Πώς μπορούμε να εξηγήσουμε το ρεύμα της θρησκευτικής αποστασιοποίησης που φαίνεται να συμβαίνει σήμερα σε δεκάδες χώρες – αν και πολιτισμικά πολύ διαφορετικές; Ποιες νέες μορφές πνευματικότητας αναδύονται, μεταξύ των νέων γενεών, για να καλύψουν την παρακμή των παραδοσιακών θρησκειών; Αυτά είναι μερικά από τα πολλά ερωτήματα που προκύπτουν κατά την ανάγνωση της έκθεσης του αμερικανικού ερευνητικού ινστιτούτου Pew Research Center για τις θρησκευτικές αλλαγές σε ολόκληρο τον πλανήτη.
Με 80.000 απαντήσεις* από 36 χώρες -στη Βόρεια Αμερική, την Ασία, την Ευρώπη- η πρωτοφανής αυτή έρευνα ορίζει ως «θρησκευτική αλλαγή» κάθε μετατόπιση από μια παιδική θρησκευτική ταυτότητα σε μια άλλη κατά την ενηλικίωση, συμπεριλαμβανομένης της πλήρους εγκατάλειψης οποιασδήποτε θρησκευτικής ένταξης. Ένα αξιοσημείωτο γεγονός: αποκαλύπτει ότι «ο Χριστιανισμός και ο Βουδισμός έχουν υποστεί ιδιαίτερα μεγάλες απώλειες από αυτή τη “θρησκευτική αλλαγή”, ενώ όλο και περισσότεροι ενήλικες δεν έχουν καμία θρησκευτική ένταξη», επισημαίνουν οι Kirsten Lesage, Kelsey JoStarr και William Miner, οι τρεις ερευνητές που εργάστηκαν για την έκθεση.
Ένα γενικό κίνημα «αποσύνδεσης»
Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι σε πολλές χώρες -με μάλλον υψηλό βιοτικό επίπεδο- στην Ανατολική Ασία, τη Δυτική Ευρώπη και την Αμερική, πάνω από το 20% των ενηλίκων έχουν αλλάξει θρησκευτική ένταξη από την παιδική τους ηλικία. Η Νότια Κορέα κατέχει το ρεκόρ στην κορυφή της λίστας, με σχεδόν το 50% του πληθυσμού του δείγματος να επηρεάζεται. Ένα άλλο αξιοσημείωτο στοιχείο: σύμφωνα με την έκθεση, σχεδόν το 51% των ερωτηθέντων Νοτιοκορεατών που ανατράφηκαν στη χριστιανική πίστη (χωρίς να προσδιορίζονται τα δόγματα) εξακολουθούν να δηλώνουν χριστιανοί – έναντι του 49% που απομακρύνθηκαν. Αντίθετα, το 9% των αρχικά άθεων Νοτιοκορεατών ταυτίζεται τώρα με μια συγκεκριμένη θρησκεία.
Ακολουθεί η Ισπανία, όπου το 87% των ενηλίκων που συμμετείχαν στην έρευνα δηλώνουν ότι ανατράφηκαν στον χριστιανισμό, ενώ μόνο το 54% του εθνικού δείγματος εξακολουθεί να προσδιορίζεται ως χριστιανός. «Το φαινόμενο του αποχριστιανισμού – δηλαδή οι άνθρωποι που μεγάλωσαν σε μια θρησκευτική παράδοση αλλά σήμερα δεν δηλώνουν πια κάποια – αντιπροσωπεύει την πλειονότητα των παρατηρούμενων αλλαγών», επιβεβαιώνει η μελέτη.
Σε χώρες όπως η Γερμανία, η Γαλλία και οι Κάτω Χώρες, περίπου το 30% του συνολικού πληθυσμού έχει εγκαταλείψει τον χριστιανισμό. Στη Γερμανία εμφανίζεται μια εντυπωσιακή μεταβολή: για κάθε άτομο που γίνεται χριστιανός, σχεδόν 20 άλλοι εγκαταλείπουν τον χριστιανισμό.
Ενώ το 67% των ερωτηθέντων δηλώνει ότι ανατράφηκε ως χριστιανός, μόνο το 41% δηλώνει πλέον χριστιανός. Σύμφωνα με τα στοιχεία της μελέτης, η αύξηση του αριθμού των κατηχουμένων που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια στον καθολικισμό και η ανάπτυξη των ευαγγελικών κοινοτήτων δεν θα αντισταθμίσουν, το φαινόμενο της εκκοσμίκευσης.
Η έκθεση επισημαίνει επίσης διάφορους βασικούς παράγοντες των θρησκευτικών αλλαγών, όπως η ηλικία ή το μορφωτικό επίπεδο των ερωτηθέντων. Σε αρκετές δυτικές χώρες, οι νέοι ενήλικες είναι πιο πιθανό να έχουν εγκαταλείψει τη θρησκεία της παιδικής τους ηλικίας από ό,τι οι παλαιότερες γενιές, σημειώνει η έρευνα. Επιπλέον, σε 12 από τις 36 χώρες που μελετήθηκαν, τα άτομα με υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο παρουσιάζουν υψηλότερα ποσοστά θρησκευτικής αλλαγής.
Εξαιρέσεις
Ενώ το φαινόμενο της αποχριστιανοποίησης γενικά κυριαρχεί, ορισμένες χώρες αντιστέκονται σε αυτή την τάση. Για τους χριστιανούς, τα στοιχεία ποικίλλουν σημαντικά. Στις Φιλιππίνες, την Ουγγαρία και τη Νιγηρία, το 95% ή περισσότερο των ενηλίκων που ανατράφηκαν στον χριστιανισμό εξακολουθούν να αυτοπροσδιορίζονται ως χριστιανοί.
Επιπλέον, η έκθεση αποκάλυψε ότι ορισμένες θρησκείες διατηρούν ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά προσχώρησης. «Το Ισλάμ (στο Μπαγκλαντές, την Ινδονησία, το Ισραήλ, τη Μαλαισία, την Τυνησία και την Τουρκία – σημείωση του συντάκτη) και ο Ινδουισμός (Ινδία, Μπαγκλαντές…) διατηρούν γενικά πάνω από το 90% των πιστών τους στις περισσότερες από τις χώρες που μελετήθηκαν», αναφέρεται στην έκθεση. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, το Ισλάμ κατέγραψε το υψηλότερο ποσοστό μεταστροφών: Το 20% των Αμερικανών μουσουλμάνων δηλώνουν ότι ανατράφηκαν σε άλλη θρησκεία.
*Η ανάλυση βασίζεται σε εθνικά αντιπροσωπευτικές έρευνες που πραγματοποιήθηκαν μεταξύ Ιανουαρίου και Μαΐου 2024. Για τις Ηνωμένες Πολιτείες, τα στοιχεία προέρχονται από τη μελέτη ReligiousLandscapeStudy 2023-2024, στην οποία συμμετείχαν 36.908 Αμερικανοί ενήλικες.
Γερμανία, Αργεντινή, Αυστραλία, Μπαγκλαντές, Βραζιλία, Καναδάς, Χιλή, Κολομβία, Νότια Κορέα, Ισπανία, Γαλλία, Γκάνα, Ελλάδα, Ουγγαρία, Ινδία, Ινδονησία, Ισραήλ, Ιταλία, Ιαπωνία, Κένυα, Μαλαισία, Μεξικό, Νιγηρία, Κάτω Χώρες, Περού, Φιλιππίνες, Πολωνία, Ηνωμένο Βασίλειο, Σιγκαπούρη, Σρι Λάνκα, Σουηδία, Ταϊλάνδη, Τυνησία, Τουρκία, Νότια Αφρική.
Πηγή: la-croix.com
