Προς μια Εκκλησία συνοδική: κοινωνία - συμμετοχή - αποστολή : Έναρξη της Συνόδου στην Αρχιεπισκοπή της Κέρκυρας - Ειδήσεις από την Καθολική Εκκλησία στην Ελλάδα

Προς μια Εκκλησία συνοδική: κοινωνία – συμμετοχή – αποστολή

Αρχιερατική Θεία Λειτουργία

για την έναρξη της Συνόδου στην Αρχιεπισκοπή της Κέρκυρας

Κυριακή 17 Οκτωβρίου 2021

Η Ιερά Σύνοδος της Καθολικής Ιεραρχίας της Ελλάδος, με εγκύκλιο επιστολή που απηύθυνε πρόσφατα, στον Κλήρο και στους πιστούς, ενημέρωσε ότι κατά το έτος 2023, θα πραγματοποιηθεί στη Ρώμη, η Σύνοδος των Επισκόπων. Πρόκειται για ένα θεσμό που καθιερώθηκε το 1965, και συγκεντρώνει κάθε μία περίπου τριετία, τους Προέδρους της Καθολικής Ιεραρχίας όλων των χωρών του κόσμου. Η Σύνοδος η οποία έχει αναγγελθεί, θα έχει ως θέμα: «Προς μια Εκκλησία συνοδική: κοινωνία, συμμετοχή και αποστολή».

Όπως αναφέρεται στην επιστολή: «ΣΥΝΟΔΟΣ σημαίνει ότι «βαδίζουμε μαζί στην οδό», στον δρόμο. Η Σύνοδος όμως αναφέρεται στους Επισκόπους. Εμάς εδώ τι μας αφορά; Από φέτος αφορά και εμάς, κάθε Επισκοπή, κάθε ενορία, κάθε βαφτισμένο/η. Μας λέει ο Πάπας Φραγκίσκος: «Η πορεία της συνοδικότητας είναι η πορεία που περιμένει ο Θεός από την Εκκλησία κατά την τρίτη χιλιετία». Η Εκκλησία δεν είναι μόνο οι Επίσκοποι και οι ιερείς, αλλά όλοι οι βαπτισμένοι. Γι’ αυτό, τη φορά αυτή ο Πάπας Φραγκίσκος θέλησε να κινητοποιήσει όλη την Εκκλησία σε όλο τον κόσμο, από τη βάση. Θα αρχίσουμε τη Σύνοδο από τον Οκτώβριο 2021 σε όλες τις Επισκοπές του κόσμου, σε κάθε ενορία και σε κάθε οργάνωση, ομάδα, κοινότητα που ζουν και δραστηριοποιούνται σε κάθε τοπική Εκκλησία. Ο καθένας μπορεί και καλείται να πει τη σκέψη του. Η έναρξη αυτής της διαβούλευσης του Λαού του Θεού θα αρχίσει με μια τελετή προσευχής στη Ρώμη στις 9-10 Οκτωβρίου 2021, και στις υπόλοιπες Επισκοπές του κόσμου στις 17 Οκτωβρίου 2021».

Έτσι και στην Αρχιεπισκοπή της Κέρκυρας, με την κατάλληλη προετοιμασία, με ιδιαίτερη επισημότητα και με ικανοποιητική συμμετοχή πιστών και από τις δύο ενορίες του νησιού, πραγματοποιήθηκε το πρωί της 17^ης Οκτωβρίου η Αρχιερατική Θεία Λειτουργία, στον Καθολικό Καθεδρικό Ναό «Ντόμο», για την έναρξη της Συνόδου της τοπικής μας Εκκλησίας.

Στην ανακοίνωση για την έναρξη της Συνόδου, που απηύθυνε λίγες ημέρες νωρίτερα, προς το Χριστεπώνυμο πλήρωμα της Εκκλησιαστικής Επαρχίας της Κέρκυρας, της Ζακύνθου, της Κεφαλληνίας, της Ηπείρου και του Αποστολικού Βικαριάτου της Θεσσαλονίκης ο Σεβασμιώτατος Αρχιεπίσκοπος Γεώργιος Αλτουβάς, επισήμαινε μεταξύ άλλων:

«Στην Ομιλία του με την ευκαιρία της 50^ής επετείου από την θέσπιση της Συνόδου των Επισκόπων ο Πάπας Φραγκίσκος μεταξύ άλλων είπε: “Η πορεία της συνοδικότητας είναι ακριβώς η πορεία που περιμένει ο Θεός από την Εκκλησία της τρίτης χιλιετίας”. Αυτή η διαδρομή της συνοδοιπορίας, της συμπόρευσης των Λαϊκών, των Ποιμένων και του Επίσκοπου της Ρώμης, με την πνοή του Αγίου Πνεύματος, αναζωογονεί την Εκκλησία που διαβουλεύεται για να αναζητήσει να βιώσει την κοινωνία, να επιτύχει τη συμμετοχή και να ανοίξει τον εαυτό της στην αποστολή. Στην πραγματικότητα η συνοδικότητα, αυτή η συνοδοιπορία, φανερώνει τη φύση της ίδιας της Εκκλησίας, τη συστατική της διάσταση και μας προσανατολίζει στον Ευαγγελισμό.

Για τον λόγο αυτό η Εκκλησία του Θεού συγκαλείται σε Σύνοδο. Η πορεία αυτή υπό τον τίτλο: Προς μια Εκκλησία συνοδική: κοινωνία, συμμετοχή, αποστολή, όπως τονίζεται στο προπαρασκευαστικό έγγραφο, θα ανοίξει πανηγυρικά στη Ρώμη στις 9-10 Οκτωβρίου 2021 και στις 17 Οκτωβρίου 2021 με επισημότητα σε κάθε τοπική Εκκλησία. Αυτή η Σύνοδος η οποία αποτελείται από διάφορα στάδια θα ολοκληρωθεί με την Τακτική Γενική Σύνοδο των Επισκόπων τον Οκτώβριο του 2023.

Στην περίοδο που θα ξεκινήσει από την έναρξη της Συνόδου και μέχρι τον Απρίλιο του 2022 όλος ο Λαός του Θεού καλείται να συναχθεί σε σώμα και να αφουγκραστεί όλη την κοινότητα (νέους, ηλικιωμένους, οικογένειες, θεσμούς της Εκκλησίας, εκκλησιαστικά κινήματα, Μοναχικά Τάγματα, Κληρικούς), χωρίς κανένα αποκλεισμό, ακόμη και εκείνους που δεν συμμετέχουν στη ζωή της Εκκλησίας.

Η διαβούλευση αυτή θα γίνει με τη βοήθεια δέκα θεματικών πυρήνων που διαρθρώνουν διαφορετικές πτυχές της έμπρακτης συνοδοιπορίας του Λαού του Θεού. Το πρώτο αυτό στάδιο της Συνόδου θα πραγματοποιηθεί τόσο σε ενοριακό επίπεδο όσο και σε Επαρχιακό. Για το λόγο αυτό κάθε Επίσκοπος θα ονομάσει έναν υπεύθυνο σε κάθε εκκλησιαστική Επαρχία καθώς και μία ομάδα οι οποίοι θα έχουν την ευθύνη της διαβούλευσης στην τοπική Εκκλησία και θα είναι κι ένα σημείο αναφοράς. Όλη αυτή η διαδικασία θα έχει ανάγκη από τη στήριξη της προσευχής μας ατομικής και κοινοτικής και κυρίως έχει ανάγκη από το Άγιο Πνεύμα, το οποίο θα μας βοηθήσει να αφουγκραστούμε τόσο το θέλημα του Θεού όσο και τη φωνή του Λαού Του. Τέλος, όπως υπογραμμίζει το προπαρασκευαστικό έγγραφο: “Ο σκοπός της Συνόδου και συνεπώς αυτής της διαβούλευσης δεν είναι η παραγωγή εγγράφων, αλλά να ανθίσουν τα όνειρα, να καρποφορήσουν οι ελπίδες, να τονωθεί η εμπιστοσύνη, να επουλωθούν οι πληγές, να συσφίξουν οι σχέσεις, να ξημερώσει μια αυγή ελπίδας, να μάθει ο ένας από τον άλλο, και να υπάρξει ένα θετικό αποτέλεσμα που να φωτίσει το νου, να ζεστάνει τις καρδιές, να ξαναδώσει δύναμη στα χέρια μας”».

Ο Ιερός Ναός ήταν γεμάτος πιστούς που ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα του Αρχιεπισκόπου, ο οποίος ξεκίνησε την τελετή ευλογώντας στην κολυμπήθρα το νερό, με το οποίο θα ράντιζε, στη συνέχεια, τους πιστούς σε ανάμνηση του Βαπτίσματός τους, ενώ η Μικτή Χορωδία των Ενοριών της Κέρκυρας, ερμήνευε τους ύμνους και τους ψαλμούς που είχαν επιλεγεί ειδικά για την τελετή. Ύστερα από την Ομιλία του, ο Αρχιεπίσκοπος ζήτησε από τους παρόντες πιστούς να απαρνηθούν τον σατανά και να ομολογήσουν την πίστη τους στον Τριαδικό Θεό, ενώ στη συνέχεια, εκπρόσωποι απ’ όλους τους θεσμούς της τοπικής Εκκλησίας, καθώς επίσης από τα Μοναχικά Τάγματα και τον Ιερό Κλήρο, μετέφεραν μία λύχνο προς την εικόνα της Παναγίας, διαβάζοντας μία δέηση με θέμα τη Σύνοδο. Μία Λιτανευτική πομπή από τις Μοναχές, τα παιδιά του κατηχητικού και τους κατηχητές τους, νέους, μέλη των Ενοριακών – Ποιμαντικών Συμβουλίων, εκπρόσωποι των Ομάδων προσευχής, της Κάριτας, της Χορωδίας και του Συνδέσμου Ελλήνων Καθολικών Κέρκυρας εναπόθεσαν ένα αναμμένο καντήλι μπροστά στην εικόνα της Υπεραγίας Θεοτόκου, της Ουράνιας Μητέρας μας, το οποίο θα καίει στο ίδιο αυτό σημείο, καθ’ όλη τη διάρκεια της Συνόδου.

Ο Αρχιεπίσκοπος Γεώργιος στο κήρυγμά του ανέφερε χαρακτηριστικά: «Από σήμερα αγαπητές μου αδελφές και αγαπητοί μου αδελφοί η Καθολική Εκκλησία σε όλο τον κόσμο και πιο ειδικά σε κάθε τοπική Εκκλησία αρχίζει τη Σύνοδό της. Τι σημαίνει η λέξη σύνοδος; Σύνοδος σημαίνει συμπόρευση, σημαίνει βαδίζουμε μαζί. Ίσως αναρωτηθούμε: “να βαδίσουμε μαζί προς τα πού;”. Βαδίζουμε μαζί ακολουθώντας μια πορεία την οποία, ήδη, έχουμε ξεκινήσει με το Βάπτισμά μας και είναι η πορεία της χριστιανικής ζωής, της χριστιανικής αποστολής και του ευαγγελισμού μέσα στον κόσμο. Είναι η πορεία της διάδοσης της άπειρης αγάπης και ευσπλαχνίας του Θεού για κάθε άνθρωπο μέσα σε μια κοινότητα ανθρώπων, τη χριστιανική κοινότητα μέσα στην οποία πιστεύουμε και προσπαθούμε να ζούμε όπως μας προσκάλεσε ο Κύριος μας Ιησούς Χριστός. Η Σύνοδος αυτή είναι μία πορεία στην οποία η Εκκλησία μάς προσκαλεί να συνειδητοποιήσουμε περισσότερο αυτή την κοινή πορεία μας ως Λαός του Θεού. Ιδιαίτερα η Εκκλησία με τη Σύνοδο αυτή που ξεκινάμε σήμερα μάς προσκαλεί να αναδείξουμε τον ρόλο και την ευθύνη που κάθε χριστιανός έχει σε αυτή τη συμπόρευση αναδεικνύοντας την κοινωνία: την ενότητα και τον δεσμό μεταξύ των προσώπων, τη συμμετοχή τους μέσα στη ζωή της Εκκλησίας και του κόσμου καθώς και την κοινή αποστολή την οποία αναλάβαμε με το βάπτισμά μας. Γι’ αυτό και το θέμα της Συνόδου είναι: Προς μία Εκκλησία Συνοδική: κοινωνία, συμμετοχή, αποστολή. Αυτή η προσπάθεια να τονίσουμε την ιδιότητα της συνοδικότητας της Εκκλησίας, της κοινής πορείας και ευθύνης θα γίνει μέσα από μία περίοδο διαβούλευσης, μια περίοδο συζητήσεων επάνω σε θεματικές ενότητες, οι οποίες αφορούν τον τρόπο με τον οποίο όλοι μας από κοινού βιώνουμε αυτή τη συμπόρευση: μέσα από τη συμμετοχή μας στη λατρευτική ζωή της Εκκλησίας, μέσα από τη συμμετοχή μας στις διαδικασίες αποφάσεων, μέσα από τον τρόπο με τον οποίο ως συνειδητοποιημένοι χριστιανοί και πολίτες αλληλεπιδρούμε μέσα στον κόσμο. Η διαβούλευση αυτή, η συζήτηση αυτή θα γίνει τόσο σε ενοριακό επίπεδο, σε επίπεδο εκκλησιαστικών θεσμών και οργανώσεων καθώς και σε επίπεδο επαρχιακό. Η Εκκλησία μάς προσκαλεί να συμμετέχουμε όλοι, γιατί όλοι έχουμε κάτι να προσφέρουμε, όλοι έχουμε να μάθουμε κάτι από τον άλλο. Όλοι έχουν μία γνώμη να μοιραστούν με τον άλλο για το καλό της Εκκλησίας. Μάλιστα σε αυτή τη διαδικασία σε αυτή την πορεία σημαντικό στοιχείο είναι η ακρόαση. Είναι να μπορούμε να ακούσουμε, να ακούσουμε τον άλλο, να ακούσουμε αυτό που έχει να μας πει. Γι’ αυτό χρειάζεται να αναπτύξουμε την ικανότητα να ακούμε τον άλλο: να μάθουμε να είμαστε ταπεινοί, να μάθουμε να συνδιαλεγόμαστε, να είμαστε έτοιμοι στη μεταστροφή και την αλλαγή, να αφήσουμε πίσω μας προκαταλήψεις και στερεότυπα, να καταπολεμήσουμε την εγωιστική μας αυτάρκεια, να δημιουργήσουμε χώρο και χρόνο να γεννηθεί η ελπίδα και να μοιραστούμε τα όνειρά μας για το μέλλον! Όλοι, επαναλαμβάνω, θα έχουν λόγο σε αυτή τη διαβούλευση. Αυτή η περίοδος είναι αφιερωμένη σε αυτό. Δεν είναι περίοδος αποφάσεων. Αυτή θα έρθει αργότερα. Είναι μια πορεία σταδιακή. Αυτή που ξεκινάμε σήμερα είναι μια περίοδος διαβούλευσης, συζήτησης, ακρόασης. Το πρώτο στάδιο αυτής της Συνόδου θα διαρκέσει μέχρι τον μήνα Απρίλιο του 2022. Για μας εδώ στην Κέρκυρα η πρώτη μας σύναξη, η πρώτη μας συνέλευση θα γίνει στις 17 Νοεμβρίου 2021 το απόγευμα. Κατόπιν τον Απρίλιο, λοιπόν, αφού θα γίνει μία σύνθεση των διαβουλεύσεων που πραγματοποιήθηκαν σε κάθε τοπική Εκκλησία σε όλο τον κόσμο θα επανέλθουμε για ένα ακόμη στάδιο διαβούλευσης επάνω σε συγκεκριμένα πλέον ζητήματα. Η πορεία αυτή της Συνόδου θα ολοκληρωθεί με τη Σύνοδο των Επισκόπων το 2023 στην οποία θα μελετηθούν τα συμπεράσματα των τοπικών συνελεύσεων με σκοπό να μπορέσουμε να διαμορφώσουμε ένα πλαίσιο για την περαιτέρω πορεία της Εκκλησίας τόσο σε τοπικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο.

Σήμερα, όμως, χρειάζεται να τονίσουμε και κάτι άλλο αγαπητές μου αδελφές και αγαπητοί μου αδελφοί. Όλα όσα ξεκινάμε πρέπει να τα στηρίξουμε σαφώς με την ενεργή συμμετοχή μας, και κυρίως με την ακατάπαυστη προσευχή μας. Χρειάζεται να ζητούμε καθημερινά από το Θεό να μπολιάσει την προσπάθεια αυτή της Εκκλησίας και συγκεκριμένα της τοπικής μας Εκκλησίας με τη θέρμη και τη ζωτικότητα του Αγίου Πνεύματος. Είναι με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος και με τον ζωντανό Λόγο του Θεού που η Εκκλησία πορεύεται και βιώνει τόσο την εγγύτητα του Κυρίου της όσο και την ικανότητα να πραγματοποιήσει την αποστολή της. Γι’ αυτό κι εμείς σήμερα τελούμε τη Θ. Λειτουργία με τα κείμενα της παραμονής της Πεντηκοστής, γιατί θέλουμε να ζητήσουμε αυτή η προσπάθειά μας να φωτίζεται πάντοτε από το Άγιο Πνεύμα, να οδηγείται και να εμπνέεται από αυτό το ίδιο Πνεύμα. Η ενθρόνιση του Ευαγγελίου που πραγματοποιήσαμε στην αρχή της Θ. Λειτουργίας δηλώνει την πρόθεσή μας να γίνουμε προσεκτικοί ακροατές του Λόγου του Θεού αλλά και συνεπείς εργάτες του Ευαγγελίου μέσα στον κόσμο. Χωρίς το Άγιο Πνεύμα και τον Λόγο του Θεού, που είναι ο ίδιος ο Χριστός Διδάσκων, η Εκκλησία μεταμορφώνεται σε μία πολιτική παράταξη, το Ευαγγέλιο σε μία ιδεολογία και η αποστολή της Εκκλησίας σε μία αποκλειστικά κοινωνική σύμπραξη και φιλανθρωπική δράση χάνοντας το φως του ευαγγελισμού το οποίο πηγάζει από τη θεϊκή αποκάλυψη που απευθύνει ο Θεός στον οποιονδήποτε προσφέροντας του τη σωτηρία Του.

Όπου το Άγιο Πνεύμα φθάνει πραγματοποιούνται πάντα ριζικές αλλαγές και μεταμορφώσεις: υπερβαίνουμε τις αδυναμίες μας, ανοίγονται νέοι ορίζοντες, κλονίζονται όλα εκείνα τα ανθρώπινα δεδομένα και η σοφία αυτού του κόσμου, εξαφανίζεται ο φόβος, η παθητικότητα, η αδράνεια και επίσης αναπτύσσονται πρωτοβουλίες και λαμβάνονται θαρρετές αποφάσεις. Όποιος είναι ανικανοποίητος και προσδοκά να δει τον κόσμο και τον άνθρωπο καλύτερο και ανανεωμένο δεν έχει από το να υπολογίζει στο Πνεύμα το Άγιο: τίποτα δεν αντιστέκεται στη δύναμή του.

Κάποτε ο προφήτης Ιερεμίας σε κάποια στιγμή απογοήτευσης αναρωτήθηκε: “Αλλάζει το χρώμα του δέρματος ενός Αιθίοπα ή οι πιτσιλιές του δέρματος της Λεοπάρδαλης; Κατά τον ίδιο τρόπο, μπορείτε να κάνετε το καλό εσείς που είστε συνηθισμένοι να κάνετε το κακό;”

Ναι, μπορούμε να απαντήσουμε, κάθε θαύμα είναι εφικτό εκεί όπου εισέρχεται το Άγιο Πνεύμα. Ας ενώσουμε κι εμείς τη φωνή μας στα λόγια του αντιφώνου που ψάλαμε λέγοντας: Στείλε το Πνεύμα σου Κύριε και ανανέωσε το πρόσωπο της γης και της τοπικής μας Εκκλησίας. Αμήν.»

Με το πέρας της Θείας Λειτουργίας, ο Αρχιεπίσκοπος ευλόγησε το εκκλησίασμα, λέγοντας στους πιστούς: «ο Θεός, ο Πατέρας των φώτων, ο οποίος θέλησε να φωτίσει τη διάνοια των μαθητών με την επιφοίτηση του Παναγίου Πνεύματος, του Παράκλητου, ας σας χορηγήσει τη χαρά με την ευλογία του και την αφθονία των δώρων του ιδίου αυτού Πνεύματος. Η θαυμαστή εκείνη φλόγα, που εμφανίστηκε επάνω στους μαθητές, είθε να εξαγνίσει με δύναμη τις καρδιές σας από κάθε κακό, και να τις διαποτίσει με την λαμπρότητα του φωτός της και ο Θεός, που θέλησε να συνάξει ανθρώπους από διαφορετικές γλώσσες για να ομολογήσουν τη μια και μοναδική πίστη, να σας αξιώσει να προσκαρτερήσετε σ’ αυτή την πίστη, ώστε να αξιωθείτε να τη ζήσετε στην αιώνια ζωή που σήμερα ελπίζετε».

Όπως παρακαλέσαμε τον Κύριο και στις Δεήσεις που αναπέμψαμε, «ας μεσιτεύσει ώστε η Συνοδική αυτή πορεία να μας οδηγήσει να βιώνουμε την κοινωνία μέσα στην Εκκλησία, να ενθαρρύνει τη συμμετοχή μας σε αυτή και να μας καταστήσει ικανούς να αναλάβουμε την αποστολή που μας ανατέθηκε».

Η Τελετή ολοκληρώθηκε με τον Ύμνο στην Παναγία, τη διανομή ευλογημένων λαμπάδων για να φωτίζουν αυτή τη Συνοδική πορεία μέσα στο έτος, κονκάρδες με το έμβλημα της Συνόδου και την ευλογία του Επισκόπου.

Υπεραγία Θεοτόκε Μαρία,
Μητέρα του Λυτρωτή και Σωτήρα μας,
Μητέρα της Εκκλησίας
Βασίλισσα της Ειρήνης,
και Θρόνε της Σοφίας,
σε ικετεύουμε,
να συνοδεύεις με τη μητρική σου στοργή
τα βήματα μας, σε αυτό το συνοδικό μας ταξίδι.
Βοήθησέ μας να ανοίξουμε τις καρδιές μας
στις εμπνεύσεις του Παναγίου Πνεύματος
ώστε, ακούγοντας το Λόγο του Θεού
και φυλάσσοντας Αυτόν στις καρδιές μας,
να βαδίζουμε στους δρόμους της ιστορίας
καρποφορώντας σε έργα αγάπης,
για το καλό ολόκληρης της Εκκλησίας
και για τη μεγαλύτερη δόξα του Πατέρα,
του Υιού και του Αγίου Πνεύματος,
τώρα και στους αιώνες των αιώνων.

Αμήν.