Μιλώντας σε συνέδριο στη Ρώμη για την υπογεννητικότητα στην Ιταλία, ο πάπας Φραγκίσκος υπογράμμισε την επείγουσα ανάγκη για κοινές προσπάθειες στήριξης των οικογενειών για την αντιμετώπιση της δημογραφικής κρίσης, προειδοποιώντας ότι οι «σκληρές» συνθήκες της ελεύθερης αγοράς εμποδίζουν τους νέους να αποκτήσουν παιδιά.
Σύμφωνα, με σχετικά πρόσφατα στοιχεία της eurostat (2017), και η Ελλάδα, αλλά και η Ιταλία εμφανίζουν έντονη υπογεννητικότητα: η πρώτη με τον δείκτη γονιμότητας να είναι στο 1.35 για κάθε Ελληνίδα και αντίστοιχα 1.32, για κάθε Ιταλίδα, ενώ το απαιτούμενο νούμερο για τη διατήρηση σταθερού πληθυσμού μιας χώρας είναι το 2.1.
Όπως είπε ο πάπας Φραγκίσκος την Παρασκευή 12 Μαΐου, οι γονείς, και ιδίως οι γυναίκες, χρειάζονται περισσότερη υποστήριξη και ασφάλεια, εάν χώρες όπως η Ιταλία θέλουν να αντιστρέψουν την πορεία του «δημογραφικού χειμώνα».
Απευθυνόμενος στους συμμετέχοντες στην τρίτη διάσκεψη για την εντεινόμενη δημογραφική κρίση , η οποία πραγματοποιήθηκε στη Ρώμη αυτή την εβδομάδα και στην οποία συμμετείχε η πρωθυπουργός της Ιταλίας Τζόρτζια Μελόνι, ο Πάπας τόνισε ότι το ζήτημα των γεννήσεων είναι ζωτικής σημασίας για το μέλλον των κοινωνιών μας.
«Πράγματι, η γέννηση παιδιών είναι ο κύριος δείκτης για τη μέτρηση της ελπίδας ενός λαού», είπε. «Αν γεννιούνται λίγα παιδιά, αυτό σημαίνει ότι υπάρχει μικρή ελπίδα».
Η δημογραφική κρίση στην Ιταλία
Το ποσοστό γεννήσεων στην Ιταλία συρρικνώνεται εδώ και χρόνια και το 2022 έπιασε νέο ιστορικό χαμηλό με μόλις 393.000 νεογέννητα, με βαριές οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις, ειδικά στο σύστημα κοινωνικής πρόνοιας.
Τα στοιχεία αυτά, σημείωσε ο Πάπας, αποκαλύπτουν ένα «αίσθημα ανασφάλειας» και τις αυξανόμενες ανησυχίες των νέων γενεών για ένα αβέβαιο μέλλον, το οποίο συνέβαλαν να επιτείνουν οι πόλεμοι, η πανδημία, οι μαζικές μετακινήσεις και η κλιματική κρίση.
Η δημιουργία οικογένειας έχει φτάσει να γίνει μία «τιτάνια προσπάθεια», ιδίως για τις γυναίκες
«Ζουν σε ένα κοινωνικό κλίμα στο οποίο η δημιουργία οικογένειας μετατρέπεται σε τιτάνια προσπάθεια, αντί για μια κοινή αξία που όλοι αναγνωρίζουν και υποστηρίζουν», σημείωσε , επισημαίνοντας τη δυσκολία εξεύρεσης σταθερής εργασίας, την απαγορευτικά ακριβή στέγαση, την εκτίναξη των ενοικίων στα ύψη και τους ανεπαρκείς μισθούς.
Στο πλαίσιο αυτό αναγνώρισε, ιδιαίτερα, τους «σχεδόν ανυπέρβλητους περιορισμούς» για τις νέες γυναίκες που αναγκάζονται να επιλέξουν μεταξύ της καριέρας τους και της μητρότητας.
Η οικογένεια δεν είναι μέρος του προβλήματος, αλλά μέρος της λύσης του
Όλα αυτά τα προβλήματα αποτελούν πρόκληση για τις πολιτικές αρχές, διότι η ελεύθερη αγορά, «χωρίς τα απαραίτητα διορθωτικά μέτρα, γίνεται άγρια και παράγει όλο και πιο σοβαρές καταστάσεις και ανισότητες».
«Δεν ξεπερνά κανείς μόνος του μια κρίση: είτε βγαίνουμε όλοι από αυτήν είτε δεν βγαίνουμε- και δεν βγαίνουμε από την κρίση ίδιοι: θα βγούμε καλύτεροι ή χειρότεροι. Αυτή είναι η σημερινή κρίση».
Ταυτόχρονα θέτει υπό αμφισβήτηση τη σημερινή ατομικιστική κουλτούρα που προκρίνει τα ατομικά δικαιώματα και τις ελευθερίες, ενώ τα οικογενειακά δικαιώματα δεν αναφέρονται, πρόσθεσε ο Πάπας, εκφράζοντας το παράπονο ότι, σε πολλά νοικοκυριά, τα κατοικίδια ζώα αντικαθιστούν τα παιδιά.
Εξ ου και η επείγουσα ανάγκη για κοινή προσπάθεια και για «εμπροσθοβαρείς πολιτικές» για την αντιμετώπιση αυτού του δημογραφικού χειμώνα, λαμβάνοντας υπόψη ότι «η οικογένεια δεν είναι μέρος του προβλήματος, αλλά μέρος της λύσης του».
«Δεν μπορούμε να δεχθούμε παθητικά ότι τόσοι πολλοί νέοι αγωνίζονται να πραγματοποιήσουν το όνειρο τους για τη δημιουργία οικογένειας και αναγκάζονται να κατεβάσουν τον πήχη αυτής της επιθυμίας, συμβιβάζονται με μέτρια υποκατάστατα: να βγάζουν χρήματα, να στοχεύουν σε μια καριέρα, να ταξιδεύουν, να φυλάξουν ζηλόφθονα τον ελεύθερο χρόνο», σημείωσε ο Πάπας .
«Πρέπει να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα από κοινού, χωρίς ιδεολογικούς φραγμούς και προκαταλήψεις».
Καλωσορίζοντας τα παιδιά και καλωσορίζοντας τους μετανάστες
Ο πάπας Φραγκίσκος συνέχισε τονίζοντας τη στενή σχέση που έχουν η υποδοχή των παιδιών και η υποδοχή των μεταναστών, οι οποίες, όπως είπε, «είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος» και «μας αποκαλύπτουν πόση ευτυχία υπάρχει στην κοινωνία»: «Μια ευτυχισμένη κοινωνία αναπτύσσει φυσικά την επιθυμία να δημιουργήσει και να ενσωματώσει», είπε, «ενώ μια δυστυχισμένη κοινωνία περιορίζεται σε ένα άθροισμα ατόμων που προσπαθούν να υπερασπιστούν αυτό που έχουν με κάθε κόστος».
Θέμα ελπίδας
Ολοκληρώνοντας την ομιλία του, ο πάπας Φραγκίσκος επανέλαβε ότι η πρόκληση της γεννητικότητας είναι θέμα ελπίδας, η οποία, προειδοποίησε, «δεν είναι ψευδαίσθηση ή συναίσθημα», αλλά μια «συγκεκριμένη αρετή» που τρέφεται «από τη δέσμευση του καθενός στην καλοσύνη».
«Η ενίσχυση της ελπίδας είναι επομένως μια κοινωνική, πνευματική, καλλιτεχνική, πολιτική δράση με την υψηλότερη έννοια της λέξης. Είναι η τοποθέτηση των δεξιοτήτων και των πόρων του καθενός στην υπηρεσία του κοινού καλού, είναι η σπορά του μέλλοντος. Η ελπίδα δημιουργεί αλλαγή και βελτιώνει το μέλλον».
Ως εκ τούτου, υποστήριξε ότι η διάσκεψη για την εντεινόμενη δημογραφική κρίση αποτελεί μια «ευκαιρία για τη δημιουργία μιας μεγάλης συμμαχίας ελπίδας». «Πράγματι», είπε, «η ελπίδα μας καλεί να ξεκινήσουμε για να βρούμε λύσεις» στην κρίση. «Η αναζωογόνηση των γεννήσεων σημαίνει την αποκατάσταση των μορφών κοινωνικού αποκλεισμού που επηρεάζουν τους νέους και το μέλλον τους», κατέληξε ο Πάπας.
Η ιστοσελίδα της Εκδήλωσης (ιταλικά) : https://www.statigeneralidellanatalita.it/
