Πάπας Φραγκίσκος: Το Άγιο Πνεύμα μας καθοδηγεί προς την αρμονία και την με σεβασμό ακρόαση
Άρχισε στην Ρώμη η 16η Τακτική Γενική Συνέλευση της Συνόδου για τη Συνοδικότητα και ο πάπας Φραγκίσκος στον χαιρετισμό του προς τους συμμετέχοντες αναφέρθηκε στο πνεύμα της Συνόδου. Όπως είπε το Άγιο Πνεύμα είναι ο πρωταγωνιστής της Συνόδου, κανείς άλλος, και κάλεσε όλους να εκφραστούν ελεύθερα, ενώ παράλληλα να ακούν όλους με σεβασμό. Όπως είπε «Ο πρωταγωνιστής της Συνόδου δεν είμαστε εμείς, αλλά το Άγιο Πνεύμα», αν το Άγιο Πνεύμα είναι επικεφαλής, θα πρόκειται για μια καλή Σύνοδο, ενώ αν δεν είναι, «δεν θα είναι».
Η 16η Τακτική Γενική Συνέλευση της Συνόδου των Επισκόπων θα διεξαχθεί σε δύο φάσεις, δηλαδή σε δύο συνόδους, με διαφορά ενός έτους: η πρώτη από τις 4 έως τις 29 Οκτωβρίου 2023, η δεύτερη τον Οκτώβριο του 2024.
Στην σύνοδο συμμετέχουν 2 ιεράρχες από την Ελλάδα. Ο σεβασμιότατος Γεώργιος, Αρχιεπίσκοπος Κερκύρας Ζακύνθου Κεφαλληνίας εκπροσωπώντας την Ι. Σύνοδο της Καθολικής Ιεραρχίας Ελλάδος και ο σεβασμιότατος Εμμανουήλ, Έξαρχος των Ελληνορρύθμων Καθολικών, ως προτεινόμενος από τον ίδιο τον Πάπα.
Πολλά είναι τα νέα στοιχεία που εισάγoνται στη συνοδική διαδικασία. Ένα από τα πιο απλά και ίσως το πιο εμφανές οπτικά ήταν το χωροταξικό. Οι συμμετέχοντες αλλά και οι ομιλητές δεν ήταν καθισμένοι αμφιθεατρικά ως συνήθως, αλλά σε τραπέζια ανά ομάδες που κάλυπταν μεγάλο μέρος της αιθούσης.
Καθισμένος σε ένα από αυτά τα τραπέζια ο Άγιος Πατέρας ξεκίνησε την ομιλία του καλωσορίζοντας τους συμμετέχοντες εκφράζοντας ευχαριστίες για το έργο τους, καθώς και την γραμματεία υπενθυμίζοντας την πρωτοβουλία του Πάπα Παύλου ΣΤ΄ να δημιουργήσει τη Γενική Γραμματεία της Συνόδου μετά τη Β΄ Σύνοδο του Βατικανού για να διευκολύνει τις διαβουλεύσεις της Συνόδου των Επισκόπων. Αναγνώρισε ότι η Εκκλησία δεν ήταν πάντα έτοιμη να κάνει αυτή τη συζήτηση, αλλά ότι έχει γίνει όλο και πιο σημαντικό για τους επισκόπους και τον λαό του Θεού στον κόσμο, τώρα, να μιλήσουν για τη συνοδικότητα. «Δεν είναι εύκολο, αλλά είναι όμορφο. Είναι πολύ όμορφο», είπε.
Ο πρωταγωνιστής της Εκκλησίας μας οδηγεί από το χέρι
Ο Πάπας τόνισε αρκετές φορές ότι το Άγιο Πνεύμα είναι ο «πρωταγωνιστής της ζωής της Εκκλησίας» που «οδηγεί την Εκκλησία προς τα εμπρός» και είναι «μητρικό».
«Το Άγιο Πνεύμα», είπε, «μας οδηγεί από το χέρι και μας παρηγορεί».
Ο Πάπας αναφέρθηκε στα χαρακτηριστικά της Συνόδου προειδοποιώντας ότι η Σύνοδος «δεν είναι ένα κοινοβούλιο», «ούτε μια συνάντηση για την ποιμαντική φροντίδα της Εκκλησίας».
Επαινώντας τον Τύπο για το καλό έργο που επιτελεί, εξέφρασε παράλληλα τη λύπη του για το γεγονός ότι, κατά καιρούς, ο Τύπος επικεντρώνεται σε καυτά ζητήματα και τους προέτρεψε να εργαστούν για να μεταδώσουν το ενδιαφέρον της Εκκλησίας για την «προτεραιότητα της ακρόασης».
Θεία Λειτουργία για την έναρξη και η αποστολική παραίνεση «Laudate Deum»
Ο Άγιος Πατέρας την Τετάρτη το πρωί προΐστατο στη Θεία Λειτουργία στην πλατεία του Αγίου Πέτρου για την έναρξη της Συνοδικής Συνέλευσης και κάλεσε τους πιστούς να πορευτούν με το Άγιο Πνεύμα, «με εμπιστοσύνη και χαρά».
Την ίδια μέρα, 4 Οκτωβρίου, που η Εκκλησία τιμά την μνήμη του Αγίου Φραγκίσκου της Ασίζης, ο Πάπας δημοσίευσε το δεύτερο μέρος της εγκυκλίου-ορόσημο του 2015 για το περιβάλλον, Δοξασμένος Να ‘Σαι (Laudato si’): πάνω στη φροντίδα της κοινής μας οικίας.
Το νέο έγγραφο, Δοξάστε τον Θεό (Laudate Deum), είναι μια αποστολική παραίνεση που ο πάπας Φραγκίσκος έχει περιγράψει ως μια ματιά στην τρέχουσα περιβαλλοντική κατάσταση αλλά και στο τι πρέπει να γίνει.
Ανοίγοντας το δρόμο για μια Συνοδική Εκκλησία
Η πρώτη Γενική Σύνοδος της Γενικής Συνέλευσης της Συνόδου των Επισκόπων ξεκίνησε με έμφαση στην ολοκληρωμένη εμπειρία μιας συνοδικής Εκκλησίας. Ο καρδινάλιος Hollerich ενθάρρυνε τους συμμετέχοντες να αντλήσουν από τις συλλογικές εμπειρίες τους στο συνοδικό ταξίδι και να συμμετάσχουν σε κοινή διάκριση μέσω της «συνομιλίας εν Πνεύματι» για την προετοιμασία περαιτέρω συζητήσεων.
Στο πνεύμα της ενότητας και του προβληματισμού, η πρώτη Γενική Σύνοδος της Γενικής Συνέλευσης της Συνόδου των Επισκόπων ξεκίνησε την Τετάρτη 4 Οκτωβρίου, θέτοντας τις βάσεις για το ταξίδι προς μια πιο συνοδική Εκκλησία. Η πρώτη ενότητα, της συνάντησης, η οποία θα συνεχιστεί μέχρι το πρωί του Σαββάτου, και έχει ως στόχο να προσφέρει μια ολοκληρωμένη κατανόηση της συνοδικής Εκκλησίας ως μια ολοκληρωμένη εμπειρία, θέτοντας τις βάσεις για γόνιμες συζητήσεις στις επόμενες ενότητες.
Η σημασία της ενότητας
Στην εισαγωγική του ομιλία, ο Καρδινάλιος Jean-Claude Hollerich, Γενικός Εισηγητής της Συνόδου, τόνισε τη σημασία αυτής της αρχικής ενότητας. Την παρομοίασε με προθέρμανση, ζωτικής σημασίας για την ευθυγράμμιση των συμμετεχόντων με τη συνοδική μεθοδολογία που θα κατευθύνει τις συζητήσεις τους καθ’ όλη τη διάρκειά της. Επιπλέον, αυτή η ενότητα χρησιμεύει ως θεμέλιο πάνω στο οποίο θα στηριχθούν οι επόμενες ενότητες.
Ο Καρδινάλιος Hollerich εξήγησε τη λεπτή ισορροπία που απαιτείται μεταξύ της διατήρησης μιας γενικής εικόνας και του προσδιορισμού πρακτικών βημάτων. Αναφέρθηκε στο Instrumentum laboris, το κατευθυντήριο έγγραφο για την συνέλευση, το οποίο υπογραμμίζει την αναγκαιότητα αυτής της ισορροπίας. Είπε: «Η δέσμευσή μας κατά τη διάρκεια των εργασιών της Συνέλευσης είναι να διατηρήσουμε μια δυναμική ισορροπία μεταξύ της διατήρησης μιας γενικής εικόνας και του προσδιορισμού πρακτικών βημάτων».
Προετοιμασία
Για την προετοιμασία αυτής της πορείας, ο καρδινάλιος Hollerich επικαλέσθηκε τη συλλογική μνήμη του Λαού του Θεού, τονίζοντας ότι όλοι οι παρευρισκόμενοι έχουν ξεκινήσει τη συνοδική πορεία με διάφορες ιδιότητες τα τελευταία δύο χρόνια. Ανεξάρτητα από την προσωπική τους συμμετοχή, οι συμμετέχοντες καλούνται και ενθαρρύνονται να αξιοποιήσουν αυτή τη συλλογική μνήμη και να εμβαθύνουν στις εμπειρίες τους.
Επισημαίνοντας τη σημασία αυτής της αρχικής ενότητας, παρουσίασε ένα βασικό ερώτημα για διάκριση: «Ξεκινώντας από τη διαδρομή των τοπικών Εκκλησιών στις οποίες ανήκει ο καθένας μας και από το περιεχόμενο του Instrumentum laboris, ποια διακριτικά σημάδια μιας συνοδικής Εκκλησίας αναδύονται με μεγαλύτερη σαφήνεια και ποια αξίζουν μεγαλύτερης αναγνώρισης ή θα πρέπει να τονισθούν ή να μελετηθούν ιδιαίτερα;».
Το ερώτημα αυτό χρησιμεύει ως οδηγός για τους συμμετέχοντες να διερευνήσουν τη δική τους συνοδική πορεία και να μοιραστούν τις ιδέες και τους προβληματισμούς τους κατά τη διάρκεια των συζητήσεων. Ο Καρδινάλιος Hollerich ενθάρρυνε τους συμμετέχοντες να είναι ειλικρινείς και ανοιχτοί όσον αφορά τους προβληματισμούς τους.
Κοιτάζοντας μπροστά
Κοιτάζοντας μπροστά στις δραστηριότητες της επόμενης ημέρας στους Circuli Minores (μικρές ομάδες συζήτησης), περιέγραψε τη μέθοδο της «συνομιλίας εν Πνεύματι». Η μέθοδος αυτή περιλαμβάνει κοινή προσευχή, προσωπικό προβληματισμό και διαλογισμό, επιτρέποντας στους συμμετέχοντες να συμμετάσχουν σε κοινή διάκριση. Τόνισε την ανάγκη για ενδελεχή προετοιμασία, καθώς κάθε συμμετέχων θα έχει μόνο τέσσερα λεπτά για να επικοινωνήσει τις σημαντικότερες ιδέες του.
Τέλος, αντλώντας από το Ευαγγέλιο του Λουκά, ιδιαίτερα την ιστορία των μαθητών στο δρόμο προς Εμμαούς, ο Καρδινάλιος Hollerich ενθάρρυνε τους συμμετέχοντες να προσεγγίσουν το έργο με ελπίδα και ενθουσιασμό, ακόμη και αν προκύψουν στιγμές απογοήτευσης.
