«Η καλύτερη συναίνεση της ανθρωπότητας»
Δελτίο Τύπου της “Justice & Peace” Europe την 10-12-2023
Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων
75η Επέτειος της Οικουμενικής Διακήρυξης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων
60η Επέτειος της εγκυκλίου του Πάπα Ιωάννη 23ου Pacem In Terris
Στις 10-12-1948 η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ενέκρινε την Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. 75 χρόνια αργότερα η «Δικαιοσύνη και Ειρήνη» Ευρώπης θέλει να υπογραμμίσει τη διαρκή σημασία αυτού του κειμένου, Η Οικουμενική Διακήρυξη μαζί με την παπική εγκύκλιο «Επί Γης Ειρήνη» που δημοσιεύθηκε στη συνέχεια μας εμπνέει στην αποστολή μας, να προάγουμε τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η έλλειψη σεβασμού σε όλο τον κόσμο, για το περιεχόμενό τους, είναι βαθιά και ανησυχητική.
1.Οικουμενική Διακήρυξη και «Pacem In Terris»
Θεωρούμε την Οικουμενική Διακήρυξη την «καλύτερη συναίνεση» των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη σύγχρονη εποχή. Ως «Δικαιοσύνη και Ειρήνη» Ευρώπης εξίσου σημαντική έμπνευση είναι η εγκύκλιος του Αγίου Πάπα Ιωάννη 23ου «Επί Γης Ειρήνη» που δημοσιεύθηκε την 11-4-1963 και απευθύνεται προς « όλους τους ανθρώπους καλής θελήσεως ». Ήταν η πρώτη φορά που μια παπική εγκύκλιος αναφερόταν στην Οικουμενική Διακήρυξη Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων
2.Τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι καθολικά και αναπαλλοτρίωτα
«Όλα τα ανθρώπινα όντα γεννιούνται ελεύθερα και ίσα, σε αξιοπρέπεια και ανθρώπινα δικαιώματα (άρθρο 1). Η αξιοπρέπεια είναι εκ γενετής· δεν τη δίνει η Ανθρώπινη εξουσία ούτε κανείς μπορεί να τη στερηθεί. Η παπική εγκύκλιος επαναλαμβάνει ότι προϋπάρχουν και δεν είναι δημιουργήματα του ανθρώπου, προσθέτει δε ότι οι άνθρωποι έχουν μεν δικαιώματα αλλά και υποχρεώσεις, τονίζοντας «και τα δύο είναι καθολικά, απαραβίαστα, αναπαλλοτρίωτα»(άρθρο 9).
3.Δικαίωμα στη Ζωή και την Ελευθερία
Μεταξύ των Δικαιωμάτων της Οικουμενικής Διακήρυξης υπενθυμίζουμε, καταρχήν, τα δικαιώματα στη ζωή, την ελευθερία και την ασφάλεια (άρθρο 3). Η εγκύκλιος προσθέτει το «δικαίωμα στα απαραίτητα μέσα για τη σωστή ανάπτυξη της ζωής» (άρθρο 11). Δυστυχώς η ακραία φτώχεια παραμένει πραγματικότητα και στις μέρες μας, για το 10% τουλάχιστον των κατοίκων του πλανήτη. Η Οικουμ. Διακ. Απαιτεί: «Κανείς δε θα κρατείται σε σκλαβιά ή υποτέλεια» (άρθρο 4). Στην παπική εγκύκλιο διαβάζουμε: «Η αληθινή ελευθερία είναι εκείνη που προστατεύει πραγματικά την αξιοπρέπεια του ανθρώπου» (άρθρο 14). Από αυτή την άποψη ανησυχούμε για την αύξηση των καταγραμμένων θυμάτων εμπορίας ανθρώπων: μόνο στην Ε.Ε., έχει καταγραφεί αύξηση 9,5% την περίοδο του Covid 19.
4. Μετανάστευση και δικαίωμα αναζήτησης ασύλου
Το άρθρο 13 της Οικουμ. Διακ. αναφέρεται σε «ελευθερία μετακίνησης εντός συνόρων αλλά και σε δικαίωμα μετανάστευσης». Το άρθρο 14 σε «δικαίωμα αναζήτησης ασύλου σε άλλες χώρες, σε περίπτωση δίωξης». Η παπική εγκύκλιος αναγνωρίζει αυτά τα δικαιώματα. Ο Πάπας Φραγκίσκος τα επαναλαμβάνει συχνά. Σε εποχή μαζικών μεταναστεύσεων, λόγω πείνας, πολέμου και φυσικών καταστροφών, που πολλές φορές σχετίζονται με κλιματικές αλλαγές, ο σεβασμός αυτός είναι πρόκληση για κάθε κυβέρνηση. Όμως διαπιστώνουμε τα ευρωπαϊκά σύνορα, ιδιαίτερα της Μεσογείου να μετατρέπονται σε νεκροταφείο… Ο Πάπας Φραγκίσκος αναφέρθηκε σε «σκάνδαλο της σκληρής διακίνησης αλλά και της αδιαφορίας» στην πρόσφατη μεσογειακή συνάντηση (Μασσαλία 22-9-23). Περιμένουμε από τις Ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να εκπληρώσουν τις ηθικές και νομικές υποχρεώσεις τους διασώζοντας ανθρώπους που κινδυνεύει η ζωή τους.
5. Οικογένεια: πρωταρχική «μονάδα» της κοινωνίας
Τα 2 έγγραφα συγκλίνουν ότι η οικογένεια είναι πυλώνας της κοινωνίας. Η παπική εγκύκλιος συμπληρώνει: «η οικογένεια που βασίζεται σε γάμο με ελεύθερη βούληση πρέπει να θεωρείται φυσικό και πρωταρχικό κύτταρο κάθε κοινωνίας και τα συμφέροντά της να λαμβάνονται ιδιαίτερα υπόψη σε κοινωνικές και οικονομικές υποθέσεις». Στην Ε.Ε. υπάρχει αύξηση 50% των επιδομάτων οικογένειας και παιδιών την περίοδο 2000-2020, αλλά τα ποσοστά γεννήσεων παραμένουν χαμηλά. Απαιτούνται οικογενειακή στήριξη των γονέων και οικογενειακοί φροντιστές, για να διαμορφωθούν οι προοπτικές που θα συνδυάσουν την οικογενειακή ζωή με την επαγγελματική σταδιοδρομία.
6. Ελευθερία θρησκευτική και πεποιθήσεων
Η Οικουμ, Διακ, προστατεύει την ελευθερία συνείδησης ή θρησκείας (άρθρο 18). Το ίδιο και η παπική εγκύκλιος που προσθέτει «τόσο ιδιωτικά όσο και δημόσια». Όμως σε παγκόσμιο επίπεδο υπάρχει επιδείνωση! Αυταρχικές κυβερνήσεις και εθνοτικές/εθνικιστικές εντάσεις απειλούν τη θρησκευτική ελευθερία. Αφγανιστάν, Κίνα, Κούβα, Ιράν, Νικαράγουα, Ρωσία, Σαουδική Αραβία, γνωρίζουν υποχώρηση στην προστασία της. Η θρησκευτική ελευθερία στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες είναι προνόμιο, που πρέπει να συνοδεύεται από το καθήκον προώθησής της, όπου απειλείται, ΟΙ Κυβερνήσεις και τα θεσμικά όργανα της Ε.Ε. θα πρέπει να ενισχύουν τη δέσμευσή τους για θρησκευτική ελευθερία παγκοσμίως. Η Ε.Ε. θα πρέπει να εξασφαλίσει ότι: «Οι κατευθυντήριες γραμμές για την ελευθερία της θρησκείας και των πεποιθήσεων εφαρμόζονται με συνέπεια».
7. Πολιτιστικά, οικονομικά και κοινωνικά δικαιώματα
Το 1/5 των άρθρων της Οικουμ. Διακ. αναφέρονται σε κοινωνικά δικαιώματα. Αυτά επαναλαμβάνονται στην εγκύκλιο. Ωστόσο σε πολλές χώρες παραβιάζονται! Η παγκόσμια ανισότητα στην οικονομία αποδεικνύεται από το γεγονός ότι το 10% του πληθυσμού της Γης έχει 40πλάσια έσοδα από το 50% του φτωχότερου πληθυσμού! Η μείωση των ανισοτήτων ως το 2030 ήταν από τους 17 στόχους βιώσιμης ανάπτυξης του ΟΗΕ, που είχαν αποφασισθεί το 2015…Η αντιμετώπιση της φτώχειας και των ανισοτήτων πρέπει να είναι προτεραιότητα για την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2024.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Μετά τις φρικαλεότητες του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου η ανθρωπότητα έχει σημειώσει πρόοδο στη λειτουργία νομικών εργαλείων και θεσμών, που συνετέλεσαν στην υπεράσπιση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Στην Ευρώπη σημαντικό ρόλο έχουν διαδραματίσει η Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Στρασβούργο). Η Καθολική Εκκλησία, στα 60χρονα της «Pacem In Terris» έχει αποδείξει τη δέσμευσή της για την προστασία των δικαιωμάτων. Τα 2 κείμενα θα συνεχίσουν να προσανατολίζουν το έργο μας ως «Δικαιοσύνη και Ειρήνη» Ευρώπης, καθόσον υπάρχουν ακόμα τεράστια προβλήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε πολλά μέρη του κόσμου. «Η καλύτερη συναίνεση της ανθρωπότητας» παραμένει εύθραυστη. Οι προσπάθειες όλων των «ανθρώπων καλής θελήσεως» θα χρειαστούν για τη διατήρησή της.
===========================================================
Σημειώνεται ότι η “Δικαιοσύνη και Ειρήνη” Ευρώπης έχει 32 εθνικές επιτροπές ως μέλη. Σκοπό έχει τη διάδοση της κοινωνικής διδασκαλίας της Καθολικής Εκκλησίας στον κόσμο και την προώθηση των περιβαλλοντικών ζητημάτων. Συνεργάζεται με τον οργανισμό της Αγίας Έδρας για την Ολοκληρωμένη Ανθρώπινη Ανάπτυξη και, έχει στρατηγική συνεργασία με την COMECE
