Τα πρώτα βήματα έχουν γίνει στο πλαίσιο της πολύμηνης συνέλευσης της Συνόδου που πραγματοποιείται στο Βατικανό .
Οι 364 πατέρες και μητέρες της Συνόδου πέρασαν τις τρεις πρώτες ημέρες της συγκέντρωσης από τις 4 έως τις 29 Οκτωβρίου μαθαίνοντας τους χώρους και τις διαδικασίες, καθώς η θέσεις τους ήταν γύρω από 35 στρογγυλά τραπέζια στη μεγάλη αίθουσα ακροάσεων «Παύλος Στ». Έθεσαν επίσης σε εφαρμογή τη “συνομιλία εν Πνεύματι”, μια μέθοδο της οποίας τα πλεονεκτήματα οι διοργανωτές δεν παραλείπουν να επισημαίνουν σε κάθε ευκαιρία, διότι δίνει σε όλους το χρόνο να εκφραστούν, εναλλάσσοντας τον λόγο με τη σιωπή.
Αν και η Σύνοδος δεν έχει καμία εξουσία να λαμβάνει δεσμευτικές αποφάσεις και δεν είναι παρά ένα συμβουλευτικό όργανο για τον πρόεδρό της (τον Ποντίφικα), είναι καινοτόμο ότι ο πάπας Φραγκίσκος διεύρυνε τα μέλη της πέρα από τους επισκόπους και άλλους κληρικούς και όρισε περισσότερες από 50 γυναίκες και εξίσου πολλούς άνδρες ως πλήρη μέλη με δικαίωμα ψήφου. Και αντί να συνεδριάζουν στην αίθουσα της Συνόδου αμφιθεατρικά σε σειρές κατά εκκλησιαστικό βαθμό, οι περισσότεροι από 400 συμμετέχοντες συγκεντρώνονται στην αίθουσα, ομαδοποιημένοι σε μικρές γλωσσικές ομάδες, καθισμένοι σε στρογγυλά τραπέζια· και για πρώτη φορά στην ιστορία της Συνόδου, της συνέλευσης προηγήθηκε τριήμερη πνευματική περισυλλογή (πνευματικές ασκήσεις) σε μια μονή αρκετά χιλιόμετρα έξω από τη Ρώμη. Ο άνθρωπος που ο Ιησουίτης Πάπας ζήτησε να ηγηθεί του τριήμερου δεν ήταν άλλος από τον Τίμοθι Ράντκλιφ, τον πρώην γενικό ηγούμενο των Δομινικανών.
Ο Τίμοθι Ράντκλιφ, ο 76χρονος πρώην επικεφαλής των Δομινικανών είναι Βρετανός μοναχός, ο οποίος μιλάει τόσο άνετα τα γαλλικά όσο και τη μητρική του αγγλική γλώσσα, ήταν Γενικός του Τάγματος των Ιεροκηρύκων από το 1992 έως το 2001. Συγγραφέας πολυάριθμων βιβλίων και δημοφιλής ομιλητής. Ο Ράντκλιφ διαθέτει πολλά χαρίσματα, μεταξύ των οποίων αυτά της ακρόασης και της σύνθεσης, καθώς και της οικοδόμησης συναίνεσης. Είναι ένας δημιουργικός στοχαστής και μετριοπαθής θεολογός που τρέφει σεβασμό και αγάπη για τη μεγάλη παράδοση της Εκκλησίας.
