Παρά τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν κατά τις παραμονές των Χριστουγέννων 2011, αρκετοί πιστοί προσήλθαν στον Καθεδρικό μας Ναό του Αγίου Γεωργίου, που υψώνεται στο Λόφο της Άνω Σύρου και συμμετείχαν στις ιερές Ακολουθίες των Χριστουγέννων. Από τον εφημέριο π. Νικόλαο Ρούσσο τελέστηκε το τριήμερο, ενώ στις 23 Δεκεμβρίου έγιναν ατομικές εξομολογήσεις. Το πρωί του Σαββάτου, 24 του μηνός, ο Εφημέριος και ο Ιερομόναχος π. Στέφανος Αρμακόλας, Ηγούμενος της Ιεράς Μονής των Καπουκίνων πατέρων στην Άνω Σύρο, έδωσαν τη Θεία Κοινωνία σε ασθενείς και ηλικιωμένους της ενορίας του Αγίου Γεωργίου, στα σπίτια τους.
Στις 11 μ.μ. της νύχτας του Σαββάτου, με τον καιρό καλύτερο από αυτόν των προηγούμενων ημερών, ο Σεβασμιότατος π. Φραγκίσκος Παπαμανώλης, Καθολικός Επίσκοπος Σύρου, με τη συμμετοχή και του Καπουκίνου Ιερομόναχου π. Γεωργίου Μπάσσο, χοροστάτησε στην Αγρυπνία των Χριστουγέννων και σε όλη τη Χριστουγεννιάτικη Ακολουθία, με το εκκλησίασμα να ψέλνει στην αρχή «Σήμερα γεννήθηκε για μας Σωτήρας, Χριστός ο Κύριος» (την ίδια ώρα ο εφημέριος π. Νίκος, ως εφημέριος και της ενορίας του Αγίου Σεβαστιανού Άνω Σύρου, τελούσε στον εκεί ενοριακό ναό την Ιεροτελεστία των Χριστουγέννων).
 |
 |
Η Εκκλησία μάς λέει ότι από την αρχή της Ακολουθίας των Χριστουγέννων κανένα από τα χριστουγεννιάτικα στοιχεία και αντικείμενα (Θείο Βρέφος, Φάτνη, Αγαλματίδια, Εικόνες κ.ά.) δεν καλύπτεται, ούτε κρύπτεται έως τη στιγμή που θα ψαλεί το «Δόξα εν Υψίστοις Θεώ», ύμνος που πολλοί πιστεύουν πως, τη στιγμή που ψάλλεται κατά την ιεροτελεστία της νύχτας των Χριστουγέννων, είναι και η στιγμή που πραγματοποιείται η γέννηση του Θεανθρώπου. Όλη η Θεία Λειτουργία είναι ένας ύμνος στη γέννηση του Σωτήρα. Στις ιερές Ακολουθίες δεν υπάρχει μια ιδιαίτερη στιγμή κατά την οποία πραγματοποιείται το γεγονός που εορτάζουμε (π.χ. το «Δόξα», όπως αναφέρθηκε), αλλά με την Ιερή Ακολουθία κάνουμε ανάμνηση, τελούμε και εορτάζουμε το γεγονός. Επομένως η Γέννηση δεν πραγματοποιείται στο «Δόξα», αλλά όλη η Ιερή Ακολουθία είναι της Γεννήσεως του Ιησού Χριστού.
Πάρα πολλοί οι πιστοί που με ευλάβεια προσήλθαν στη θεία Κοινωνία. Στο τέλος έγινε εντός του ναού η περιφορά του ομοιώματος του Θείου Βρέφους, το οποίο ο Επίσκοπος εναπόθεσε μπροστά στη χριστουγεννιάτικη φάτνη, όπου οι πιστοί προσήλθαν με τάξη και το ασπάσθηκαν. Τη ίδια στιγμή αντηχούσε στο ναό το «Ελάτε σκιρτώντες, ω πιστοί ελάτε, ταχέως ελάτε στο σπήλαιον. Όπ’ εγεννήθη ο Θεός της δόξης. Ελάτε προσκυνήστε το Βρέφος ». Υπέροχη, καλαίσθητη και με πλούσια φαντασία, όπως άλλωστε και κάθε χρόνο, η καλλιτεχνική χριστουγεννιάτικη φάτνη, (ο «σπήλιος» όπως λέμε στη γλώσσα της παράδοσης), που ήταν τοποθετημένη σε περίοπτη θέση μέσα στο ναό.
Ο Επίσκοπός μας π. Φραγκίσκος, μετά από την ανάγνωση του Αγίου Ευαγγελίου, κήρυξε στο εκκλησίασμα το Θείο Λόγο και είπε:
Αρχίζω με μια ευχή: Εύχομαι, όλοι μας, να ζήσουμε πραγματικά τα Χριστούγεννα σε όλη τη βαθιά και πνευματική διάστασή τους. Να ζήσουμε τα Χριστούγεννα με τρόπο ώστε και στη σημερινή κοινωνία η ανταλλαγή ευχών να μην χάσει την βαθιά θρησκευτική αξία της.
Τα Χριστούγεννα να μην τα απορροφήσουν οι εξωτερικές συνήθειες και παραδόσεις που συνοδεύουν την εορτή. Αυτές μπορεί να συγκινούν την καρδιά, αλλά, πέραν από τη συγκίνηση και την αναπόληση παλιών ωραίων εθίμων που συνόδευαν αυτές τις χριστουγεννιάτικες ημέρες, δεν προσφέρουν τίποτε περισσότερο. Τα εξωτερικά σημεία, όπως η φάτνη, το δένδρο, τα δώρα, τα χριστουγεννιάτικα γλυκά, οι κάρτες με ευχές που ανταλλάσσονται και πολλά άλλα, είναι ωραία, θα έλεγα ότι είναι και σπουδαία, υπό τον όρο να μας βοηθούν να βιώνουμε την εορτή με το πραγματικό νόημά της, που πρώτ’ από όλα είναι νόημα ιερό και χριστιανικό, ώστε ακόμη και η χαρά μας να μην είναι επιφανειακή αλλά βαθιά και αληθινή. «Χριστούγεννα, χωρίς Χριστό δεν είναι Χριστούγεννα» συνηθίζω να λέω. Δηλαδή δεν μπορεί να λείπει από την εορτή του ο εορταζόμενος Χριστός, ειδάλλως θα είναι ναι μεν μια εορτή αλλά όχι η εορτή των Χριστουγέννων.
Η χριστουγεννιάτικη θεία Λειτουργία δεν είναι η επέτειος της Γέννησης του Ιησού. Σήμερα δεν εορτάζουμε τα γενέθλια του Ιησού, αλλά πανηγυρίζουμε «το μεγάλο Μυστήριο της ενσάρκωσης του Υιού του Θεού». Δηλαδή, ο Θεός μας παίρνει σάρκα, παίρνει την ανθρώπινη φύση χωρίς να εγκαταλείψει την θεϊκή του φύση, γίνεται άνθρωπος και εισέρχεται στην ιστορία του ανθρώπου. Είναι ένα Μυστήριο πολύ μεγάλο όχι μόνο για την σπουδαιότητά του, αλλά και για τη δυσκολία που περικλείει για να μπορέσουμε πλήρως να το συλλάβουμε. Ένα μυστήριο που δεν είναι παρελθόν, δηλαδή που συνέβη στο παρελθόν και εμείς μετά 2.000 χρόνια με χαρά το θυμόμαστε και το εορτάζουμε, αλλά που συνεχίζει ακόμη και σήμερα να ρυθμίζει την Ιστορία του ανθρώπου: «Ο Θεός ήρθε να κατοικήσει ανάμεσά μας». Αυτό το μυστήριο το βιώνουμε με τις Ιερές Ακολουθίες, ιδιαιτέρως με την τέλεση της Θείας Λειτουργίας.
Και διερωτόμαστε: Πώς είναι δυνατό να ζούμε αυθεντικά τη Γέννηση του Σωτήρα σήμερα, ενώ συνέβη εδώ και δύο χιλιάδες χρόνια τώρα; Προ ολίγου επανειλημμένα ψάλλαμε «Σήμερα γεννήθηκε για μας Σωτήρας, Χριστός ο Κύριος». Αυτό το επίρρημα: «Σήμερα», υπογραμμίζει ότι το γεγονός της Γέννησης του Ιησού ξεπερνά τα σύνορα του χώρου και του χρόνου και γίνεται επίκαιρο, γίνεται παρόν με συνέπειες που σημαδεύουν την ανθρώπινη ζωή. Η Γέννηση του Ιησού διαπερνά όλη την ανθρώπινη ιστορία.
Σ’ εμάς που πιστεύουμε στο Χριστό Λυτρωτή και Σωτήρα η Πανήγυρη των Χριστουγέννων επιβεβαιώνει ότι ο Θεός είναι πραγματικά παρών ανάμεσά μας, αν και είναι με τον Πατέρα κοντά μας. Ο Θεός, με τη μορφή του Βρέφους που γεννήθηκε στη Βηθλεέμ, μας πλησίασε, πλησίασε τον άνθρωπο, και έτσι όλοι έχουμε τη δυνατότητα να τον συναντήσουμε στο σήμερα που δεν έχει δύση. Βεβαίως, η λύτρωση του ανθρώπου πραγματοποιήθηκε, σε μια στιγμή συγκεκριμένη και εξακριβωμένη, στο πρόσωπο του Ιησού από την Ναζαρέτ. Αυτός ο Ιησούς όμως είναι ο Υιός του Θεού που έγινε άνθρωπος. Δηλαδή, ο αιώνιος που μπήκε στα όρια του χρόνου και του χώρου για να καταστήσει δυνατή «σήμερα» την συνάντησή μας μαζί του. Όταν ψάλαμε λοιπόν «Σήμερα γεννήθηκε για μας Σωτήρας, Χριστός ο Κύριος», αλλά και κάθε φορά που το επαναλαμβάνουμε, δεν λέμε λόγια κενά, που τα λέμε τόσο για να εκθειάσουμε κάτι, αλλά εννοούμε αυτό που σημαίνουν, δηλαδή ότι ο Θεός σήμερα μας προσφέρει τη δυνατότητα να τον αναγνωρίσουμε και να τον υποδεχτούμε, όπως έκαναν οι βοσκοί στη Βηθλεέμ, ώστε ο Χριστός να γεννηθεί σήμερα στη ζωή μας και να την ανανεώσει.
Σ’ αυτό συνίσταται το βαθύ νόημα της Πανήγυρης των Χριστουγέννων για το οποίο στην αρχή ευχήθηκα να το ζήσουμε σε όλη τη βαθιά και πνευματική διάστασή τους. Να είναι Χριστούγεννα για τον καθένα από εμάς. Ο Χριστός να γεννηθεί σήμερα στη ζωή μας και να την ανανεώσει, θέλει να πει να τον αναγνωρίσουμε ως Σωτήρα και Λυτρωτή μας και να τον αφήσουμε να μπει στη ζωή μας. Να τον δεχτούμε, δηλαδή να δεχτούμε το Ευαγγέλιό του, να δεχτούμε αυτό που μας λέει σ’ αυτό το Ευαγγέλιό του. Οι επιλογές μας να ευθυγραμμίζονται με το Πνεύμα και το Λόγο του Ευαγγελίου, διότι το Ευαγγέλιο είναι ΦΩΣ που φωτίζει κάθε άνθρωπο που έρχεται σ’ αυτό τον κόσμο. Οι επιλογές μας θα είναι σωστές μόνο όταν παίρνονται όταν έχει φως που μας επιτρέπει να βλέπουμε την πραγματικότητα. Οι επιλογές που παίρνουμε στο σκοτάδι, χωρίς φως, στα τυφλά δεν θα είναι ποτέ σωστές, ιδιαίτερα αν είναι αντίθετες στο Λόγο και στο Πνεύμα του Ευαγγελίου.
Μεταξύ των χριστουγεννιάτικων παραδόσεων είναι και η φάτνη (και αυτή εφεύρεση του Αγίου Φραγκίσκου). Μην σταματήσετε μπροστά στη φάτνη κοιτάζοντας μόνο τα αγαλματάκια, τα φωτάκια και όλα τα άλλα. Κοιτάζοντας τη φάτνη να θυμόσαστε ότι η σπηλιά της Βηθλεέμ είναι ο τόπος όπου ο Θεός μας ταπεινώνεται μέχρι το σημείο να είναι τοποθετημένος σ’ ένα παχνί, προάγγελος της ταπείνωσης την ώρα των Αγίων του Παθών και του Σταυρικού Θανάτου.
Το αποκορύφωμα της ιστορίας της αγάπης του Θεού για τον άνθρωπο περνά ανάμεσα στη φάτνη της Βηθλεέμ και τον τάφο της Ιερουσαλήμ. Αμήν.
Χριστουγεννιάτικες ιεροτελεστίες τελέστηκαν από τους εφημερίους σε όλους τους ενοριακούς καθολικούς ναούς του νησιού μας, με τη συμμετοχή μεγάλου αριθμού πιστών, με τις χορωδίες να ενισχύουν και να κατευθύνουν τις ψαλμωδίες του λαού, με παιδιά, εφήβους και ενήλικες να διακονούν γύρω από το ιερό, με τα κηρύγματα των λειτουργών προσαρμοσμένα στα Αναγνώσματα της Ακολουθίας και στο πνεύμα των Χριστουγέννων. Αλλά και με τις χριστουγεννιάτικες φάτνες που είχαν στηθεί μέσα στο ναό. και που η κάθε μια έχει την ιδιαιτερότητά της με το γούστο και η φαντασία των κατασκευαστών της.
Ανήμερα της εορτής των Χριστουγέννων, στις 10.30 το πρωί, ο εφημέριος του Αγίου Γεωργίου π. Νικόλαος Ρούσσος και ο Καπουκίνος Ιερομόναχος π. Γεώργιος Μπάσο, τέλεσαν πανηγυρική Θεία Λειτουργία στο εξωκλήσι «Της Γεννήσεως του Χριστού», στην περιοχή Ραχαμός Άνω Σύρου. Το παραδοσιακό αυτό εξωκλήσι, το οποίο χρονολογείται πριν από το1631, πανηγυρίζει κάθε χρόνο την ημέρα των Χριστουγέννων, με τη συρροή πάρα πολλών ευλαβών πιστών, ακόμη και σε δύσκολες, λόγω του χειμώνα, καιρικές συνθήκες. Είναι οι συνεχιστές της πίστης και της ευλάβειας των προγόνων μας, που μας άφησαν αυτή τη σπάνια και ανεκτίμητης αξίας και σπουδαιότητας κληρονομιά των εκατοντάδων εξωκλησίων στο νησί μας. που προβάλλουν σε πλαγιές και κορυφές βουνών, σε πόλεις και χωριά. Είναι τα εξωκλήσια, αυτοί οι μικροί χώροι προσευχής, που σηκώνουν ψηλά την ψυχή, συνυφασμένα με τα παραδείγματα ζωής, έργων προσφοράς και θυσίας των Προστατών τους, στους οποίους είναι αφιερωμένα.
Σύρος, 27 Δεκεμβρίου 2011
Ισίδωρος Γ. Σαλάχας
