Κάθε χρόνο, χιλιάδες προσκυνητές από όλο τον κόσμο επισκέπτονται την Ελλάδα ακολουθώντας τα «βήματα» του Αγίου Παύλου στα διάφορα μέρη που επισκέφτηκε ο Απόστολος των Εθνών. Έτσι, εκατομμύρια χριστιανοί παγκοσμίως, γνωρίζουν διάφορα μέρη της χώρας μας χάρη στον Απόστολο Παύλο, χάρη στο ταξίδι του και στις επιστολές που απηύθυνε, στους Φιλιππησίους, στους Θεσσαλονικείς και στους Κορινθίους.
Ο Παύλος, όπως γνωρίζουμε, συνδέθηκε με τον Χριστό μέσω της μεσολάβησης του πρώιμου ελληνόφωνου χριστιανισμού, τον οποίον είχε γνωρίσει ως χριστιανός και ως απόστολος. Από αυτόν τον κόσμο διαμόρφωσε μία κατάλληλη θεολογική γλώσσα που ανέπτυξε στο ειδωλολατρικό και στο ελληνικό περιβάλλον στο οποίο απηύθυνε το κήρυγμά του. Μπορεί επομένως να ειπωθεί ότι χωρίς τον ελληνικό πολιτισμό δεν θα μπορούσε κανείς να κατανοήσει τον Απόστολο των εθνών. Αν και ο ελληνικός πολιτισμός ήταν τότε διαδεδομένος σε όλον τον μεσογειακό κόσμο, μπορεί κανείς να φανταστεί τον ενθουσιασμό του Παύλου όταν έφτασε στις περιοχές της κλασικής Ελλάδας.
Ο Άγιος Παύλος επισκέφθηκε την ελληνική επικράτεια στο δεύτερο ταξίδι του (Πράξεις 15,36-18, 22), το οποίο διήρκεσε περίπου τρία χρόνια, μεταξύ 49 και 52 μ.Χ.
Το βιβλίο των Πράξεων των Αποστόλων, προκειμένου να υποδηλώσει τη μεγάλη σημασία της έναρξης του ευαγγελισμού της ευρωπαϊκής γης από τον Παύλο, μας μεταφέρει ένα υπερφυσικό όραμα ενός Μακεδόνα που εμφανίζεται στον Απόστολο και τον παρακαλεί να έρθει στη χώρα του, στην Μακεδονία (πρβλ. Πράξεις 16,9-10). Έτσι, ο Παύλος αισθάνεται την κλήση να πατήσει το πόδι του σε ευρωπαϊκό έδαφος αρχίζοντας από την Μακεδονία.
Όλα αυτά βέβαια για την Ελλάδα αποτελούν λόγους υπερηφάνειας, αλλά ας αναρωτηθούμε: σήμερα ποια είναι η θέση αυτού του γίγαντα του χριστιανισμού στη χώρα μας;
Είναι γεγονός ότι η Ορθοδοξία και ιδιαίτερα η Ελληνική Ορθοδοξία, έδινε πάντοτε μεγαλύτερη βαρύτητα στην πατερική παράδοση, στους μάρτυρες και στους αγίους της παρά στη βιβλική παράδοση, τόσο στον θεολογικό όσο και στον λατρευτικό τομέα.
Είναι ενδεικτικό ότι ο πολιούχος της πόλης της Θεσσαλονίκης δεν είναι ο Άγιος Παύλος που ίδρυσε αυτήν την Εκκλησία, αλλά ο Άγιος Δημήτριος, στον οποίο είναι αφιερωμένη μια μεγάλη βασιλική, που καταστράφηκε από πυρκαγιά το 1917 και αργότερα ανοικοδομήθηκε. Ο συν-προστάτης της πόλης είναι ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, θεολόγος του 14ου αιώνα και επίσκοπος της πόλης αυτής.
Μόλις πρόσφατα χτίστηκε ναός προς τιμήν του ιδρυτή της εκκλησίας της Θεσσαλονίκης. Υπάρχει επίσης ένας μικρός Δήμος, ο μικρότερος στην περιοχή της Θεσσαλονίκης, που βρίσκεται στο αρχαιολογικό τμήμα της πόλης και φέρει το όνομα «Άγιος Παύλος», σε ανάμνηση της επίσκεψης του Αποστόλου.
Στην Αθήνα η μνήμη του Αποστόλου Παύλου είναι πιο εμφανής.
Πράγματι, ο Άρειος Πάγος, άσκησε ανέκαθεν ιδιαίτερη γοητεία στους χριστιανούς, γι’ αυτό και αμέτρητοι προσκυνητές-τουρίστες περνούν από αυτό το μέρος, κάτω από την Ακρόπολη των Αθηνών, που αναφέρεται ως το ακριβές σημείο όπου κήρυξε ο Άγιος Παύλος. Ο περίφημος λόγος του είναι χαραγμένος σε μια χάλκινη πλάκα και ο προσκυνητής που γνωρίζει ελληνικά μπορεί να τον διαβάσει με συγκίνηση.
Ο πιο επιφανής προσκυνητής του Αρείου Πάγου τις τελευταίες δεκαετίες υπήρξε ο Άγιος Πάπας Ιωάννης Παύλος ο Β’, ο οποίος, με την ευκαιρία του μεγάλου Ιωβηλαίου του 2000, θέλησε, μεταξύ άλλων, να επισκεφθεί τον περίφημο αυτό παύλειο χώρο.
Στον μνημειώδη λόγο που εκφώνησε με αυτήν την ευκαιρία, μετέδωσε όλη τη σημασία που είχε και έχει ο Απόστολος Παύλος για τον κόσμο, για την Ελλάδα και για την Αθήνα.
Μεταξύ των άλλων ανέφερε: «Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές, “αυτό που λατρεύετε χωρίς να το ξέρετε, εγώ σας το διακηρύσσω» (Πράξεις 17,23). Τα λόγια αυτά του Παύλου που ειπώθηκαν στον Άρειο Πάγο της Αθήνας, καταγεγραμμένα στις Πράξεις των Αποστόλων, αποτελούν μια από τις πρώτες διακηρύξεις της χριστιανικής πίστης στην Ευρώπη. Αν αναλογιστούμε τον ρόλο που έπαιξε η Ελλάδα στη διαμόρφωση του αρχαίου πολιτισμού, μπορούμε να καταλάβουμε πώς αυτός ο λόγος του Παύλου μπορεί να θεωρηθεί κατά κάποιον τρόπο το ίδιο το σύμβολο της συνάντησης του Ευαγγελίου με τον ανθρώπινο πολιτισμό».
«Το να θυμόμαστε στην Αθήνα τη ζωή και το έργο του Παύλου σημαίνει ότι καλούμαστε να διακηρύξουμε το Ευαγγέλιο στα πέρατα της γης, προτείνοντας στους συγχρόνους μας τη σωτηρία που φέρνει ο Χριστός και δείχνοντάς τους τους τρόπους της αγιότητας και της ορθής ηθικής ζωής που είναι η απάντηση στο κάλεσμα του Κυρίου. Το Ευαγγέλιο είναι παγκόσμια καλή είδηση, την οποία μπορούν να ακούσουν όλοι οι λαοί. Απευθυνόμενος στους Αθηναίους, ο Άγιος Παύλος δεν θέλει να αποκρύψει τίποτα από την πίστη που έχει λάβει. Πρέπει, όπως κάθε απόστολος, να διαφυλάξει πιστά την παρακαταθήκη της» (πρβλ. Β’ Τιμ. 1,14).
«Αδελφοί και αδελφές, … Ακολουθώντας το παράδειγμα του Αγίου Παύλου και των πρώτων κοινοτήτων, είναι επιτακτική ανάγκη να αναπτύξουμε ευκαιρίες διαλόγου με τους συγχρόνους μας, ιδιαίτερα σε χώρους όπου διακυβεύεται το μέλλον του ανθρώπου και της ανθρωπότητας, ώστε οι αποφάσεις που λαμβάνονται να μην καθοδηγούνται αποκλειστικά από πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα που αγνοούν την αξιοπρέπεια των ανθρώπων και τις ανάγκες που απορρέουν από αυτήν, αλλά να υπάρχει όχι μόνο το υλικό συμφέρον, αλλά και ο πνευματικό έτσι ώστε να μας υπενθυμίζει τη διακεκριμένη θέση και αξιοπρέπεια του ανθρώπου».
Με τη σειρά, με την ευκαιρία για τη δισχιλιετή επέτειο της γέννησης του Αγίου Παύλου (2007), ο Πάπας ο Βενέδικτος ΙΣΤ’, υπενθυμίζοντας τους εορτασμούς, τόνισε: «Ο μεγάλος Απόστολος των εθνών αφιέρωσε τις ενέργειές του στο να κηρύξει τη σοφία του Σταυρού του Χριστού στους ανθρώπους της Ελλάδας, οι οποίοι μορφώθηκαν στον εξαιρετικά εξελιγμένο ελληνιστικό πολιτισμό. Η ζωντανή ανταλλαγή μεταξύ του ελληνιστικού πολιτισμού και του χριστιανισμού επέτρεψε στον πρώτο να μεταμορφωθεί από τη χριστιανική διδασκαλία και στον δεύτερο να εμπλουτιστεί από την ελληνική γλώσσα και φιλοσοφία. (…) Ακόμα και σήμερα, οι επισκέπτες της Αθήνας μπορούν να αναλογιστούν τα λόγια του Παύλου -που είναι χαραγμένα στο μνημείο που δεσπόζει πάνω από τον Άρειο Πάγο- που διακηρύχθηκαν στους μορφωμένους πολίτες της ‘πόλις’. Μίλησε για τον ένα Θεό: “Διότι σ’ αυτόν ζούμε και κινούμαστε και υπάρχουμε”.
Λόγια αυτά των δύο Επισκόπων τη Ρώμης, πιο επίκαιρα από ποτέ!
Μην ξεχνάμε, πως μαζί με τον Άγιο Παύλο, γιορτάζουμε και τον Άγιο Πέτρο, που στην Ελλάδα, αυτός ο Άγιος, ο «κορυφαίος των Αποστόλων», σχεδόν αγνοείται. Ποιος ξέρει γιατί;
Ι. Σ.
