Ο πάπας Φραγκίσκος προς το διπλωματικό σώμα
«ο κόσμος σήμερα χρειάζεται τα εμβόλια της αδελφοσύνης και της ελπίδας»
Στην παραδοσιακή του συνάντηση με τους πρεσβευτές στην Αγία Έδρα, ο πάπας Φραγκίσκος αναφέρθηκε στις πολυάριθμες κρίσεις που προκάλεσε η πανδημία και σε άλλα προβλήματα που πλήττουν τον κόσμο, τονίζοντας ότι η αδελφοσύνη είναι η πραγματική θεραπεία για την αντιμετώπιση αυτών των καταστάσεων.
Ωστόσο, το πιο σοβαρό από αυτά τα προβλήματα, είπε, είναι «η κρίση των ανθρωπίνων σχέσεων, ως έκφραση μιας γενικής ανθρωπολογικής κρίσης, που αφορούν την ίδια τη σύλληψη του ανθρώπου και της υπερβατικής του αξιοπρέπειας». «Είμαι πεπεισμένος ότι η αδελφοσύνη είναι η πραγματική θεραπεία για την πανδημία και τα πολλά κακά που μας έχουν επηρεάσει. Μαζί με τα εμβόλια, η αδελφοσύνη και η ελπίδα είναι, όπως πάντα, το φάρμακο που χρειαζόμαστε στον σημερινό κόσμο», είπε ο Πάπας.
Ο πάπας Φραγκίσκος συναντήθηκε με τους πρεσβευτές σε Αίθουσα (Hall of Benediction) στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου, τηρώντας όλα τα πρωτόκολλα υγείας την Δευτέρα 8 Φεβρουαρίου. Η παραδοσιακή συνάντηση, που είχε αρχικά προγραμματιστεί για τις 25 Ιανουαρίου, ανεβλήθη λόγω της ισχιαλγίας που ταλαιπώρησε τον Πάπα.
Παρά την κοινωνική απόσταση που απαιτεί η πανδημία Covid-19, ο Άγιος Πατέρας σημείωσε, η συνάντησή τους θέλει «να είναι ένα σημάδι ελπίδας», και «η εγγύτητα και η αμοιβαία υποστήριξη τα οποία πρέπει να είναι φιλοδοξία της οικογένειας των εθνών». Με αυτό το πνεύμα, είπε, θα πραγματοποιήσει την προγραμματισμένη επίσκεψή του στο Ιράκ τον Μάρτιο.
Ο Άγιος Πατέρας, στη συνέχεια, αναφέρθηκε σε κάποιες από τις κρίσεις που προκλήθηκαν ή γεννήθηκαν από την πανδημία και εξέτασε τις ευκαιρίες που προσφέρουν για να οικοδομηθεί ένας πιο ανθρώπινος, δίκαιος, υποστηρικτικός και ειρηνικός κόσμο.
Υγειονομική κρίση
Η πανδημία, είπε ο Πάπας, έφερε την ανθρωπότητα μπροστά σε δύο αναπόφευκτες διαστάσεις της ανθρώπινης ύπαρξης: την ασθένεια και τον θάνατο. Μας θυμίζουν την αξία της κάθε ανθρώπινης ζωής και την αξιοπρέπειά της, από τη σύλληψη μέχρι το φυσικό της τέλος. Τόνισε ότι ένας όλο και μεγαλύτερος αριθμός νομικών συστημάτων φαίνεται να απομακρύνονται από το αναφαίρετο καθήκον τους να προστατεύουν την ανθρώπινη ζωή σε κάθε φάση της.
Η πανδημία μάς υπενθύμισε το δικαίωμα κάθε ανθρώπου στην αξιοπρεπή φροντίδα. «Εάν στερούμε από τους πιο αδύναμους ανάμεσά μας το δικαίωμα στη ζωή», ρώτησε, «πώς μπορούμε να εγγυηθούμε αποτελεσματικά τον σεβασμό για κάθε άλλο δικαίωμα;». Προέτρεψε τους πολιτικούς και κυβερνητικούς παράγοντες να εργαστούν πρωτίστως για να διασφαλίσουν την καθολική πρόσβαση στην βασική υγειονομική περίθαλψη, φάρμακα και θεραπεία, επισημαίνοντας ότι «το ενδιαφέρον για το κέρδος δεν πρέπει να καθοδηγεί έναν τομέα τόσο ευαίσθητο όσο εκείνο της υγειονομικής περίθαλψης». Ζήτησε δίκαιη κατανομή των εμβολίων, που δεν βασίζεται σε καθαρά οικονομικά κριτήρια αλλά στις ανάγκες όλων, ιδίως των ανθρώπων που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη. Εν προκειμένω, προέτρεψε ότι η πρόσβαση στα εμβόλια θα πρέπει να συνοδεύεται από υπεύθυνη προσωπική συμπεριφορά που στοχεύει στη διακοπή της εξάπλωσης του ιού, χρησιμοποιώντας τα απαραίτητα μέτρα πρόληψης.
Περιβαλλοντική κρίση
Η πανδημία, συνέχισε ο Πάπας, ανέδειξε και πάλι ότι η ίδια η γη είναι εύθραυστη και χρειάζεται φροντίδα. Η οικολογική κρίση που προκλήθηκε από την αδιάκριτη εκμετάλλευση των φυσικών πόρων, επεσήμανε, είναι πολύ πιο περίπλοκη και διαρκής και απαιτεί κοινές μακροπρόθεσμες λύσεις. Ο αντίκτυπος της κλιματικής αλλαγής, όπως τα ακραία καιρικά φαινόμενα πλημμυρών και ξηρασίας, καθώς και ο υποσιτισμός ή οι αναπνευστικές ασθένειες, αποτελούν συνέπειες που συνεχίζουν για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Ενώ υπογραμμίζει την ανάγκη διεθνούς συνεργασίας για την αντιμετώπιση αυτών των κρίσεων της κοινής μας οικίας, ο πάπας Φραγκίσκος ελπίζει ότι η Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή του Νοεμβρίου (COP26), θα αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.
Ενώ υπενθύμισε τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής σε διάφορες περιοχές του κόσμου. Πολλά μικρά νησιά στον Ειρηνικό Ωκεανό που κινδυνεύουν σταδιακά να εξαφανιστούν, τις πλημμύρες στη Νοτιοανατολική Ασία, ειδικά στο Βιετνάμ και τις Φιλιππίνες, που έχουν προκαλέσει πολλούς θανάτους και καταστρέφουν τα προς το ζην, και τις αυξημένες θερμοκρασίες που έχουν προκαλέσει καταστροφικές πυρκαγιές στην Αυστραλία και την Καλιφόρνια.
Στην Αφρική, η Μπουρκίνα Φάσο, το Μάλι και ο Νίγηρας βρέθηκαν αντιμέτωποι με μια οξεία επισιτιστική κρίση πέρυσι, με εκατομμύρια να υποφέρουν από πείνα. Στο Νότιο Σουδάν, όπου υπάρχει κίνδυνος πείνας, με πάνω από ένα εκατομμύριο παιδιά υποσιτισμένα, ο Πάπας προέτρεψε τις αρχές της χώρας να ξεπεράσουν τις παρεξηγήσεις και να συνεχίσουν τον πολιτικό διάλογο για χάρη της πλήρους εθνικής συμφιλίωσης.
Οικονομικές και κοινωνικές κρίσεις
Οι περιορισμοί στην ελεύθερη κυκλοφορία που επιβάλλονται από τις κυβερνήσεις για τον περιορισμό της εξάπλωσης του κορωνοϊού, είπε ο Πάπας, έπληξαν ιδιαίτερα τις μεσαίες και μικρές επιχειρήσεις, επηρεάζοντας αρνητικά την απασχόληση και κατά συνέπεια τη ζωή των οικογενειών και ολόκληρων τομέων της κοινωνίας, ιδίως εκείνων που είναι πιο εύθραυστοι. Αυτή η οικονομική κρίση, σημείωσε, υπογράμμισε μια άλλη ασθένεια της εποχής μας: την οικονομία που βασίζεται στην εκμετάλλευση και τη σπατάλη ανθρώπινων και φυσικών πόρων. Αυτό που χρειάζεται είναι μια οικονομία που είναι «στην υπηρεσία των ανθρώπων και όχι το αντίστροφο», μια οικονομία που «φέρνει ζωή, όχι θάνατο, να περικλείει και όχι να αποκλείει, ανθρώπινη και όχι απάνθρωπη, μια οικονομία που φροντίζει το περιβάλλον και δεν το καταστρέφει ».
Θύματα απομόνωσης και κλειστών συνόρων
Η πανδημία, συνέχισε ο Πάπας, έπληξε ιδιαίτερα εκείνους στον τομέα της άτυπης εργασίας, με πολλούς από αυτούς να εκτίθενται σε εκμετάλλευση μέσω παράνομης ή καταναγκαστικής εργασίας, πορνείας και διαφόρων εγκληματικών δραστηριοτήτων, συμπεριλαμβανομένης της εμπορίας ανθρώπων. Η οικονομική σταθερότητα, είπε ο Πάπας, πρέπει να διασφαλιστεί για όλους, έτσι ώστε να αποφευχθεί η μάστιγα της εκμετάλλευσης και να καταπολεμηθούν η τοκογλυφία, η διαφθορά και άλλες αδικίες. Με περισσότερες ώρες μπροστά από τους υπολογιστές και άλλα μέσα λόγω της απομόνωσης, οι φτωχοί και οι άνεργοι καθίστανται πιο ευάλωτοι στο έγκλημα στον κυβερνοχώρο, όπως η απάτη, η εμπορία προσώπων, η πορνεία και η παιδική πορνογραφία.
Ο πάπας Φραγκίσκος σημείωσε επίσης ότι το κλείσιμο των συνόρων λόγω της πανδημίας, σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση, επιδείνωσε και μια σειρά από ανθρωπιστικές καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, όπως στο Σουδάν, την υποσαχάρια Αφρική, τη Μοζαμβίκη, την Υεμένη και τη Συρία. Όσον αφορά τις οικονομικές κυρώσεις σε χώρες, όπως είπε, επηρεάζουν κυρίως τα πιο ευάλωτα τμήματα του πληθυσμού παρά τους πολιτικούς ηγέτες και ελπίζει ότι θα χαλαρώσουν με μια βελτιωμένη ροή ανθρωπιστικής βοήθειας.
Εξέφρασε την ελπίδα η τρέχουσα κρίση να είναι μια ευκαιρία για παραγραφή ή τουλάχιστον μείωση του χρέους που επιβαρύνει τις φτωχότερες χώρες και εμποδίζει την ανάκαμψη και την ανάπτυξή τους.
Μετανάστες και πρόσφυγες
Μιλώντας για τον αυξανόμενο αριθμό μεταναστών και την επιδείνωση της κατάστασής τους πέρυσι λόγω των κλειστών συνόρων, ο πάπας Φραγκίσκος ζητά να αντιμετωπιστούν τα βασικά αίτια που αναγκάζουν τους ανθρώπους να μεταναστεύσουν και να στηρίξουν τις χώρες που τους φιλοξενούν.
Ο Άγιος Πατέρας σημείωσε επίσης τη δραματική αύξηση του αριθμού των προσφύγων και ζήτησε νέα δέσμευση για την προστασία τους, μαζί με τους εσωτερικά εκτοπισμένους και τους πολλούς ευάλωτους ανθρώπους που αναγκάστηκαν να φύγουν από διωγμούς, βία, συγκρούσεις και πολέμους. Στην κεντρική περιοχή του Σαχέλ, σημείωσε, ο αριθμός των εσωτερικά εκτοπισμένων έχει αυξηθεί είκοσι φορές.
Κρίση πολιτικής
Ο πάπας Φραγκίσκος σημείωσε ακόμη ότι οι πολιτικές κρίσεις έχουν επιδεινωθεί σε ορισμένες χώρες κατά τη διάρκεια της πανδημίας, όπως στη Μιανμάρ. Εκφράζοντας τη εγγύτητά του στους πολίτες του έθνους, εξέφρασε την θλίψη του που «ο δρόμος προς τη δημοκρατία που ακολουθήθηκε τα τελευταία χρόνια, διακόπηκε βίαια» από το πρόσφατο πραξικόπημα. Ενώ εξέφρασε την ελπίδα του οι κρατούμενοι πολιτικοί ηγέτες «θα απελευθερωθούν αμέσως ως ένδειξη ενθάρρυνσης για έναν ειλικρινή διάλογο με στόχο το καλό της χώρας».
«Η δημοκρατική διαδικασία», είπε, «ζητά να ακολουθήσουμε το μονοπάτι ενός διαλόγου χωρίς αποκλεισμούς, ειρηνικού, εποικοδομητικού και με σεβασμό μεταξύ όλων των συνιστωσών της κοινωνίας των πολιτών σε κάθε πόλη και έθνος». Αυτή η κρίση πολιτικής και δημοκρατικών αξιών, επεσήμανε, υπάρχει και σε διεθνές επίπεδο, με επιπτώσεις σε ολόκληρο το πολυμερές σύστημα. Ωστόσο, σημείωσε επίσης και ενθαρρυντικά σημάδια όπως την πρόοδο στην απαγόρευση των πυρηνικών όπλων και στη μείωση των εξοπλισμών.
Σε αυτό το πλαίσιο, ο Πάπας ευχήθηκε το 2021 να είναι ένα έτος όπου θα σταματήσουν οι συγκρούσεις στην Συρία, θα υπάρξει επανάληψη του άμεσου διαλόγου μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων, σταθερότητα στον Λίβανο και ειρήνη στη Λιβύη. Εξέφρασε ακόμη ανησυχία για την κατάσταση στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία και στη Λατινική Αμερική γενικά, όπου, όπως είπε, οι πολιτικές και κοινωνικές εντάσεις εδράζονται σε βαθιές ανισότητες, αδικίες και φτώχεια που προσβάλλουν την αξιοπρέπεια των ανθρώπων. Εξέφρασε επίσης ανησυχία για τις εντάσεις στην Κορεατική Χερσόνησο και τον Νότιο Καύκασο.
Τρομοκρατία
Ο πάπας Φραγκίσκος εξέφρασε επίσης την ανησυχία του για τη μάστιγα της τρομοκρατίας, της οποίας οι επιθέσεις, είπε, έχουν ενταθεί τα τελευταία 20 χρόνια, με την υποσαχάρια Αφρική, την Ασία και την Ευρώπη να τη βιώνουν. Εξέφρασε την θλίψη του ιδιαίτερα για τις επιθέσεις σε χώρους λατρείας και υπενθύμισε στις αρχές το καθήκον τους να προστατεύουν τους χώρους λατρείας και να υπερασπίζονται την ελευθερία σκέψης, συνείδησης και πίστης.
Κρίση ανθρωπίνων σχέσεων
Ωστόσο, ο πάπας Φραγκίσκος επεσήμανε ότι από όλες αυτές τις κρίσεις, η πιο σοβαρή είναι εκείνη στις «ανθρώπινες σχέσεις, ως έκφραση μιας γενικής ανθρωπολογικής κρίσης, που αφορά την ίδια τη σύλληψη του ανθρώπου και της υπερβατικής του αξιοπρέπειας».
Η απομόνωση και συχνά η μοναξιά λόγω της πανδημίας, είπε, έφεραν την ανάγκη κάθε ατόμου για ανθρώπινες σχέσεις. Καθώς τα σχολεία και τα πανεπιστήμια μετακόμισαν σε διαδικτυακές εκπαιδευτικές πλατφόρμες, εμφανίστηκε μια σημαντική διαφορά στις εκπαιδευτικές και τεχνολογικές ευκαιρίες, με πολλούς μαθητές να μένουν πίσω στη φυσική διαδικασία της σχολικής εκπαίδευσης. Χαρακτηρίζοντάς το ως ένα «είδος εκπαιδευτικής καταστροφής», ζήτησε μια νέα δέσμευση για μια εκπαίδευση που εμπλέκει την κοινωνία σε κάθε επίπεδο, επειδή η εκπαίδευση είναι ένα φυσικό αντίδοτο στην ατομικιστική κουλτούρα και αδιαφορία.
Ο γάμος και η οικογενειακή ζωή, σημείωσε ο Πάπας, έχουν επίσης επηρεαστεί, με πολλούς να βιώνουν ενδοοικογενειακή βία. Η πανδημία είχε επίσης αρνητικές επιπτώσεις στις θεμελιώδεις ελευθερίες, συμπεριλαμβανομένης της θρησκευτικής ελευθερίας, με περιορισμούς στη δημόσια λατρεία και στις εκπαιδευτικές και φιλανθρωπικές δραστηριότητες των θρησκευτικών κοινοτήτων. «Ακόμα και όταν αναζητούμε τρόπους για την προστασία της ανθρώπινης ζωής από την εξάπλωση του ιού», είπε ο Πάπας, «δεν μπορούμε να βλέπουμε την πνευματική και ηθική διάσταση του ανθρώπου ως λιγότερο σημαντική από τη σωματική υγεία».
