ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ 2023
Kεντρικός Εξώστης της Βασιλικής του Αγίου Πέτρου
Δευτέρα, 25 Δεκεμβρίου 2023
Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές, Καλά Χριστούγεννα!
Το βλέμμα και η καρδιά των Χριστιανών σε όλο τον κόσμο είναι στραμμένα στη Βηθλεέμ. Εκεί, όπου αυτές τις μέρες βασιλεύουν ο πόνος και η σιωπή, αντήχησε η αναγγελία που προσδοκούσαν για αιώνες: «Γεννήθηκε για σας Σωτήρας –κι αυτός είναι ο Χριστός, ο Κύριος» (Λκ 2,11). Αυτά είναι τα λόγια του αγγέλου στον ουρανό της Βηθλεέμ και απευθύνονται και σε εμάς. Μας γεμίζει εμπιστοσύνη και ελπίδα να γνωρίζουμε ότι ο Κύριος γεννήθηκε για εμάς· ότι ο αιώνιος Λόγος του Πατέρα, του άπειρου Θεού, έχτισε την κατοικία του ανάμεσα στις δικές μας. Έγινε σάρκα, «έστησε τη σκηνή του ανάμεσά μας» (Ιω 11,4): ιδού τα νέα που αλλάζουν τον ρου της ιστορίας!
Η αναγγελία της Βηθλεέμ είναι η αναγγελία μιας «μεγάλης χαράς» (Λκ 2,10). Ποιας χαράς; Όχι της φευγαλέας ευτυχίας του κόσμου, όχι της ευθυμίας της διασκέδασης, αλλά μιας χαράς «μεγάλης» επειδή μας κάνει «μεγάλους». Σήμερα, πράγματι, εμείς οι άνθρωποι, με τους περιορισμούς μας, ενστερνιζόμαστε τη βεβαιότητα μιας πρωτόγνωρης ελπίδας, αυτής πως γεννηθήκαμε για τον Ουρανό. Ναι, ο Ιησούς ο αδελφός μας ήρθε για να κάνει τον Πατέρα του, δικό μας Πατέρα: ευάλωτο Βρέφος, μας αποκαλύπτει την τρυφερότητα του Θεού, και πολύ περισσότερο: Αυτός, ο Μονογενής του Πατέρα, μας δίνει το δικαίωμα να γίνουμε παιδιά του Θεού (πρβλ. Ιω 1,12). Ιδού η χαρά που παρηγορεί την καρδιά, ανανεώνει την ελπίδα και δίνει την ειρήνη: είναι η χαρά του Αγίου Πνεύματος, η χαρά ότι είμαστε παιδιά αγαπημένα.
Αδελφοί και αδελφές, σήμερα στη Βηθλεέμ ανάμεσα στο σκοτάδι της γης άναψε αυτή η άσβεστη φλόγα. Σήμερα πάνω στο σκοτάδι του κόσμου κυριαρχεί το φως του Θεού, «το οποίο φωτίζει κάθε άνθρωπο» (Ιω 1,9). Αδελφοί και αδελφές, ας αγαλλιάσουμε γι’ αυτή τη χάρη! Να χαίρεσαι εσύ, που έχεις χάσει την εμπιστοσύνη και τις βεβαιότητες, διότι δεν είσαι μόνος, δεν είσαι μόνη: Ο Χριστός γεννήθηκε για σένα! Να χαίρεσαι εσύ, που εγκατέλειψες την ελπίδα, διότι ο Θεός σού απλώνει το χέρι: δεν σε δακτυλοδείχνει, αλλά σου προσφέρει το χεράκι του ως Βρέφος για να σε ελευθερώσει από τους φόβους, να σε ανορθώσει από την κόπωση και να σου δείξει ότι στα μάτια του αξίζεις όσο τίποτα άλλο. Ναι χαίρεσαι εσύ, που δεν μπορείς να βρεις ειρήνη στην καρδιά σου, διότι για σένα εκπληρώθηκε η αρχαία προφητεία του Ησαΐα: «Γεννήθηκε για μας ένα παιδί, μας δόθηκε ένας γιος […] και το όνομά του θα είναι: […] Άρχοντας της ειρήνης» (9.5)». Η Γραφή αποκαλύπτει ότι η ειρήνη του, η βασιλεία του «δεν θα έχει τέλος» (9,6).
Στη Γραφή, στον Άρχοντα της ειρήνης αντιτίθεται «ο άρχοντας αυτού του κόσμου» (Ιω 12,31) ο οποίος, σπέρνοντας θάνατο, ενεργεί εναντίον του Κυρίου, που αγαπά τη ζωή (πρβλ. Σολ 11,26). Το βλέπουμε εν δράσει στη Βηθλεέμ όταν, μετά τη γέννηση του Σωτήρα, γίνεται η σφαγή των αθώων νηπίων. Πόσες σφαγές αθώων στον κόσμο: στη μήτρα της μητέρας, στις διαδρομές των απελπισμένων που αναζητούν την ελπίδα, στις ζωές τόσων παιδιών που η παιδική τους ηλικία καταστρέφεται από τον πόλεμο. Είναι οι μικροί Ιησούς του σήμερα, αυτά τα παιδιά που η παιδική τους ηλικία καταρρακώνεται από τον πόλεμο, από τους πολέμους.
Τότε το να πεις «ναι» στον Άρχοντα της ειρήνης σημαίνει να πεις «όχι» στον πόλεμο, και αυτό με θάρρος: να πεις «όχι» στον πόλεμο, σε κάθε πόλεμο, στην ίδια τη λογική του πολέμου, σε ένα ταξίδι χωρίς προορισμό, σε μια ήττα χωρίς νικητές, σε μια τρέλα χωρίς δικαιολογίες. Αυτός είναι πόλεμος: ταξίδι χωρίς προορισμό, ήττα χωρίς νικητές, τρέλα χωρίς δικαιολογίες. Αλλά για να πεις «όχι» στον πόλεμο πρέπει να πεις «όχι» στα όπλα. Διότι, αν ο άνθρωπος, του οποίου η καρδιά είναι ασταθής και πληγωμένη, βρει στα χέρια του όργανα θανάτου, αργά ή γρήγορα θα τα χρησιμοποιήσει. Και πώς μπορούμε να μιλάμε για ειρήνη αν αυξάνονται η παραγωγή, η πώληση και το εμπόριο των όπλων; Σήμερα, όπως και στην εποχή του Ηρώδη, τα πλοκάμια του κακού, που αντιτίθενται στο θείο φως, κινούνται στη σκιά της υποκρισίας και της συγκάλυψης: πόσες ένοπλες σφαγές γίνονται μέσα σε εκκωφαντική σιωπή, εν αγνοία των πολλών! Ο λαός, που δεν θέλει όπλα αλλά ψωμί, που αγωνίζεται να προχωρήσει και ζητά ειρήνη, αγνοεί πόσα δημόσια χρήματα διατίθενται για τους εξοπλισμούς. Κι όμως θα έπρεπε να το ξέρει! Ας μιλήσουν γι’ αυτό, ας το γράψουν, για να μάθουμε για τα συμφέροντα και για τα κέρδη που κινούν τα νήματα των πολέμων.
Ο Ησαΐας, ο οποίος προφήτευε τον Άρχοντα της ειρήνης, έγραψε για μια μέρα κατά την οποία «ξίφος δεν θα σηκώνει το ένα έθνος ενάντια στο άλλο»· μια μέρα κατά την οποία οι άνθρωποι «πια δεν θα μαθαίνουν να πολεμούν», αλλά «τα ξίφη τους θα τα σφυρηλατήσουν σε άροτρα και τις λόγχες τους σε δρεπάνια» (2,4). Με τη βοήθεια του Θεού, ας κάνουμε ό,τι μπορούμε για να πλησιάσει εκείνη η μέρα!
Ας πλησιάσει εκείνη η μέρα στο Ισραήλ και την Παλαιστίνη, όπου ο πόλεμος κλονίζει τις ζωές αυτών των πληθυσμών. Τους αγκαλιάζω όλους, ιδιαιτέρως τις χριστιανικές κοινότητες της Γάζας, την ενορία της Γάζας, και όλων των Αγίων Τόπων. Φέρω στην καρδιά μου τον πόνο για τα θύματα της αποτρόπαιας επίθεσης της 7ης Οκτωβρίου και ανανεώνω την πιεστική έκκληση για την απελευθέρωση όσων ακόμη κρατούνται όμηροι. Ικετεύω να σταματήσουν οι στρατιωτικές επιχειρήσεις, με τις τρομακτικές συνέπειες των αθώων αμάχων θυμάτων, και να διορθωθεί η απελπιστική ανθρωπιστική κατάσταση επιτρέποντας την άφιξη βοήθειας. Ας μην συνεχιστεί η τροφοδότηση της βίας και του μίσους, αλλά ας προχωρήσει προς λύση το παλαιστινιακό ζήτημα, μέσω ενός ειλικρινούς και επίμονου διαλόγου μεταξύ των μερών, με την υποστήριξη μιας ισχυρής πολιτικής βούλησης και υπό την αιγίδα της διεθνούς κοινότητας. Αδελφοί και αδελφές, ας προσευχηθούμε για ειρήνη στην Παλαιστίνη και το Ισραήλ.
Η σκέψη μου πηγαίνει έπειτα στον λαό της βασανισμένης Συρίας, καθώς και στον λαό της Υεμένης που εξακολουθεί να υποφέρει. Σκέφτομαι τον αγαπητό λιβανέζικο λαό και προσεύχομαι να μπορέσει να βρει σύντομα την πολιτική και κοινωνική σταθερότητα.
Με τα μάτια προσηλωμένα στο Θείο Βρέφος, εκλιπαρώ την ειρήνη για την Ουκρανία. Ας ανανεώσουμε την πνευματική και ανθρώπινη εγγύτητά μας στον βασανισμένο λαό της, ώστε με τη συμπαράσταση του καθενός μας να νιώσει τη συγκεκριμένη αγάπη του Θεού.
Ας πλησιάσει η μέρα της οριστικής ειρήνης μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν. Είθε να ενθαρρυνθεί η συνέχιση των ανθρωπιστικών πρωτοβουλιών, η επιστροφή των εκτοπισμένων στα σπίτια τους με νομιμότητα και ασφάλεια, καθώς και ο αμοιβαίος σεβασμός των θρησκευτικών παραδόσεων και των τόπων λατρείας κάθε κοινότητας.
Ας μην ξεχάσουμε τις εντάσεις και τις συγκρούσεις που συγκλονίζουν την περιοχή του Σαχέλ, το Κέρας της Αφρικής, το Σουδάν, καθώς και το Καμερούν, τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό και το Νότιο Σουδάν.
Ας πλησιάσει η μέρα κατά την οποία οι αδελφικοί δεσμοί στην κορεατική χερσόνησο θα ενισχυθούν, ανοίγοντας δρόμους διαλόγου και συμφιλίωσης που να μπορούν να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για μια διαρκή ειρήνη.
Είθε ο Υιός του Θεού, που έγινε ταπεινό Βρέφος, να εμπνεύσει τις πολιτικές αρχές και όλους τους καλοπροαίρετους ανθρώπους της αμερικανικής ηπείρου, ώστε να βρεθούν κατάλληλες λύσεις για να ξεπεραστούν οι κοινωνικές και πολιτικές διαφωνίες, για να καταπολεμηθούν οι μορφές φτώχειας που προσβάλλουν την αξιοπρέπεια των ανθρώπων, για να εξομαλυνθούν οι ανισότητες και να αντιμετωπιστεί το επώδυνο φαινόμενο των μεταναστεύσεων.
Από τη φάτνη, το Θείο Βρέφος μάς ζητά να είμαστε η φωνή εκείνων που δεν έχουν φωνή: η φωνή των αθώων, που πέθαναν από την έλλειψη νερού και ψωμιού· η φωνή όσων δεν μπορούν να βρουν μια εργασία ή την έχασαν· η φωνή εκείνων που αναγκάζονται να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους αναζητώντας ένα καλύτερο μέλλον, ρισκάροντας τη ζωή τους σε εξαντλητικά ταξίδια και στο έλεος αδίστακτων διακινητών.
Αδελφοί και αδελφές, πλησιάζει η ώρα της χάριτος και της ελπίδας του Ιωβηλαίου, που θα ξεκινήσει σε ένα χρόνο. Αυτή η περίοδος προετοιμασίας ας είναι μια ευκαιρία για να μεταστρέψουμε την καρδιά· για να πούμε «όχι» στον πόλεμο και «ναι» στην ειρήνη· για να ανταποκριθούμε με χαρά στην πρόσκληση του Κυρίου που μας καλεί, όπως προφήτευσε επίσης ο Ησαΐας, να φέρουμε στους φτωχούς μήνυμα χαρμόσυνο, τους τσακισμένους ψυχικά να θεραπεύσουμε, στους αιχμαλώτους να κηρύξουμε λευτεριά και στους φυλακισμένους την απαλλαγή τους (πρβλ. Ησ 61,1).
Αυτά τα λόγια εκπληρώθηκαν στον Ιησού (βλ. Λκ 4,18), ο οποίος γεννήθηκε σήμερα στη Βηθλεέμ. Ας τον δεχτούμε, ας ανοίξουμε την καρδιά μας σε Αυτόν, τον Σωτήρα! Ας ανοίξουμε την καρδιά μας σε Αυτόν, τον Σωτήρα, που είναι ο Άρχοντας της ειρήνης!
———————
Μετάφραση: π.Λ
