«Μια αληθινή ακτίνα φωτός και ελπίδας», ακόμη και σε έναν κόσμο όπου οι άνεμοι του πολέμου φυσούν και ο διάλογος μπορεί μερικές φορές να διακυβεύεται ή να απειλείται. Με αυτά τα λόγια, η θεολόγος του ισλαμισμού Shahrzad Houshmand περιγράφει το έγγραφο για την ανθρώπινη αδελφοσύνη που ακριβώς πριν από ένα χρόνο υπέγραψαν ο Πάπας και ο Μεγάλος Ιμάμης του Al-Azhar. «Είναι σαν μια ημερομηνία από το δέντρο της συνάντησης», είπε στο SIR, «σαν ένας κυματισμός που μας ωθεί να διορθώσουμε τις λανθασμένες ή δυσνόητες ερμηνείες της θρησκείας μας».
Ένας χρόνος πέρασε από την ιστορική υπογραφή του εγγράφου του Αμπού Ντάμπι. Τι αντίκτυπο έχει για τον μουσουλμανικό κόσμο…
Στο Αμπού Ντάμπι, για πρώτη φορά στην ιστορία, δύο ηγέτες δύο μεγάλων θρησκειών αγκάλιασαν, έγραψαν και από κοινού πρότειναν ένα έγγραφο με δίκαιο και ισότιμο τρόπο. Αυτό είναι αναμφισβήτητα ένα ιστορικό επίτευγμα, αλλά πρέπει να θυμόμαστε ότι το έγγραφο του Αμπού Ντάμπι δεν είναι απόλυτη καινοτομία, αλλά ο καρπός μιας διαδρομής που προετοιμάστηκε από 60 συνεδριάσεις. Το σημαντικότερο βήμα στο διάλογο μεταξύ Καθολικών και Μουσουλμάνων έγινε από την Β΄ Σύνοδο του Βατικανού, με την αναθεώρηση του διαλόγου με τον ισλαμικό κόσμο, που μπορεί να θεωρηθεί ως σημαντική πρόοδος. Επιπλέον, οι τελευταίοι τρεις Πάπες έκαναν μεγάλες προσπάθειες σε αυτό το θέμα: αρκεί να αναφερθεί η επίσκεψη του Ιωάννη Παύλου του Β΄ στο τζαμί της Δαμασκού και η συνάντησή του με 70.000 μουσουλμάνους στην επίσκεψή του στο Μαρόκο. Ο Βενέδικτος ο ΙΣΤ’, το 2012, αναφέρθηκε στο διάλογο ως τον καιρό κατά τον οποίο η συνάντηση με τον άλλον γίνεται αμοιβαία «θρέψη και υποστήριξη». Σε αυτό το πλαίσιο, μπορεί να πούμε ότι το έγγραφο για την Ανθρώπινη Αδελφοσύνη είναι σαν μια ημερομηνία από το Δέντρο Συνάντησης: ένα πολύ γλυκό φρούτο, που ανοίγει το μονοπάτι ενός γόνιμου ταξιδιού μεταξύ αδελφών διαφορετικών θρησκειών.
Ανακαλύπτοντας ο ένας τον άλλο ως αδελφούς για την κοινή προαγωγή της δικαιοσύνης και της ειρήνης, είναι ο στόχος του Έγγραφου: πώς μπορεί ο διάλογος μεταξύ θρησκειών, και ιδιαίτερα μεταξύ χριστιανών και μουσουλμάνων, να βοηθήσει στον μετασχηματισμό μιας κατάστασης στον κόσμο που χαρακτηρίζεται από συνεχιζόμενους ανέμους πολέμου και «παγωμένες συγκρούσεις» ακόμα και στην Ευρώπη, όπως είπε ο Πάπας στην πρόσφατη ομιλία του στο Διπλωματικό Σώμα;
Ο Πάπας και ο μεγάλος ιμάμης του Al-Azhar κάνουν έκκληση σε όλο τον κόσμο για δικαιοσύνη, αδελφοσύνη και ειρήνη. Οι διανοούμενοι, οι φιλόσοφοι, οι θρησκευτικοί ηγέτες, οι αρχηγοί κρατών και όλοι όσοι βρίσκονται σε θέση εξουσίας στο παγκόσμιο δημόσιο σκηνικό, από την αρχή του κειμένου, καλούνται και ελέγχονται για την ευθύνη τους για ένα ειρηνικό μέλλον για τον πλανήτη. Οι ηγέτες των δύο, ανά τον κόσμο, μεγαλύτερων θρησκειών απευθύνονται ουσιαστικά σε ολόκληρη την ανθρώπινη κοινωνία, ζητώντας να αποκαλύψει το περιεχόμενο του κειμένου και να μεταδώσει τις κοινές αξίες της. Ένα χρόνο αργότερα, αυτό συμβαίνει σε πολλούς διαφορετικούς τομείς, το έγγραφο του Αμπού Ντάμπι είναι μια πραγματική ακτίνα φωτός και ελπίδας, ακόμη και σε δύσκολα πλαίσια όπως το τρέχων, γιατί η αλήθεια είναι ότι η σημερινή κρίση είναι μια κρίση στην πίστη, μια κρίση στην εκπαίδευση, στους νέους …
Ο δρόμος της ανθρώπινης αδελφοσύνης συνεπάγεται έναν πολιτιστικό μετασχηματισμό, αναφέρει το έγγραφο. Ο Πάπας συγκάλεσε άλλη μια σημαντική συνάντηση, που περιλαμβάνει και άλλες θρησκείες, το Μάιο για ένα «Παγκόσμιο Εκπαιδευτικό Σύμφωνο». Ποια είναι η αντίδραση στην ισλαμική πλευρά;
Ξεκινήσαμε ένα ταξίδι, με σκοπό να συνεργαστούμε. Προς το παρόν, πραγματοποιείται συνάντηση υψηλού επιπέδου στο Αμπού Ντάμπι ενόψει της συνάντησης του Μαΐου.
Το έγγραφο για την Ανθρώπινη Αδελφοσύνη είναι σαν ένας κυματισμός που μας ωθεί να διορθώσουμε τις λανθασμένες ή δυσνόητες ερμηνείες της θρησκείας μας.
Το παράδειγμα που θα ακολουθήσω, ακόμα για μένα που είμαι μουσουλμάνα, είναι αυτό του Πάπα, ο οποίος ακούει και εκπαιδεύει ως δάσκαλος. Ο Πάπας είναι ένας καθολικός καθηγητής πνευματικότητας, ένας αληθινός δάσκαλος που λαμβάνει υπόψη τις ανάγκες του ακροατή. Η ισότιμη αντιμετώπιση του άλλου, επιτρέπει στον άλλο άνθρωπο να ακούσει καλύτερα τα λόγια του Φραγκίσκου, τα οποία είναι τα λόγια του Ευαγγελίου. Το έργο του είναι ένα εξαιρετικό έργο ευαγγελισμού: ο Πάπας φέρνει στο προσκήνιο το αυθεντικό μήνυμα του Ευαγγελίου, με μια χριστιανική στάση συμβατή με την ισλαμική κουλτούρα και πνευματικότητα.
Αναλύοντας την κατάσταση στη Μεσόγειο – που είναι και το θέμα μιας συνάντησης των χριστιανικών Εκκλησιών στο Μπάρι που διοργανώνει η ιταλική Σύνοδος των επισκόπων – ο καρδινάλιος Παρολίν τόνισε τη σημασία του ζητήματος της ιθαγένειας. Κατά τη γνώμη σας, είναι αυτός ο τρόπος για να διασφαλιστεί ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της θρησκευτικής ελευθερίας, ακόμη και σε χώρες όπου οι Καθολικοί είναι μειονότητα;
Σίγουρα. Την ιδιότητα του πολίτη ακολουθούν οι διάφορες πολιτιστικές, εθνικές, γλωσσικές και ακόμη και θρησκευτικές ταυτότητες: κοιτάμε ο ένας τον άλλον στα μάτια ως συμπολίτες, πρώτα απ’ όλα πολίτες του τόπου μας, του κόσμου και στη συνέχεια του έθνους και της πόλης μας. Αφήνοντας στην άκρη τους θρησκευτικούς, ακαδημαϊκούς, γλωσσικούς και πολιτιστικούς τίτλους μας, είμαστε στο ίδιο επίπεδο, καταφέρνοντας έτσι να μοιραστούμε την τύχη της πόλης μας, μέσα από το ενδιαφέρον μας για το κοινό καλό.
