Ένα από τα πιο γνωστά ποιήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας είναι το χριστιανικό έπος «Ο Απολεσθείς Παράδεισος» του Άγγλου ποιητή Τζον Μίλτον (John Milton). Δημοσιεύτηκε το 1667, Θεωρείται ως το σπουδαιότερο έργο του Μίλτον και ένα από τα σημαντικότερα της αγγλικής και γενικότερα της παγκόσμιας λογοτεχνίας.
Αυτό το αριστούργημα έχει ως κεντρικό θέμα τον Θεό που καλεί τον άνθρωπο σε κοινωνία μαζί Του και τον άνθρωπο που συνεχώς προσπαθεί να ξεφύγει από αυτό το «κυνηγητό».
Πρόκειται για το κεντρικό μήνυμα ολόκληρης της θεϊκής αποκάλυψης: Ο Θεός που προσφέρει την αγάπη του στον άνθρωπο για να ενωθεί μαζί του και ο άνθρωπος, που συχνά αντιστέκεται σε αυτό το σχέδιο του Θεού.
Στις 11 Οκτωβρίου εορτάσαμε τα 60 χρόνια από την έναρξη της Β’ Συνόδου του Βατικανού (1962). Ένα από τα κορυφαία σημεία της διδασκαλίας αυτής της Συνόδου ήταν ο ορισμός της αποκάλυψης του Θεού. Πράγματι, η δογματική διάταξη DeiVerbum(Ο Λόγος του Θεού) αρ. 2, περιέχει ένα από τα πιο βαθιά θεολογικά κείμενα ολόκληρης της Συνόδου, σχετικά με τη σημασία της θεϊκής αποκάλυψης, που φωτίζει τη σχέση του Θεού με τον άνθρωπο. Διαβάζουμε σε αυτό: «O Θεός χάρη στη σοφία του, ευδόκησε να αποκαλύψει τον Εαυτό Του και να γνωστοποιήσει το Μυστήριο του θελήματός Του, μέσω του οποίου οι άνθρωποι προσεγγίζουν εν Πνεύματι Αγίω, το Θεό Πατέρα, δια του Ιησού Χριστού, του σαρκωθέντος Λόγου, έτσι ώστε να γίνονται κοινωνοί της Θείας Φύσεως. Πράγματι, μ’ αυτή την Θεία Αποκάλυψη, ο αόρατος Θεός, εξ’ αιτίας αυτής της μεγάλης του αγάπης, απευθύνεται προς τους ανθρώπους ως προς φίλους, και συνδιαλέγεται μ’ αυτούς για να τους καλέσει και να τους δεχθεί στην κοινωνία μαζί του» (αρ. 2).
Στο παραπάνω κείμενο ξεπερνιέται σαφώς η ιδέα της Αποκάλυψης ως απλής δογματικής διδασκαλίας, για να πάρει το βάθος μίας προσωπικής συνάντησης, μίας συμφωνίας μεταξύ φίλων, ενόψει ενός ολοκληρωτικού σκοπού που είναι η κοινωνία με το Θεό: η «θέωση» δηλαδή του ανθρώπου.
Σ’ αυτό το κείμενο βρίσκουμε όλη την ουσία του χριστιανισμού, την τριαδική υπόσταση του Θεού και το αιώνιο σχέδιο της σωτηρίας: Ο Θεός θέλει να κοινωνήσει με τον άνθρωπο και όταν αποκαλύπτεται, το κάνει όχι για να του μεταδώσει μερικές αφηρημένες έννοιες γύρω από τον εαυτό του, αλλά για να τον καλέσει σε κοινωνία μαζί Του, για να φανερώσει στον άνθρωπο πόσο τον αγαπά.
Ο Θεός μας ήθελε από όλη την αιωνιότητα και για αυτό μας δημιούργησε: «μας διάλεξε στο πρόσωπο του Χριστού, πριν ακόμα δημιουργήσει τον κόσμο, για να είμαστε άγιοι και άμεμπτοι ενώπιόν του, με την αγάπη» (Προς Εφεσίους 1, 4).Τόσο μεγάλη είναι η αγάπη του για εμάς: «ώστε έδωσε το μονογενή του Υιό, για να μη χαθεί κανείς που να πιστεύει σ’ αυτόν, αλλά να έχει την αιώνια ζωή» (Κατά Ιωάννη 3, 16).
Ο Θεός θέλει ελεύθερα
να απαντήσουμε στην αγάπη Του
Με τη δημιουργία ο Θεός, ανά πάσα στιγμή, καλεί τον άνθρωπο όχι μόνο από τη μη-ύπαρξη στην ύπαρξη, αλλά και σε κοινωνία ζωής μαζί Του, την ένωση μαζί Του μέσω του Ιησού Χριστού εν Πνεύματι Αγίω. Το κάλεσμα αυτό βιώνεται μέσα στην εκκλησιαστική κοινότητα και μέσω των Μυστηρίων.
Η ελεύθερη απάντηση του ανθρώπου αποτελεί την αναγκαία συμπλήρωση της θεϊκής μας κλήσης. Ο Θεός μας αγαπά, αλλά δεν θέλει να μας επιβάλλει να τον αγαπήσουμε, μας καλεί, μας προσφέρει την αγάπη Του και αναμένει από εμάς μία ελεύθερη απάντηση αγάπης. Η αγάπη χωρίς ελευθερία δεν είναι αγάπη.
Λέγοντας «ένωση του ανθρώπου με το Θεό», εννοούμε την ανησυχία της καρδιάς του ανθρώπου, την αναζήτηση του Θεού, το «ναι» του ανθρώπου στην αυτο-επικοινωνία του Θεού μέσω της πίστης, την προσευχή, την άσκηση και κυρίως την αγάπη. Η ένωση λοιπόν, ξεκινά από το γεγονός ότι ο Θεός αναζητά τον άνθρωπο διότι τον αγαπά και θέλει να τον κάνει ευτυχισμένο. Ο Θεός δίνεται στον άνθρωπο από αγάπη και ο άνθρωπος με τη σειρά του δίνεται στο Θεό αγαπώντας Τον. Οι Πατέρες της Εκκλησίας ονομάζουν αυτήν την αμοιβαία αγάπη μεταξύ Θεού και ανθρώπου, θείο έρωτα (βλ Άσμα Ασμάτων).
Μερικοί Άγιοι αισθάνονταν ιδιαίτερα ερωτευμένοι με το Θεό. Για τον Άγιο Φραγκίσκο γράφει ένας από τους πρώτους βιογράφους του: «Μεταξύ των άλλων λέξεων, τις οποίες επαναλάμβανε συχνά στην ομιλία του, ήταν η έκφραση “αγάπη του Θεού” και τότε κατέχονταν από απέραντη συγκίνηση. Πράγματι, στο άκουσμα αυτής της έκφρασης “αγάπη του Θεού” αμέσως έκλαιγε από συγκίνηση και χτυποκάρδι, σαν να τον άγγιζε η εσωτερική χορδή της καρδιάς του με το πλήκτρο των ερωτευμένων».
+ Ιωάννης Σπιτέρης
