φορολογικές εισφορές χρησιμοποιήθηκαν για να διασωθούν οι τράπεζες, διασφάλιση και χρηματοδότηση προγραμμάτων αναζωογόνησης της οικονομίας.

Μελέτες του Διεθνούς Οργανισμού Εργασίας αποκαλύπτουν ότι μια νομοθετική διάταξη για τη ρύθμιση των τραπεζικών αγορών είναι απαραίτητη για τη στήριξη της αγοράς εργασίας στην πραγματική οικονομία. Αυτό αποδεικνύεται αληθινό και για τις οικονομικά ισχυρές χώρες καθώς και για τις χώρες όπου η στήριξη της εργασίας είναι προϋπόθεση για τη μείωση της φτώχειας. Η χρηματοπιστωτική αγορά πρέπει να υπηρετεί την πραγματική οικονομία και όχι το αντίστροφο.

Σε αυτό το πλαίσιο, πολλές είναι οι φωνές που εισηγούνται την εισαγωγή ενός φόρου τραπεζικών συναλλαγών. Αυτός ο φόρος θα είναι μια επείγουσα και αναγκαία διαρθρωτική εισφορά για την αποτροπή υπερβολικών πλεονασμάτων στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Επιπρόσθετα, θα δημιουργήσει πόρους για τη στήριξη της πιστωτικής ανάκαμψης των δημόσιων προϋπολογισμών και θα δώσει μια νέα ώθηση στον παγκόσμιο αγώνα κατά της φτώχειας.

Ο φόρος τραπεζικών συναλλαγών και οι πολλαπλοί τρόποι για την εφαρμογή του είναι μια βιώσιμη λύση. Παρατηρούμε όμως ότι πολλές από τις οικονομικά και πολιτικά ισχυρές χώρες της Ευρώπης, ακόμα και μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ευρωζώνη, είναι πολύ διστακτικές στην υιοθέτηση ενός φόρου τραπεζικών συναλλαγών, παρότι υπάρχει σημαντική δημόσια στήριξη για ένα τέτοιο φόρο.

Γι’ αυτό το λόγο επαναλαμβάνουμε και τονίζουμε την αναγκαιότητα υιοθέτησης του φόρου τραπεζικών συναλλαγών σε διεθνές επίπεδο. Όπως, έχει ήδη διατυπωθεί στη διακήρυξη «Αδελφοσύνη σε στιγμές κρίσης» (Solidarity in a Time of Crisis), η οποία δημοσιεύτηκε από τη Συνδιάσκεψη Ευρωπαϊκών Επιτροπών Ειρήνης και Δικαιοσύνης στις αρχές του 2010, καλούμε για την εφαρμογή ενός νόμου τραπεζικών συναλλαγών που θα δημιουργήσει πόρους οι οποίοι θα πρέπει να αφιερωθούν με αναλογικό τρόπο στο Overseas Development Aid (ODA).

Όλες οι Επιτροπές Δικαιοσύνη και Ειρήνη της Ευρώπης συμπεριλαμβανομένου και της Ελληνικής καλούν τις εθνικές τους κυβερνήσεις να αναλάβουν μια κοινή πρωτοβουλία, για την εφαρμογή ενός φόρου τραπεζικών συναλλαγών εντός της Ευρωζώνης και να προωθήσουν την υιοθέτηση του φόρου στο επίπεδο των χωρών G20. Είναι πεποίθησή μας ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στη διαχείριση της κρίσης που δημιουργήθηκε από την ανθρωπότητα.