Ιερά Σύνοδος Καθολικής Ιεραρχίας Ελλάδος
Συνοδική Επιτροπή “Δικαιοσύνη & Ειρήνη”
Πυρηνικός Αφοπλισμός:
Αναζητώντας την Ανθρώπινη Ασφάλεια
6 Ιουλίου 2017
Για πολλούς, ο τρόμος ενός πιθανού πυρηνικού πολέμου υποχώρησε με το τέλος του ψυχρού πόλεμου, αλλά οι πρόσφατες γεωπολιτικές εξελίξεις μας θύμισαν ότι ο κόσμος μας παραμένει σε βαθύ κίνδυνο. Ακόμα και μια μικρή πυρηνική “ανταλλαγή” θα είχε καταστροφικές συνέπειες για τους ανθρώπους και τον πλανήτη. Το ανθρώπινο λάθος ή ο ψευδής υπολογισμός θα μπορούσαν, δυστυχώς, να οδηγήσουν σε μια ανθρωπιστική καταστροφή. Επιπροσθέτως, ο κόσμος μας γίνεται ολοένα και πιο πολυπολικός, με ποικίλες απειλές που ξεκινούν από την τρομοκρατία, τις ασύμμετρες συγκρούσεις, την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο και φτάνουν ως την υποβάθμιση του περιβάλλοντος και τη φτώχεια, οι οποίες δημιουργεί αμφιβολίες ως προς την επάρκεια της πυρηνικής αποτροπής ως αποτελεσματική απάντηση σε αυτές τις προκλήσεις.
Ο πυρηνικός αφοπλισμός βρίσκεται τώρα στην ημερήσια διάταξη του κόσμου. Από τις 15 Ιουνίου έως τις 7 Ιουλίου, τα Ηνωμένα Έθνη φιλοξενούν μια διάσκεψη ” διαπραγμάτευση μιας νομικά δεσμευτικής συνθήκης για την απαγόρευση των πυρηνικών όπλων, οδηγώντας στην πλήρη εξάλειψή τους”. Το γεγονός ότι τα περισσότερα από τα έθνη του κόσμου συμμετέχουν σε αυτή την προσπάθεια, αποδεικνύει τον επείγοντα χαρακτήρα της ανησυχίας τους. Η ανησυχία αυτή εντάθηκε από την προοπτική πυρηνικής τρομοκρατίας και της διάδοσης χρήσης της πυρηνικής ενέργειας, καθώς και από την ανισότητα και τη δυσαρέσκεια των μη πυρηνικών κρατών για την έλλειψη προόδου στις προσπάθειες πυρηνικού αφοπλισμού.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες και τα περισσότερα ευρωπαϊκά έθνη δεν συμμετέχουν σε αυτές τις διαπραγματεύσεις. Αντί να εστιάζουν στη δημιουργία μιας δεσμευτικής συνθήκης για την απαγόρευση των πυρηνικών όπλων, στρέφουν την προσοχή τους στην ανάγκη για μια ευρύτερη ασφάλεια, η οποία θα επιτρέπει στρατηγική σταθερότητα όσο θα επιτυγχάνονται μειώσεις.
Τα πυρηνικά κράτη πραγματοποιούν σημαντικές νέες επενδύσεις για τον εκσυγχρονισμό των πυρηνικών οπλοστασίων. Αυτά τα δαπανηρά προγράμματα θα εκτρέψουν τεράστιους πόρους από άλλες πιεστικές ανάγκες που δημιουργούν ασφάλεια, συμπεριλαμβανομένης της επίτευξης των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης. Όπως υποστήριξε ο Πάπας Φραγκίσκος : “Οι δαπάνες για πυρηνικά όπλα σπαταλούν τον πλούτο των εθνών. Το να δίνεται προτεραιότητα σε τέτοιου είδους δαπάνες είναι ένα λάθος και μια λανθασμένη κατανομή πόρων που καλύτερο θα ήταν να επενδυθούν σε τομείς της ολοκληρωμένης ανθρώπινης ανάπτυξης, της εκπαίδευσης, της υγείας και για την καταπολέμησης της ακραίας φτώχειας “. (7 Δεκεμβρίου 2014).
Η ασφάλεια είναι βασική προϋπόθεση για την πρόοδο του ανθρώπου. Η ίδια η διδασκαλία της Εκκλησίας επιβεβαιώνει ότι “Το κοινό καλό απαιτεί την ειρήνη, δηλαδή τη σταθερότητα και την ασφάλεια μιας δίκαιης τάξης” (Κατήχηση Καθολικής Εκκλησίας, αριθ. 1909). Ένα βασικό ηθικό ερώτημα είναι: Τα πυρηνικά όπλα προάγουν την ασφάλεια και συμβάλλουν στην αυθεντική ειρήνη?
Ο Πάπας Φραγκίσκος στο μήνυμά του προς τη Διάσκεψη του ΟΗΕ για την δεσμευτική συμφωνία απαγόρευσης των πυρηνικών όπλων, τον Μάρτιο 2017, χρησιμοποίησε άμεση γλώσσα ώστε να απαντήσει στο ερώτημα: ” Η διεθνής ειρήνη και σταθερότητα δεν μπορούν να βασιστούν σε ψευδή αίσθηση ασφάλειας, στην απειλή της αμοιβαίας καταστροφής ή της πλήρους εξόντωσης του συνόλου, ή απλώς στη διατήρηση της ισορροπίας εξουσίας. Η ειρήνη πρέπει να οικοδομηθεί με βάση τη δικαιοσύνη, την πλήρη ανθρώπινη ανάπτυξη, το σεβασμό των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την προστασία της δημιουργίας, τη συμμετοχή όλων στη δημόσια ζωή, την εμπιστοσύνη μεταξύ των λαών, την υποστήριξη των ειρηνικών θεσμών, την πρόσβαση στην εκπαίδευση και την υγεία, το διάλογο και την αλληλεγγύη. Υπό αυτήν την προοπτική, πρέπει να πάμε πέρα από την πυρηνική αποτροπή: καλείται η διεθνής κοινότητα να υιοθετήσει στρατηγικές προοπτικής για την προώθηση του στόχου της ειρήνης και της σταθερότητας και για να αποφευχθούν κοντόφθαλμες προσεγγίσεις στα προβλήματα της εθνικής και διεθνούς ασφάλειας ”
Επιπλέον, στην προσφώνησή του, τον Ιανουάριο 2017, προς το Διπλωματικό Σώμα, ο Πάπας Φραγκίσκος υπενθύμισε την μακρόχρονη υποστήριξη της Καθολικής Εκκλησίας για την απαγόρευση των πυρηνικών όπλων: “Τα λόγια του Αγίου Ιωάννη XXIII στο Pacem in Terris ( Επί Γης Ειρήνη ) συνεχίζουν να λένε αλήθεια: Τα πυρηνικά όπλα πρέπει να απαγορευτούν” Η Αγία Έδρα εξακολουθεί να είναι μια επίμονη φωνή του ηθικού λόγου για την υποστήριξη του αφοπλισμού και τη μη διάδοση της πυρηνικής ενέργειας.
Ως ποιμένες και δάσκαλοι της ηθικής, είναι πέρα από την ικανότητά μας να καταγράψουμε την ακριβή πορεία προς έναν κόσμο χωρίς πυρηνικά όπλα, αλλά μπορούμε να επισημάνουμε με κάποια σιγουριά τις δεκαετίες απογοήτευσης για το ρυθμό και το πεδίο εφαρμογής του πυρηνικού αφοπλισμού. Αυτή η απογοήτευση αναμφισβήτητα είχε αρνητική συμβολή στην προσπάθεια πολλών εθνών να συμμετάσχουν στη διαπραγμάτευση μιας συνθήκης για την απαγόρευση των πυρηνικών όπλων.
Η αδιάκριτη και δυσανάλογη φύση των πυρηνικών όπλων, αναγκάζει τον κόσμο να κινηθεί πέρα από την πυρηνική αποτροπή. Καλούμε τις Ηνωμένες Πολιτείες και τα ευρωπαϊκά έθνη να συνεργαστούν για να χαράξουν μια αξιόπιστη, επαληθεύσιμη και εφαρμόσιμη στρατηγική για την πλήρη εξάλειψη των πυρηνικών όπλων.
Αυτός ο στόχος είναι εφικτός Αν όλα τα έθνη, πυρηνικά και μη, συνεργαστούν. Γνωρίζουμε ότι η πορεία προς έναν κόσμο χωρίς πυρηνικά όπλα είναι περίπλοκη και μακριά, αλλά πιστεύουμε ότι, τα ακόλουθα βήματα θα μπορούσαν να συμβάλουν σημαντικά στην επίτευξη αυτού του στόχου:
– να προωθηθεί περαιτέρω η υποχρέωση μη διάδοσης και αφοπλισμού σύμφωνα με το διεθνές νομικό πλαίσιο
– να ενισχυθούν οι μηχανισμοί διασφάλισης και ελέγχου σε στρατιωτικό, διπλωματικό και πολιτικό επίπεδο – να αναπτυχθούν και εφαρμοσθούν με αποφασιστικότητα μέτρα για την εμβάθυνση της αμοιβαίας εμπιστοσύνης σε όλα τα επίπεδα
– να μειωθεί η εξάρτηση από τον πυρηνικό παράγοντα στις εθνικές και διεθνείς στρατηγικές ασφάλειας, προς όφελος αποτελεσματικότερων εναλλακτικών λύσεων που εστιάζουν στην ανθρώπινη ασφάλεια και ειρήνη
– να δεσμευθούν σ` ένα παγκόσμιο διάλογο, στα σχετικά διεθνή φόρα, προκειμένου να εργαστούν για τη δημιουργία και την προώθηση των συνθηκών για έναν κόσμο χωρίς πυρηνικά όπλα.
Συμμεριζόμαστε την ελπίδα του Αγίου Πατέρα, Πάπα Φραγκίσκου: “Η πυρηνική αποτροπή και η απειλή της αμοιβαίας ασφαλούς καταστροφής δεν μπορούν να αποτελέσουν τη βάση μιάς ηθικής αδελφικής και ειρηνικής συνύπαρξης μεταξύ λαών και κρατών. Η σηνερινή και αυριανή νεολαία αξίζουν πολύ περισσότερα. Αξίζουν μια ειρηνική παγκόσμια τάξη βασισμένη στην ενότητα της ανθρώπινης οικογένειας, θεμελιωμένη με σεβασμό, συνεργασία, αλληλεγγύη και συμπόνια. Τώρα είναι η στιγμή να αντισταθούμε στη λογική του φόβου, με την ηθική της ευθύνης και έτσι να προωθήσουμε ένα κλίμα εμπιστοσύνης και ειλικρινούς διάλογου “(7 Δεκεμβρίου 2014)
Αρχιεπίσκοπος Jean-Claude Hollerich,
Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Διάσκεψης “Δικαιοσύνη και Ειρήνη” (Επιτροπές “ Δικαιοσύνη και Ειρήνη ” Ευρώπης)
Επίσκοπος Όσκαρ Καντού,
Πρόεδρος της Διεθνούς Επιτροπής “ Δικαιοσύνη και Ειρήνη ”
( Σύνοδος των Καθολικών Επισκόπων των Ηνωμένων Πολιτειών
Αχαρνών 246, Αθήνα 112 53 Τηλ/Fax 210-8677039 Email: manuelniguell@ath.forthnet.qr or nikosvoutsinos@msn.com
