Φέτος, η Ορθόδοξη Τεσσαρακοστή και το Δυτικό Πάσχα συμπίπτουν σχεδόν με το ισλαμικό Ραμαζάνι. Μας δίνεται έτσι η ευκαιρία να υπογραμμίσουμε τις ομοιότητες και τις διαφορές, αλλά κυρίως, να καταλάβουμε, ως χριστιανοί, πώς πρέπει να βιώσουμε αυτήν την τόσο σπουδαία περίοδο για τη θρησκευτική μας ζωή.
Στο ισλαμικό ημερολόγιο, το Ραμαζάνι, με βάση την παρατήρηση της σελήνης, πέφτει στον ένατο μήνα του ισλαμικού έτους και διαρκεί 29 ή 30 ημέρες.
Φέτος έχει αρχίσει ήδη στις 10 Μαρτίου και θα τελειώσει στις 08 Απριλίου.
Σύμφωνα με την ισλαμική πρακτική, το Ραμαζάνι είναι ο μήνας κατά τον οποίον ασκείται νηστεία, σε ανάμνηση της πρώτης αποκάλυψης του Κορανίου στον Μωάμεθ.
Η κοινή πρακτική κατά τη διάρκεια του ισλαμικού Ραμαζανίου είναι η νηστεία από την ανατολή έως τη δύση του ηλίου. Το γεύμα πριν από την ανατολή ονομάζεται suḥūr (σουχούρ), ενώ το γεύμα μετά τη δύση του ηλίου ονομάζεται ifṭār (ιφτάρ). Η νηστεία διακόπτεται με τη δύση του ηλίου. Επιπλέον, οι Μουσουλμάνοι πιστοί ενθαρρύνονται να απαγγέλλουν προσευχές, να εκτελούν φιλανθρωπικές πράξεις και να ασκούν αυτοπειθαρχία. Πρέπει να απέχουν από το ποτό, το φαγητό, το κάπνισμα, την ακρόαση μουσικής και την ερωτική δραστηριότητα και οι γυναίκες δεν πρέπει να φέρουν μακιγιάζ. Ιδιαίτερα έντονη πρέπει να είναι η καταπολέμηση των κακών σκέψεων, των κακών πράξεων και του θυμού.
Για τους χριστιανούς, η Τεσσαρακοστή είναι κάτι το ουσιαστικά διαφορετικό. Δεν είναι κυρίως μια περίοδος που την χαρακτηρίζει η νηστεία και η αυστηρότητα της ζωής. Είναι μια περίοδος που οδηγεί τον Χριστιανό προς το Πάσχα του Χριστού. Η προσευχή, η νηστεία, η αγαθοεργία, δεν αποτελούν αυτοσκοπό, αλλά μέσα που μας βοηθούν να δεχθούμε την πασχαλινή προσφορά σωτηρίας.
Η Β΄ Σύνοδος του Βατικανού τόνισε ότι η Τεσσαρακοστή έχει διπλή διάσταση: την εκ νέου ανακάλυψη της βαπτιστικής διάστασης του χριστιανού και την αναβίωση της πορείας του προς τη μεταστροφή. Η Σύνοδος καλεί, επίσης, τους πιστούς στην συχνότερη ακρόαση του λόγου του Θεού και στην προσευχή, και έτσι τους προδιαθέτει να τελέσουν το πασχαλινό μυστήριο, τα Πάθη και την Ανάσταση του Κυρίου.
Υπάρχουν λοιπόν μερικές ομοιότητες, αλλά και βασικές διαφορές, όσον αφορά τη δομή των λατρευτικών πρακτικών των Χριστιανών και των Μουσουλμάνων. Τις μεγάλες διαφορές όμως, τις συναντάμε στο πώς οι πιστοί σήμερα βιώνουν τις αντίστοιχες θρησκευτικές παραδόσεις τους.
Χριστιανοί και Μουσουλμάνοι νέοι, πως βιώνουν αυτήν την περίοδο
Για να αντιληφθούμε αυτές τις διαφορές, θα αναφερθώ σε μερικές σκέψεις που εκμυστηρεύτηκε ένας ιερέας, καθηγητής θρησκευτικών σε ένα λύκειο στην Ιταλία, στο οποίο φοιτούν νεαροί Καθολικοί και Μουσουλμάνοι (Στα σχολεία της Ιταλίας δεν διδάσκονται ομολογιακά θρησκευτικά, αποκλειστικά για τον καθολικισμό, αλλά θρησκειολογία, όπου αναφέρεται σε όλες τις θρησκείες). Μπορεί να κάνω λάθος, αλλά νομίζω πως δεν θα υπήρχαν μεγάλες διαφορές αν αυτό που συνέβη στην γειτονική χώρα, θα συνέβαινε και στα σχολεία της χώρας μας.
Παρατηρώντας τους μαθητές, γράφει ο ιερέας, αυτή την εποχή του έτους, είναι σχεδόν αδύνατο να μην παρατηρήσω μια προφανή απόκλιση μεταξύ Χριστιανών και Μουσουλμάνων μαθητών, στον τρόπο με τον οποίον προσεγγίζουν τις αντίστοιχες εορτές τους.
Οι μουσουλμάνοι μαθητές διηγούνται το πώς ανυπομονούν για το Ραμαζάνι: όλοι λένε ότι θα ζήσουν την πρόκληση της νηστείας από το πρωί έως το βράδυ για 30 συνεχόμενες ημέρες του ιερού μήνα χωρίς έκπτωση.
Σχεδόν όλοι επιβεβαιώνουν ότι θα επισκέπτονται συχνά και πρόθυμα το τζαμί της περιοχής τους (στη Ιταλία δεν τους εμποδίζουν να αναγείρουν τόπους λατρείας) για να βιώσουν με την προσευχή την καθημερινή διακοπή της νηστείας μαζί με τους ομοδόξους τους. «Για εμάς, το Ισλάμ δεν είναι απλώς κάτι ατομικό. Συνιστάται επίσης στο να είμαστε μαζί, να σχολιάζουμε το κήρυγμα του ιμάμη, να συζητάμε τα προβλήματα, μερικές φορές να βοηθάμε ο ένας τον άλλον. Χωρίς να είμαστε μαζί στο τζαμί, δεν θα ήταν Ισλάμ για μένα», εξηγεί ένας από αυτούς.
Για τους μαθητές που λέγονται ακόμα «χριστιανοί», ωστόσο, είναι μια διαφορετική ιστορία. «Πιστεύω στον Θεό και προσεύχομαι ακόμη μερικές φορές. Αλλά δεν μπορώ να θυμηθώ την τελευταία φορά που πήγα σε μια λειτουργία στην εκκλησία. Και ειλικρινά αυτή δεν μου λείπει», απαντά ο ένας από τους «χριστιανούς» μαθητές, αντανακλώντας μια ευαισθησία που μοιράζονται πολλοί από τους παραδοσιακούς χριστιανούς συμμαθητές του.
Αντίθετα, μια μουσουλμάνα μαθήτρια ομολογεί: «Το Ισλάμ με βοηθάει να νιώθω καλά. Η προσευχή και η ανάγνωση του Κορανίου μόνη μου και με τους άλλους, μου δίνει γαλήνη. Η θρησκευτική πρακτική με βοηθάει να συμπεριφέρομαι καλύτερα: να διαχειρίζομαι το θυμό, να σέβομαι τους άλλους, να ευχαριστώ για τα καλά πράγματα, να βοηθάω τους άλλους όταν μπορώ… Το Ισλάμ με βοηθάει να βιώσω όλα αυτά».
Παράλληλα, ένας «χριστιανός» μαθητής ομολογεί: «Οι γονείς μου με έστελναν στο κατηχητικό και στη λειτουργία, αλλά ειλικρινά πάντα βαριόμουν τόσο πολύ. Απομακρύνθηκα από την εκκλησία επειδή δεν καταλάβαινα τι έλεγε ο ιερέας. Πάντα έβλεπα τη λειτουργία ως κάτι για τους ηλικιωμένους».
Και ο ιερωμένος καθηγητής, αν και δεν παύει να ελπίζει, καταλήγει: «Αυτές είναι πολύ ενδιαφέρουσες απαντήσεις από τους μουσουλμάνους και χριστιανούς μαθητές μου. Για μένα είναι ένα καλό ερέθισμα για να φανταστώ την αλλαγή που θα υποστεί η Εκκλησία τις επόμενες δεκαετίες».
Αυτές οι σκέψεις, δεν πρέπει να μας οδηγήσουν προς την απογοήτευση, αλλά προς αφύπνιση από τις εσφαλμένες βεβαιότητές μας.
‘Όσα εκφράζουν, με τόσο ενθουσιασμό οι Μουσουλμάνοι μαθητές και αφάνταστα περισσότερο, μπορούμε να τα ζήσουμε εμείς οι Χριστιανοί, κατά την διάρκεια της Τεσσαρακοστής, βαδίζοντας με ευφροσύνη, προς την συνάντηση του Αναστημένου Χριστού και Κυρίου μας. Έχουμε απείρως ισχυρότερα κίνητρα από εκείνα των πιστών μουσουλμάνων. Ο Προφήτης μας, ο Χριστός ο Κύριος, είναι ζωντανός ανάμεσά μας!
+ Ιωάννης Σπιτέρης
