Με 6.000 πιστούς στη βασιλική του Αγίου Πέτρου και περισσότερους από 5.000 στην πλατεία, ο Πάπας προεδρεύει της εορταστικής λειτουργίας και υπενθυμίζει ότι η νέα ζωή του Θεού, που δωρίζεται στο παιδί Ιησού για όλους, δεν είναι μια ιδέα που λύνει κάθε πρόβλημα, αλλά μια ιστορία αγάπης που μας εμπλέκει. Η γέννηση του Σωτήρα αναδεικνύει την άπειρη αξιοπρέπεια κάθε ανθρώπου, «την ώρα που μια στρεβλή οικονομία ωθεί στη μεταχείριση των ανθρώπων ως εμπορεύματα», και απελευθερώνει, «ενώ ο άνθρωπος θέλει να γίνει Θεός για να κυριαρχεί πάνω στον πλησίον».
«Καλώς ήρθατε όλοι! ¡Bienvenidos! Welcome!». Ο χαιρετισμός του Λέοντα ΙΔ΄, στο προαύλιο της Βασιλικής του Βατικανού πριν από την έναρξη της Λειτουργίας της Νύχτας των Χριστουγέννων, απευθύνεται στους περίπου πέντε χιλιάδες πιστούς που, παρά την καταρρακτώδη βροχή στη Ρώμη, δεν δίστασαν να δώσουν το παρών. Θα παρακολουθήσουν τη λειτουργία στον εξωτερικό χώρο από τις γιγαντοοθόνες που έχουν στηθεί, ενισχύοντας τη λαμπρότητά της. Είναι η αγκαλιά του Διαδόχου του Πέτρου προς την παγκόσμια Εκκλησία.
Η Βασιλική είναι πολύ μεγάλη, σημειώνει ο Πάπας, και απόψε φιλοξενεί έξι χιλιάδες ανθρώπους, αλλά «δυστυχώς όχι αρκετούς για να σας δεχθεί όλους». Δηλώνει «εντυπωσιασμένος» από το «θάρρος» και τη «διαθεσιμότητα» όσων βρίσκονται εκεί «ακόμη και με αυτές τις καιρικές συνθήκες». Και προσθέτει:
«Ο Ιησούς Χριστός που γεννήθηκε για εμάς, ας μας φέρει την ειρήνη, ας μας φέρει την αγάπη του Θεού».
Είναι η ευχή για όλους, η ευλογία που απλώνεται σε όλους.
Πριν από την ευχαριστιακή τέλεση, ακούγεται η ανάγνωση βιβλικών αποσπασμάτων που συνοδεύεται από το άσμα της Kalenda, την αρχαία λειτουργική αναγγελία των Χριστουγέννων του Κυρίου –οκτώ ημέρες πριν από τις καλένδες του Ιανουαρίου– όπως καταγράφεται στο Ρωμαϊκό Μαρτυρολόγιο. Πρόκειται για ένα κείμενο που συμπυκνώνει όλα τα θεμελιώδη επεισόδια της παγκόσμιας ιστορίας έως την έλευση του Χριστού, κορύφωση του χρόνου της Προσμονής. Ο αναγνώστης διακηρύσσει το νόημά του: να θυμόμαστε ότι ο Ιησούς Χριστός, γεννημένος από την Παρθένο Μαρία, είναι το κέντρο της ιστορίας και του σύμπαντος.
Σε πομπή προς το θυσιαστήριο της Εξομολογήσεως παρελαύνουν επίσκοποι και καρδινάλιοι μαζί με τον Πάπα, ο οποίος για την περίσταση φορά την χρυσοκίτρινη κασούλα που χρησιμοποίησε επανειλημμένα τα Χριστούγεννα ο άγιος Ιωάννης Παύλος Β΄ και φόρεσε επίσης ο Βενέδικτος ΙΣΤ΄. Ο Λέων αποκαλύπτει την εικόνα του Θείου Βρέφους και μια ομάδα παιδιών από διάφορες χώρες –Νότια Κορέα, Ινδία, Μοζαμβίκη, Παραγουάη, Πολωνία, Ουκρανία– την στολίζει με προσφορές από θαυμάσιες λευκές ορχιδέες, που συνδυάζονται με το κόκκινο των αλεξανδρινών.
Για να βρεις τον Σωτήρα, μην κοιτάς ψηλά· κοίτα χαμηλά
Τέσσερις είναι οι Καρδινάλιοι που συλλειτουργούν με τον Πάπα: ο Κοσμήτορας του Ιερού Κολλεγίου Τζοβάνι Μπατίστα Ρε, μαζί με τους Πιέτρο Παρολίν, Μαρκ Ουελέ και Λεονάρντο Σάντρι. Ο τόνος της ομιλίας του Λέοντα είναι ταυτόχρονα ποιητικός και προκλητικός. Ανακαλεί τη χιλιετή αναζήτηση της αλήθειας πάνω στη γη, «ανάμεσα στα σπίτια», από λαούς που ύψωναν πάντοτε το βλέμμα προς τον ουρανό, πιστεύοντας ότι θα τη βρουν στα άστρα. Έτσι κατέληξαν να περιπλανώνται στο σκοτάδι των ίδιων τους των χρησμών, λέει ο Πάπας, επισημαίνοντας την προφητεία του Ησαΐα για το «μεγάλο φως» που έλαμψε.
Είναι τα Χριστούγεννα του Ιησού, του Εμμανουήλ. «Στον Υιό που γίνεται άνθρωπος, ο Θεός δεν μας δωρίζει κάτι, αλλά τον ίδιο Του τον εαυτό», διευκρινίζει ο Διάδοχος του Πέτρου. Πρόκειται για την ανατροπή κάθε ανθρώπινης λογικής. Η κάθετη διάσταση υποχωρεί, κατά κάποιον τρόπο, μπροστά στην οριζόντια: δεν χρειάζεται πλέον να αναζητούμε μακριά, στα άστρα του σύμπαντος, αλλά σκύβοντας το κεφάλι, στη φάτνη δίπλα μας.
«Για να βρούμε τον Σωτήρα, δεν πρέπει να κοιτάζουμε ψηλά, αλλά να στοχαζόμαστε χαμηλά: η παντοδυναμία του Θεού λάμπει στην αδυναμία ενός νεογέννητου· η ευγλωττία του αιώνιου Λόγου αντηχεί στο πρώτο κλάμα ενός βρέφους· η αγιότητα του Πνεύματος ακτινοβολεί σε εκείνο το μικρό σώμα, μόλις λουσμένο και τυλιγμένο σε σπάργανα».
Θεϊκή είναι η ανάγκη για φροντίδα και ζεστασιά, που ο Υιός του Πατέρα μοιράζεται μέσα στην ιστορία με όλους τους αδελφούς Του. Το θείο φως που ακτινοβολεί από αυτό το Παιδί μάς βοηθά να δούμε τον άνθρωπο σε κάθε ζωή που γεννιέται.
Εκεί όπου υπάρχει χώρος για τον άνθρωπο, υπάρχει χώρος και για τον Θεό
«Για να φωτίσει την τύφλωσή μας, ο Κύριος θέλησε να αποκαλυφθεί από άνθρωπο σε άνθρωπο». Ο Λέων ΙΔ΄ παραπέμπει στην ομιλία του Βενέδικτου ΙΣΤ΄ τη νύχτα των Χριστουγέννων του 2012 και υπογραμμίζει:
«Τόσο επίκαιρα, τα λόγια του Πάπα Βενέδικτου ΙΣΤ΄ μάς θυμίζουν ότι πάνω στη γη δεν υπάρχει χώρος για τον Θεό αν δεν υπάρχει χώρος για τον άνθρωπο: το να μη δεχθείς τον έναν σημαίνει να μη δεχθείς και τον άλλον. Αντίθετα, εκεί όπου υπάρχει χώρος για τον άνθρωπο, υπάρχει χώρος και για τον Θεό: τότε μια φάτνη μπορεί να γίνει πιο ιερή από έναν ναό, και η μήτρα της Παρθένου Μαρίας γίνεται η κιβωτός της νέας διαθήκης».
Όχι μια ιδέα που λύνει όλα τα προβλήματα, αλλά μια ιστορία αγάπης
Ο Πάπας συνεχίζει να αναδεικνύει την ανατροπή που φέρνουν τα Χριστούγεννα, το ανακάτεμα των σχεδίων όπως θα τα συλλάμβανε ο ανθρώπινος νους: ένα παιδί απέναντι στις προσδοκίες των λαών, ένας ανυπεράσπιστος απέναντι στον πόνο των εξαθλιωμένων.
«Απέναντι στη βία και την καταπίεση», λέει ο Ποντίφικας, «Εκείνος ανάβει ένα απαλό φως που φωτίζει με σωτηρία όλα τα παιδιά αυτού του κόσμου». Και εδώ παραθέτει τον άγιο Αυγουστίνο:
«Η ανθρώπινη υπερηφάνεια σε είχε τόσο συνθλίψει, που μόνο η θεία ταπείνωση μπορούσε να σε σηκώσει».
«Ας θαυμάσουμε, αγαπητοί, τη σοφία των Χριστουγέννων. Στο παιδί Ιησού, ο Θεός δίνει στον κόσμο μια νέα ζωή: τη δική Του, για όλους. Όχι μια ιδέα που λύνει κάθε πρόβλημα, αλλά μια ιστορία αγάπης που μας εμπλέκει».
Θα μας αρκέσει αυτή η αγάπη για να αλλάξουμε την ιστορία μας;
Στεφάνι στη γέννηση του Ιησού σχηματίζει ένας «ουράνιος στρατός»: οι άγγελοι, που ο Πάπας –επαναλαμβάνοντας ένα ζεύγος επιθέτων συχνό στους λόγους του– χαρακτηρίζει «άοπλα και αφοπλιστικά τάγματα». Ακολουθεί η αιχμηρή αναφορά σε ορισμένες ρίζες των σύγχρονων κρίσεων, που πράγματι ανάγονται στην αρχέγονη απληστία και αλαζονεία του ανθρώπου:
«Ναι, ενώ μια στρεβλή οικονομία ωθεί στη μεταχείριση των ανθρώπων ως εμπορεύματα, ο Θεός γίνεται όμοιος με εμάς, αποκαλύπτοντας την άπειρη αξιοπρέπεια κάθε προσώπου. Ενώ ο άνθρωπος θέλει να γίνει Θεός για να κυριαρχεί πάνω στον πλησίον, ο Θεός θέλει να γίνει άνθρωπος για να μας ελευθερώσει από κάθε δουλεία. Θα μας αρκέσει αυτή η αγάπη για να αλλάξουμε την ιστορία μας;».
Τα Χριστούγεννα, χρόνος ευγνωμοσύνης και αποστολής
Η ομιλία του Λέοντα ολοκληρώνεται με την υπενθύμιση ότι, τη νύχτα των Χριστουγέννων πριν από έναν χρόνο, ο Φραγκίσκος συνέδεσε βαθιά τη γέννηση του Ιησού με την ελπίδα, εγκαινιάζοντας ένα Ιωβηλαίο Έτος αφιερωμένο σε αυτήν. «Τώρα που το Ιωβηλαίο πλησιάζει στην ολοκλήρωσή του», προσκαλεί ο Πάπας, «τα Χριστούγεννα είναι για εμάς χρόνος ευγνωμοσύνης και αποστολής: ευγνωμοσύνης για το δώρο που λάβαμε, αποστολής για να το μαρτυρήσουμε στον κόσμο».
«Αδελφές και αδελφοί», καταλήγει, «η θεωρία του Λόγου που έγινε σάρκα γεννά σε ολόκληρη την Εκκλησία έναν νέο και αληθινό λόγο: ας διακηρύξουμε τη χαρά των Χριστουγέννων, που είναι εορτή της πίστης, της αγάπης και της ελπίδας. Είναι εορτή της πίστης, γιατί ο Θεός γίνεται άνθρωπος, γεννημένος από την Παρθένο. Είναι εορτή της αγάπης, γιατί το δώρο του Υιού Λυτρωτή πραγματώνεται στην αδελφική προσφορά. Είναι εορτή της ελπίδας, γιατί το παιδί Ιησούς την ανάβει μέσα μας, κάνοντάς μας αγγελιοφόρους ειρήνης».
Το Θείο Βρέφος στη φάτνη, η προσευχή της Εκκλησίας
Εκείνα τα παιδιά, που εκπροσωπούν τον κόσμο, συνοδεύουν τον Επίσκοπο Ρώμης και στο τέλος της Λειτουργίας, στο προσκυνητάρι της φάτνης που έχει στηθεί στη βασιλική. Ο Πάπας κρατά το Θείο Βρέφος, το οποίο ο διάκονος θα τοποθετήσει στην κούνια. Μια εικόνα μεγάλης τρυφερότητας, όπως τρυφερή υπήρξε ολόκληρη η λειτουργία, με έναν Πάπα που σε ορισμένες στιγμές ήταν βαθιά συγκινημένος και που δεν παρέλειψε, στο τέλος, να χαιρετήσει από κοντά εκείνα τα μικρά παιδιά με τις παραδοσιακές ενδυμασίες των χωρών καταγωγής τους.
Ο Ιησούς γεννήθηκε: εκείνος ο «Άρχοντας της Ειρήνης» προς τον οποίο απευθύνθηκε η δέηση, στην καθολική προσευχή, να «σπάσει τις αλυσίδες του μίσους και της βίας», να μεταμορφώσει «τις καρδιές των κυβερνητών των εθνών, ώστε σε όλους τους λαούς να δοθεί η αληθινή ελπίδα του αγαθού». Και να γίνει η Εκκλησία «προζύμι συμφιλίωσης για τον κόσμο».
ΠΗΓΗ: Vatican news
+Νικόλαος,
Αρχιεπίσκοπος, πρώην Νάξου-Τήνου κλπ.
