για την
44η Παγκόσμια ημέρα για τα Μέσα Επικοινωνίας
Κυριακή 16 Μαϊου 2010
«Ο ιερέας και η ποιμαντική στον ψηφιακό κόσμο: τα νέα Μέσα στην υπηρεσία του Λόγου»
Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές,
Το θέμα της προσεχούς Παγκόσμιας ημέρας για τα Μέσα Επικοινωνίας – «Ο ιερέας και η ποιμαντική στον ψηφιακό κόσμο: τα νέα Μέσα στην υπηρεσία του Λόγου» – εντάσσεται αρμονικά στην πορεία του Ιερατικού Έτους, και θέτει στην πρώτη γραμμή τη μελέτη πάνω σε ένα ευρύ και λεπτό ποιμαντικό πεδίο όπως είναι αυτό της επικοινωνίας και του ψηφιακού κόσμου, στον οποίο προσφέρονται στον ιερέα νέες δυνατότητες άσκησης της διακονίας του στο Λόγο και του Λόγου. Τα σύγχρονα μέσα επικοινωνίας έχουν προ πολλού γίνει μέρος των τακτικών εργαλείων μέσω των οποίων οι εκκλησιαστικές κοινότητες εκφράζονται στο πλαίσιο της περιοχής τους και εγκαθιστούν πολύ συχνά μορφές διαλόγου σε ευρύτερη κλίμακα, αλλά η πρόσφατη ραγδαία εξάπλωσή τους και η αξιοσημείωτη επιρροή τους καθιστούν όλο και πιο σημαντική και χρήσιμη τη χρήση τους στην ιερατική διακονία.
Πρωταρχικό καθήκον του Ιερέα είναι να αναγγέλλει το Χριστό, τον Λόγο του Θεού που έγινε άνθρωπος και να μεταδίδει την πολύμορφη θεία χάρη που φέρνει τη σωτηρία μέσω των ιερών Μυστηρίων. Η Εκκλησία συγκαλείται από τον Λόγο και παρουσιάζεται ως σημείο και όργανο της κοινωνίας που ο Θεός πραγματοποιεί με τον άνθρωπο και την οποία κάθε ιερέας καλείται να οικοδομήσει σε Εκείνον και με Εκείνον. Εδώ βρίσκεται η ύψιστη αξία και ομορφιά της ιερατικής αποστολής, κατά την οποία, με προνομιούχο τρόπο, πραγματοποιείται αυτό που βεβαιώνει ο Απόστολος Παύλος: “Ο καθένας που πιστεύει σ’αυτόν δεν θα ντροπιασθεί…13Πράγματι, “οποιοσδήποτε επικαλεστεί το όνομα του Κυρίου, θα σωθεί”.14Πώς όμως να επικαλεστούν κάποιον στον οποίο δεν πίστεψαν; Και πώς να πιστέψουν σε κάποιον για τον οποίο δεν άκουσαν; Και πώς να ακούσουν χωρίς κάποιον που να κηρύξει; 15Και πώς να κηρύξουν αν δεν αποσταλούν; (Ρωμ. 10,11.13-15).
Για να δώσουμε κατάλληλες απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά, στα πλαίσια των μεγάλων πολιτιστικών αλλαγών, που γίνονται ιδιαίτερα αισθητές στον νεανικό κόσμο, οι δρόμοι επικοινωνίας που ανοίχθηκαν από τις τεχνολογικές κατακτήσεις είναι πλέον ένα απαραίτητο εργαλείο. Πράγματι, ο ψηφιακός κόσμος, θέτοντας στη διάθεσή μας Μέσα που επιτρέπουν μια ικανότητα έκφρασης σχεδόν απεριόριστη, ανοίγει σημαντικές προοπτικές για την συμμόρφωσή μας στην Παύλεια προτροπή: «Αλοίμονό μου, αν δεν κηρύττω το Ευαγγέλιο!» (Α! Κορ. 9,16). Για τον λόγο αυτό, η ευθύνη του κηρύγματος όχι μόνο αυξάνεται, αλλά γίνεται πιο πιεστική και απαιτεί μια πιο επιτακτική και αποδοτική δέσμευση. Ως προς αυτό, ο Ιερέας βρίσκεται αντιμέτωπος με το ξεκίνημα «μιας νέας ιστορίας», επειδή όσο περισσότερο οι σύγχρονες τεχνολογίες θα δημιουργούν όλο και πιο στενές σχέσεις και ο ψηφιακός κόσμος θα διευρύνει τους ορίζοντές του, τόσο περισσότερο ο Ιερέας θα καλείται να ασχοληθεί ποιμαντικά με το ζήτημα αυξάνοντας τη δέσμευσή του για να θέσει τα Μέσα στην υπηρεσία του Λόγου.
Ωστόσο, η ευρεία διάδοση των πολυμέσων και η «ποικίλη παλέτα των λειτουργιών τους» είναι πιθανόν να εμπεριέχουν τον κίνδυνο η χρήση τους να υπαγορεύεται κυρίως από καθαρή επιθυμία παρουσίας σε αυτά και το Web να θεωρείται απλά και μόνο ένας χώρος προς κατάληψη. Ενώ στους Πρεσβύτερους ζητείται η ικανότητα να είναι παρόντες στον ψηφιακό κόσμο με σταθερή πιστότητα στο ευαγγελικό μήνυμα για να ασκήσουν το ρόλο τους ως εμψυχωτές κοινοτήτων που τώρα πια εκφράζονται όλο και συχνότερα μέσω των πολλών ψηφιακών «φωνών» και να αναγγέλλουν το ευαγγέλιο αξιοποιώντας, πλάι στα παραδοσιακά μέσα, την συνεισφορά της νέας γενεάς οπτικοακουστικών (φωτογραφίες, βίντεο, ταινίες με κινούμενα σχέδια, blog, ιστοσελίδες κ.τ.λ.), που αντιπροσωπεύουν πρωτάκουστες ευκαιρίες διαλόγου και ακόμη χρήσιμα μέσα για τον ευαγγελισμό και την κατήχηση.
Με τα σύγχρονα μέσα επικοινωνίας, ο Ιερέας θα μπορέσει να κάνει γνωστή τη ζωή της Εκκλησίας και να βοηθήσει τους σημερινούς ανθρώπους να ανακαλύψουν το πρόσωπο του Χριστού, συνδυάζοντας την κατάλληλη και σωστή χρήση αυτών των εργαλείων, που απέκτησε και κατά την ιερατική εκπαίδευση, με μια γερή θεολογική προετοιμασία και βαθιά ιερατική πνευματικότητα, τροφοδοτούμενη από την συνεχή συνομιλία με τον Κύριο. Ο Πρεσβύτερος που ασχολείται με τον ψηφιακό κόσμο, θα πρέπει να προσπαθήσει να διαφανεί όχι τόσο η ικανότητά του να χειρίζεται τα μέσα, όσο η καρδιά του ως ιερωμένου, για να δώσει ψυχή όχι μόνο στην ποιμαντική του ενασχόληση , αλλά επίσης και στην αδιάκοπη επικοινωνιακή ροή του «δικτύου».
Είναι ανάγκη να αναδειχθεί και στον ψηφιακό κόσμο ότι η φιλόστοργη προσοχή του Θεού για μας στο πρόσωπο του Χριστού, δεν είναι ανήκει στο παρελθόν, ούτε είναι μια θεωρία των διανοουμένων, αλλά μια πραγματικότητα απόλυτα συγκεκριμένη και επίκαιρη. Πράγματι, η ποιμαντική στον ψηφιακό κόσμο, πρέπει να μπορέσει να δείξει στους ανθρώπους της εποχής μας, και στην «συγχυσμένη» σημερινή ανθρωπότητα, πως «ο Θεός είναι κοντά μας, πως στο Χριστό όλοι ανήκουμε αμοιβαία ο ένας στον άλλο» (Βενέδικτος 16ος, Ομιλία στην ρωμαϊκή Κούρια για την παρουσίαση των Χριστουγεννιάτικων ευχών: L’ Osservatore Romano, 21-22 Δεκεμβρίου 2009, σελ 6).
Ποιος μπορεί καλύτερα από έναν άνθρωπο του Θεού να αναπτύξει και να εφαρμόσει στην πράξη, μέσα από τις ικανότητές του στο χώρο των νέων ψηφιακών μέσων, μια ποιμαντική που να καθιστά ζωντανό και επίκαιρο το Θεό στην πραγματικότητα του σήμερα και να παρουσιάζει τη θρησκευτική σοφία του παρελθόντος ως πλούτο από τον οποίο μπορούμε να αντλήσουμε για να ζήσουμε επάξια το σήμερα και να οικοδομήσουμε κατάλληλα το μέλλον; Έργο αυτού που εργάζεται, ως αφιερωμένο άτομο, στα Μέσα επικοινωνίας, είναι: Να ανοίγει το δρόμο σε νέες συναντήσεις, εξασφαλίζοντας πάντοτε την ανθρώπινη ποιότητα και την προσοχή στα πρόσωπα καθώς επίσης και στις αληθινές πνευματικές ανάγκες τους. Να προσφέρει στους ανθρώπους, που ζουν στον σημερινό «ψηφιακό» κόσμο, τα απαραίτητα σημεία για να αναγνωρίσουν τον Κύριο και να παρέχει την ευκαιρία να καλλιεργούν την προσμονή και την ελπίδα και να κατανοούν τον Λόγο του Θεού, που σώζει και προωθεί την ολοκληρωμένη ανάπτυξη του ανθρώπου. Έτσι ο Λόγος του Θεού θα μπορέσει να ανοιχθεί στο πέλαγος εν μέσω των αναρίθμητων σταυροδρομίων του πυκνού δικτύου των αυτοκινητοδρόμων που διασχίζουν τον κυβερνοχώρο και να επιβεβαιώσει το δικαίωμα στην ιθαγένεια του Θεού σε οποιαδήποτε εποχή, ώστε μέσα από τις νέες μορφές επικοινωνίας, να μπορεί να προχωρά στις οδούς των πόλεων και να σταματά στο κατώφλι των σπιτιών και των καρδιών για να επαναλάβει ακόμα μια φορά: «Ιδού, στέκομαι μπροστά στην πόρτα και χτυπώ. Αν κάποιος ακούσει τη φωνή μου και ανοίξει την πόρτα, θα μπω στο σπίτι του και θα δειπνήσω μαζί του κι αυτός μαζί μου» (Απ. 3,20).
Στο μήνυμά μου του περασμένου έτους ενεθάρρυνα τους υπεύθυνους των επικοινωνιακών διαδικασιών να προωθήσουν μια κουλτούρα σεβασμού της αξιοπρέπειας και της αξίας της ανθρώπινης προσωπικότητας. Αυτός είναι ένας από τους δρόμους μέσω των οποίων η Εκκλησία καλείται να ασκήσει μια «διακονία της κουλτούρας» στο σημερινό «ψηφιακό κόσμο». Με το Ευαγγέλιο στο χέρι και στην καρδιά, οφείλουμε να τονίσουμε ότι είναι καιρός να συνεχίσουμε να προετοιμάζουμε δρόμους που οδηγούν στο Λόγο του Θεού, χωρίς να παραμελούμε να δίνουμε ιδιαίτερη προσοχή σε όποιον βρίσκεται σε κατάσταση αναζήτησης, απεναντίας να φροντίζουμε να διατηρείται αυτή ζωντανή ως ένα πρώτο βήμα Ευαγγελισμού. Πράγματι, μια ποιμαντική στον ψηφιακό κόσμο, καλείται να λαβαίνει υπόψη και όσους δεν πιστεύουν, είναι δύσπιστοι και αναζητούν βαθιά μέσα τους το απόλυτο και αλήθειες όχι εφήμερες, από τη στιγμή που τα νέα μέσα επιτρέπουν να ερχόμαστε σε επαφή με πιστούς κάθε θρησκείας, με μη πιστεύοντες, και με πρόσωπα κάθε κουλτούρας. Όπως ο προφήτης Ησαΐας έφθασε στο σημείο να φανταστεί έναν οίκο προσευχής για όλους τους λαούς (βλ. Ησ.56,7), είναι ίσως δυνατό να υποθέσουμε πως τοWeb, θα μπορούσε να παραχωρήσει χώρο – όπως η «αυλή των ευγενών» του Ναού της Ιερουσαλήμ – και σε αυτούς για τους οποίους ο Θεός είναι ένας άγνωστος.
Η ανάπτυξη των νέων τεχνολογιών και όλος ο ψηφιακός κόσμος, στο σύνολό του, αντιπροσωπεύουν ένα μεγάλο πόρο για όλη την ανθρωπότητα και τον άνθρωπο στη μοναδικότητα της ύπαρξής του και ένα ερέθισμα για τη σύγκριση και τον διάλογο. Οι νέες τεχνολογίες παρουσιάζονται επίσης ως μια μεγάλη ευκαιρία για τους πιστούς. Κανένας δρόμος, πράγματι, δεν μπορεί και δεν πρέπει να αποκλειστεί σε αυτόν που στο όνομα του αναστημένου Χριστού, δεσμεύεται να προσεγγίσει όσο γίνεται περισσότερο τον άνθρωπο. Γι΄αυτό, τα νέα Μέσα επικοινωνίας προσφέρουν πριν από όλα στους Πρεσβύτερους πάντοτε νέες προοπτικές και ποιμαντικά απεριόριστες, που τους παρακινούν να αξιοποιήσουν την οικουμενική διάσταση της Εκκλησίας, για μια κοινωνία ευρεία και συγκεκριμένη, να είναι μάρτυρες, μέσα στο σημερινό κόσμο, της πάντοτε νέας ζωής, που γεννήθηκε από το άκουσμα του Ευαγγελίου του Ιησού, του αιώνιου Υιού που ήλθε ανάμεσά μας για να μας σώσει. Ωστόσο δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η γονιμότητα της ιερατικής διακονίας πηγάζει πριν απ΄όλα από τη συνάντηση και την ακρόαση του Χριστού στην προσευχή τον οποίο αναγγέλλουμε με το κήρυγμα και την μαρτυρία της ζωής. Τον γνωρίζουμε, και τον αγαπάμε στα ιερά Μυστήρια, πάνω από όλα της Αγιότατης Ευχαριστίας και της Συμφιλίωσης.
Σε σας, αγαπημένοι Ιερείς, ανανεώνω την πρόσκληση να δεχτείτε με σωφροσύνη τις μοναδικές ευκαιρίες που προσφέρει η σύγχρονη επικοινωνία. Ο Κύριος να σας καταστήσει ένθερμους αγγελιαφόρους της καλής είδησης (του Ευαγγελίου) και στην νέα «αγορά» που δημιουργήθηκε από τα σημερινά μέσα επικοινωνίας.
Με αυτές τις ευχές, επικαλούμαι επάνω σας την προστασία της Μητέρας του Θεού και του Αγίου Εφημερίου του Αρς και χορηγώ με αγάπη στο καθένα σας την Αποστολική Ευλογία.
Βατικανό, 24 Ιανουαρίου 2010, Εορτή του Αγίου Φραγκίσκου της Sales
Μετάφραση Πέτρου Ανδριώτη
25-2-2010
