Αρχίζουν και πάλι τα σχολεία, μέσα στην αγωνία και στους προβληματισμούς, εξαιτίας των πυρκαγιών και των καταστρεπτικών πλημμυρών που πλήττουν αυτές τις μέρες την πατρίδα μας. Δεν ξέρουμε αν, πολλά από τα παιδιά που ζουν στις πλημμυρισμένες περιοχές, θα βρουν όρθια τα σχολεία τους μετά από αυτή την καταστροφή.
Παρά τον πόνο που προκάλεσε σε όλους μας η θέα των τεράστιων εκτάσεων που βυθίστηκαν στο νερό, αλλά και οι κραυγές απόγνωσης τόσων πολλών αδελφών μας, που έχασαν όλα τους τα υπάρχοντα σε αυτήν την καταστροφή, στην αρχή αυτής της σχολικής χρονιάς, θα ήθελα να υπενθυμίσω, για άλλη μία φορά, τη μεγάλη προσφορά της Καθολικής Εκκλησίας στη χώρα μας, στον τομέα της εκπαίδευσης και εν γένει της διδασκαλίας.
Πράγματι, η Καθολική Εκκλησία, στην πατρίδα μας, έχει μία μακραίωνη και ένδοξη παρουσία στην εκπαίδευση, με τα σχολεία που έχει ιδρύσει και από τα οποία πέρασαν ολόκληρες γενεές από παιδιά. Πολλά από αυτά τα παιδιά, άντλησαν, από τα καθολικά σχολεία, πολύτιμες γνώσεις και μία σωστή εκπαίδευση που τους βοήθησε να γίνουν επιστήμονες, αλλά κυρίως ώριμοι και συνειδητοποιημένοι πολίτες. Πάνω σε αυτό το θέμα υπάρχουν, άλλωστε, αρκετές ιστορικές μελέτες.
Είναι γεγονός, πως ανέκαθεν, μία από τις σπουδαιότερες δραστηριότητες της Εκκλησίας υπήρξε η μέριμνα για τη μόρφωση των ανθρώπων. Και αυτό που εντυπωσιάζει περισσότερο, είναι το γεγονός ότι η Εκκλησία, σ’ αυτήν την προσπάθειά της, δεν περιορίστηκε μόνο στη χριστιανική μόρφωση, αλλά στην εκπαίδευση γενικότερα σε όλες της τις διαστάσεις.
Να γιατί, πριν ακόμη το Κράτος μεριμνήσει για τη μόρφωση των πολιτών του, η Εκκλησία υπήρξε ο μοναδικός θεσμός με οργανωμένα σχολεία, να λειτουργούν, κυρίως στα μοναστήρια των Βενεδικτίνων μοναχών και στους καθεδρικούς ναούς.
Ήδη από τον 16ο αιώνα, στην Καθολική Εκκλησία, υπάρχουν μοναχικά τάγματα, που ως πρωταρχικό σκοπό και αποστολή έχουν τη διαπαιδαγώγηση των νέων, κυρίως των φτωχών, για τους οποίους η ιδιωτική παιδεία ήταν αδύνατη. Δεν είναι χωρίς νόημα το γεγονός, ότι ανέκαθεν τα καθολικά σχολεία υπήρξαν από τα σημαντικότερα για τη μέθοδο που ακολουθούσαν, το περιεχόμενο της διδασκαλίας και το ευρύ πρόγραμμα των σπουδών, αλλά και τη σφαιρική διαπαιδαγώγηση. Το σχολείο για την Εκκλησία αποτελεί αποστολή και όχι μέσο κερδοσκοπίας.
Είναι σε όλους γνωστό, ότι και στην πατρίδα μας υπάρχουν πρότυπα σχολεία που ανήκουν σε μοναχικά τάγματα, σχολεία που εμπνέονται από τα πρωτοποριακά παιδαγωγικά συστήματα των ιδρυτών τους, όπως οι σχολές των Μαριανών Αδελφών, των Αδελφών των Χριστιανικών Σχολών, των Ουρσουλινών, των Αδελφών του Αγίου Ιωσήφ της Εμφανίσεως κ.α.
Οι Ουρσουλίνες μοναχές, ήδη από το 1630, ίδρυσαν στη Νάξο ένα σχολείο για τα κορίτσια. Πρόκειται όχι μόνο για το πρώτο σχολείο που δημιουργήθηκε για τα κορίτσια στον ελληνικό χώρο, αλλά και για το πρώτο σε ολόκληρη την ανατολική Μεσόγειο. Το σχολείο τους είναι ενεργό, ακόμα και σήμερα, στην Αθήνα.
Χιλιάδες κορίτσια, στα νησιά του Αιγαίου και του Ιονίου (Κέρκυρα, Ζάκυνθος, Κεφαλληνία, Σύρος, Τήνος, Χίος, Σάμος, Σαντορίνη, Νάξος…) μορφώθηκαν από διάφορες μοναχές που ανήκαν σε διαφορετικά μοναχικά τάγματα. Αυτά τα κορίτσια, ακόμα και κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας, εκπαιδεύτηκαν σε όλες τις ανθρώπινες δραστηριότητες και έγιναν ώριμες και μορφωμένες γυναίκες, συχνά φωτεινό παράδειγμα για την οικογένεια και την κοινωνία στην οποία ανήκαν.
Είναι γνωστό ότι από τα σχολεία των Μαριανών Αδελφών και των Αδελφών των Χριστιανικών Σχολών (Δελασάλ) έχουν περάσει ολόκληρες γενεές από ελληνόπουλα. Από το 1924, μόνο από τη Λεόντειο Σχολή, έχουν αποφοιτήσει περίπου 25.500 μαθητές, μερικοί από τους οποίους έχουν διαπρέψει σε κάθε γνωστό τομέα. Όλοι τους, όμως, έχουν λάβει μια εξαιρετική ανθρωπιστική και επιστημονική διαπαιδαγώγηση.
Ενδεικτικά υπενθυμίζουμε μερικούς από τους επώνυμους που πέρασαν από τα Λεόντεια εκπαιδευτήρια στην Αθήνα, στα 200 χρόνια παρουσίας τους στη χώρα μας. Σχεδόν όλοι οι Έλληνες καθολικοί Επίσκοποι, ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος, πολιτικοί όπως ο αείμνηστος πρόεδρος της Δημοκρατίας Κωστής Στεφανόπουλος και ο σημερινός Υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων Κυριάκος Πιερρακάκης, μουσικοσυνθέτες όπως ο Μίμης Πλέσσας και ο Βαγγέλης Παπαθανασίου, δημοσιογράφοι όπως ο Παύλος Τσίμας, αθλητές όπως ο καλαθοσφαιριστής Γεώργιος Πρίντεζης και πλήθος από διακεκριμένους πανεπιστημιακούς…
Οι «Frères» των Χριστιανικών Σχολείων ή αυτοί του Δελασάλ, έφτασαν στην Ελλάδα και άνοιξαν τα πρώτα σχολεία το 1888. Και από τα σχολεία τους στη Θεσσαλονίκη, στην Κέρκυρα, στον Πειραιά, στη Σύρο, στον Άλιμο κ.α. πέρασε πλειάδα προσωπικοτήτων από όλους τους τομείς της χώρας μας. Ας θυμηθούμε τον Zwi Michaeli, που διασώθηκε από το Ολοκαύτωμα, τον Μητροπολίτη Καβάλας, Θάσου και Φιλίππων κ.κ. Στέφανο, τον Απόστολο Παπασλιώτη Πρέσβη στον Καναδά και στην Κίνα και άλλους πολλούς. Και γενικά, οι περισσότεροι από τους αποφοίτους θυμούνται με νοσταλγία και ευγνωμοσύνη τα χρόνια της εκπαίδευσής τους σε αυτά τα σχολεία.
Τα περισσότερα από αυτά τα σχολεία παραμένουν δραστήρια μέχρι σήμερα. Γράφει ο αδελφός Νικόλαος Πρίντεζης των Αδελφών των Χριστιανικών Σχολών: «Θα ήθελα να τονίσω ότι τα λασαλιανά σχολεία, τόσο στην Ελλάδα όσο και σε όλο τον κόσμο, συνεχίζουν να υπηρετούν τα παιδιά και τους νέους, με αφοσίωση, αγάπη και πίστη στην εξέλιξή τους. Οι Frères και οι λαϊκοί συνεργάτες τους δίνουν σήμερα, τον 21ο αι., δυναμικό ‟παρόν” και ζουν μια συναρπαστική περιπέτεια» (Βλ. «Ανοιχτοί Ορίζοντες», 15/07/2022, διαδικτυακή έκδοση). Προφανώς, αυτά τα λόγια ισχύουν, επίσης, και για τα άλλα εν λειτουργία σχολεία της Καθολικής Εκκλησίας στην Ελλάδα.
Σε όλα τα παιδιά της πατρίδας μας, στα παιδιά όλων των σχολείων, ιδιωτικών και δημόσιων, εύχομαι καλή σχολική χρονιά. Σήμερα άλλωστε, δόξα τω Θεώ, έχουμε εξαιρετικά δημόσια σχολεία για να φροντίσουν για μία καλή και ευλογημένη σχολική χρονιά.
+ Ιωάννης Σπιτέρης
